Μέγας Αλέξανδρος : Η ΑΟΡΝΟΣ ΠΕΤΡΑ

Η Άορνος Πέτρα από την Χουζάρα (Huzara) - στην περιοχή Χαριπούρ (Haripur District), φύση – τοπίο. Πίνακας του 1850, του στρατηγού Τζέιμς Άμποτ ( von_James_Abbott)

Τι είναι η άορνος πέτρα; 
Στο λεξικό διαβάζουμε: Η Άορνος Πέτρα ή απλά Άορνος στα (αρχαία ελληνικά: Ἄορνος (άρθρο: ο ή η),[ αγγλικά: Aornos) βρίσκεται στην περιοχή του Σβάτ ή Σουάτ ή περιοχή Σχάνγκλα (αγγλικά: Swat District ή Shangla District) στο Πακιστάν, ήταν η περιοχή όπου έγινε η Πολιορκία της Αόρνου Πέτρας, που ήταν η τελευταία πολιορκία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, «στο αποκορύφωμα της καριέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ως ο μεγαλύτερος Πολιορκητής στην ιστορία», σύμφωνα με τον σύγχρονο βιογράφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ρόμπιν Λάνε Φοξ (αγγλικά: Robin Lane Fox).

Ο μέγας Έλληνας Στρατηλάτης σε νόμισμα της περιοχής


Πότε έγινε η πολιορκία;
Η πολιορκία έλαβε χώρα το χειμώνα του 327π.Χ προς την άνοιξη του 326 π.Χ. Η τοποθεσία ταυτίσθηκε ικανοποιητικά με το σύγχρονο βουνό Πιρ-Σαρ (αγγλικά: Pir-Sar) στο Σουάτ, στο Πακιστάν από τον αρχαιολόγο Άουρελ Στάιν (αγγλικά: Sir Aurel Stein -Ουγγροβρετανός εβραϊκης καταγωγής-1929. On Alexander's Track to the Indus: Personal Narrative of Explorations on the North-West Frontier of India. London, Macmillan & Co. Reprint: New York, Benjamin Blom, 1972.)
το 1926, και έχει επιβεβαιωθεί και από άλλους αρχαιολόγους.
Η Άορνος Πέτρα και οι αρχαίες ινδικές δυνάμεις που την περιφρουρούσαν αποτελούσαν σαφώς



μια απειλή για τη γραμμή τροφοδοσίας των στρατευμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η οποία απλωνόταν, επικίνδυνα ευάλωτη, πάνω από τον μεγάλο ορεινό όγκο της νότιο-κεντρικής Ασίας, την οροσειρά Χίντου Κους, ή Ινδοκούς, (αγγλικά: Hindu Kush, παστούν – περσικά –ουρντού), ως πίσω στο σημερινό Μπαλκ ή Μπαλχ (αρχαία ελληνικά: Ζαρίασπα ή Βάκτρα, αγγλικά: Balkh ή Bactra, περσικά – παστούν: Balkh; βακτριανά: Baktra)) , αν και ο Αρριανός αναφέρει ως κυριότερη αιτία την ηρωική επιθυμία που είχε ο Μέγας Αλέξανδρος να ξεπεράσει ως απόγονος του, τον ίδιο τον Ηρακλή, ο οποίος φέρεται να είχε αποτύχει να το καταλάβει κατά το μυθολογικά παρελθόν.

Η Άορνος Πέτρα

Σύμφωνα με τον Αρριανό («Αλεξάνδρου Ανάβασις»), η Άορνος Πέτρα βρίσκεται μεταξύ του Γουραίου ποταμού και της κοιλάδας του Ινδού ποταμού. Ο Γουραίος ποταμός βρίσκεται μεταξύ του Ιμάου όρους (σημερινά δυτικά Ιμαλάια στο βόρειο Πακιστάν) και Σουάστη ποταμού (σημερινός Σουάτ (ποταμός) ή Σβατ (ποταμός) (αγγλικά: Swat River), στο ΒΔ Πακιστάν), ο οποίος βρίσκεται μετά τον Υδάσπη ποταμό (σημερινός Τζέλουμ (ποταμός) ή Γχελούμ, αγγλικά: Jhelum), της περιοχής Παντζάμπ (αγγλικά: Punjab) στο ΒΑΠακιστάν).

Ιμαλάϊα -Ινδός ποταμός - Η Άορνος Πέτρα

Από μελέτες του αρχαιολόγου Άουρελ Στάιν υπολογίζεται ότι η Άορνος Πέτρα σήμερα ονομάζεται Πιρ-Σαρ (Pir-Sar) και βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα δυτικά του Ινδού ποταμού και βόρεια του ποταμού Μπουνέρ (αγγλικά: Buner River) στο βόρειο Πακιστάν, πολύ κοντά στα σημερινά σύνορα με το βόρειο Αφγανιστάν.




Όταν λοιπόν ξεκινάς μια εκστρατεία σίγουρα έχεις αρχικά βάλει έναν στόχο. Δεν ξεκινάς εντελώς τυχαία, αυτό είναι σίγουρο. Ποιο μπορεί όμως να ήταν το ισχυρό εκείνο κίνητρο, εκτός από το κατακτήσεις τις περιοχές… ώστε να ξεκινήσεις αυτό το μεγάλο ταξίδι ; Πολλές φορές τα παιδιά από τους γονείς δεν αφήνονται να επιλέξουν για την ζωή τους… έχοντας οι γονείς τις δικές τους επιδιώξεις …γιατί πολλές φορές κρύβονται από πίσω και τα επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά.

Ένα σημείο στα βόρεια του όρους όπου βλέπουμε μία πλαγιά  της Άορνου Πέτρας

Στην προκειμένη περίπτωση η στάση και η θέση της μητέρας του Μ. Αλεξάνδρου Ολυμπιάδα φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο, ώστε να γαλουχήσει το παιδί της σε κάτι μεγάλο. Ως μάνα ασφαλώς δεν θέλει και ούτε επιδιώκει να φύγει και να απομακρυνθεί το παιδί της μακριά της….. όπως θα έκανε κάθε μάνα…. αλλά είναι μυημένη όμως στα αρχαία ελληνικά μυστήρια… ώστε δίνει ισχυρό κίνητρο στον γιο της για να πραγματοποιήσει κάτι το μεγάλο. Κι αυτό είναι η Άορνος Πέτρα.

Η πορεία
Τάξιλα ή Ταξάσιλα με ένα ιωνικό κιονόκρανο και βάσεις κιόνων.

Η Άορνος Πέτρα βρισκόταν στα βόρεια της πόλης Τάξιλα ή Ταξάσιλα. Έτσι η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου είχε να κάμει με την Αρχαία Ινδία και η προέλαση του μεγάλου στρατηλάτη προς τα ανατολικά καθώς η κεντρική του στρατιωτική δύναμη ( Μακεδονικός στρατός) τελικά αποφασίζει να περάσει μέσω του Κυβέριου Περάσματος, το οποίο ήταν και είναι ένα πέρασμα μεταξύ των βουνών εκείνων που σήμερα συνδέει το σύγχρονο Αφγανιστάν με το Πακιστάν.
Εντύπωση μας κάνει όμως ότι μια άλλη μικρότερη δύναμη (με προσωπική εποπτεία του Μ. Αλεξάνδρου) περνάει από μια άλλη διαδρομή (βόρεια), όπου όμως συναντά στο δρόμο της…. το χειμώνα του έτους 326 π.Χ. το λεγόμενο φρούριο της Αόρνου, δηλαδή ένα μέρος με υψηλή μυθολογική σημασία για εμάς τους Έλληνες, όπου σύμφωνα με το ελληνικό μύθο ο Ηρακλής είχε αποτύχει τότε να το καταλάβει… όταν ήδη είχε αγωνιστεί στην Ινδία.
Όταν έγινε η άλωση των Ώρων… δηλαδή η αρχαία πόλις Ώρα… δηλαδή πόλη που πιθανολογείται ότι βρισκόταν περίπου στη δυτική όχθη του Ινδού και φαίνεται να είναι πολύ σημαντική… διότι οι υπερασπιστές των Βαζίρων κατάλαβαν ότι ήταν σε δυσχερή και δύσκολη θέση, ώστε να την εγκαταλείψουν νύχτα την πόλη τους και να καταφύγουν σε μία οχυρή τοποθεσία…. όπου το ίδιο έκαναν και οι άλλοι Ινδοί… οι οποίοι εγκατέλειπαν μαζικά τις πόλεις τους και κατέφευγαν σ’ ένα πιο φυσικό οχυρό, την λεγόμενη… Άορνο Πέτρα.


Στο μεταξύ ο Ηφαιστίων και ο Περδίκκας κατάφεραν και οχύρωσαν την Οροβάτιδα τη σημερινή Πεσαβάρ ή Πεσαουάρ και εκεί έζευξαν με γέφυρα τον Ινδό ποταμό. Ο Μέγας Αλέξανδρος λοιπόν με το επιτελείο του… αφού μετέτρεψε σε φρούρια τα Ώρα και τα Μάσσαγα, οχύρωσε τελικά και τα Βάζιρα ως πόλη και μετέβη στον Ινδό… όπου είχε καταληφθεί η πόλη Πευκελαώτιδα και ακολουθούμενος από τους Ινδούς διοικητές της περιοχής, Κωφαίο και Ασσαγέτη, κατέλαβε πολλές μικρές παραποτάμιες πόλεις.
Στα Εμβόλιμα λοιπόν που είναι κοντά στην Άορνο Πέτρα, εγκατέστησε τον στρατηγό Κρατερό και του έδωσε την διαταγή να συγκεντρώσει πολλά εφόδια για μια μακροχρόνια πολιορκία. Αυτό δηλώνει ότι έδινε πολύ μεγάλη σημασία για την κατάληψη… όσο κι αν κρατούσε αυτή…. οπότε τα εφόδια έπρεπε να είναι πολλά… για να πετύχει τον βασικό του στόχο και σε περίπτωση που η Άορνος Πέτρα δεν έπεφτε με έφοδο σχετικά γρήγορα…. θα βασιζόταν στην εξάντληση των υπερασπιστών της.

Η Άορνος Πέτρα και ένα σημείο με γέφυρα στην σημερινή εποχή Ο Διόδωρος μας γράφει ότι ήταν ένας κυκλικός βράχος, ύψους 16 σταδίων (περίπου 3 χιλιομέτρων) και περιφέρειας 100 σταδίων (περίπου 18,5 χιλιόμετρα), άρα επιφάνειας περί τα 27 τετρ. χλμ και στους νότιους πρόποδές του έρεε ο Ινδός ποταμός. 
Είχε λοιπόν τοξότες, τους λεγόμενους Αγριάνες, την τάξη του Κοίνου τους καλύτερους και τους ελαφρύτερους πεζούς (200 εταίρους και 100 ιπποτοξότες) και κινήθηκε από τα Εμβόλιμα ξανά προς την Άορνο Πέτρα και στρατοπέδευσε κάπου εκεί κοντά. Την επόμενη μέρα μετακίνησε το στρατόπεδο του ακόμη πιο κοντά στο βράχο. Εμφανίστηκαν και τον πλησίασαν μερικοί ντόπιοι κάτοικοι και προσφέρθηκαν έναντι χρημάτων, να του υποδείξουν το πιο ευπρόσβλητο σημείο του βράχου.
Τότε ο Αλέξανδρος έστειλε μαζί τους τον Πτολεμαίο με τους Αγριάνες, τους άλλους ψιλούς και μερικούς από τους πιο επίλεκτους υπασπιστές του…. με διαταγή να καταλάβουν την γύρω περιοχή και να εγκαταστήσουν φρουρά και να τον κρατούν πάντα ενήμερο…. για το τι συμβαίνει.



Ο Αλέξανδρος περίμενε την κίνηση του Πτολεμαίου που τελικά κατάφερε και πέρασε από ένα δύσκολο δρομολόγιο, όπου δεν έγινε αντιληπτός από τις δυνάμεις των Ινδών και κατέλαβε οχυρώνοντας το στρατόπεδο του με τάφρο και χάντακα.
Τότε ο Μ. Αλέξανδρος αφού είδε το σινιάλο… δηλαδή τον πυρσό που άναψε ο Πτολεμαίος ο Σωτήρ… την επόμενη κιόλας μέρα ξεκίνησε να τον συναντήσει…. αλλά όμως οι Ινδοί, που γνώριζαν καλύτερα την κακοτράχαλη εκείνη περιοχή, έφερναν πολύ σκληρή αντίσταση και αρχικά τον εμπόδισαν… γι’ αυτό και ο Μ. Αλέξανδρος αναδιπλώθηκε και εκείνοι στράφηκαν κατά του Πτολεμαίου πιστεύοντας ότι τον είχαν αποκόψει.

Η επίθεση των Ινδών ήταν πολύ σφοδρότατη και παρότι υστερούσαν έναντι των Μακεδόνων σε τοξεύματα, χρειάστηκε λοιπόν να πέσει η νύχτα, για να υποχωρήσουν. Η επιμονή του Αλέξανδρου να ενωθεί με τον Πτολεμαίο…. έγινε πραγματικότητα και στέλνει ένα μήνυμα μ’ έναν πιστό Ινδό αυτόμολο (αυτόμολος… είναι αυτός που αυτομόλησε δηλαδή… κατέφυγε στις τάξεις του εχθρού) και με το πρώτο φως της επόμενης ημέρας ξεκίνησε στο δρομολόγιο, που είχε ακολουθήσει και ο Πτολεμαίος.
Κατά το μεσημέρι λοιπόν ήρθαν σ’ επαφή με τους Ινδούς, που βρέθηκαν πλέον μεταξύ των τμημάτων του Πτολεμαίου και του Αλεξάνδρου.

Οι Ινδοί φυσικά πολέμησαν πολύ σκληρά, αλλά οι Μακεδόνες του Αλεξάνδρου δεν καταπονήθηκαν και πολύ, επειδή ακριβώς τα τμήματα κρούσης του Αλεξάνδρου διαδέχονταν το ένα το άλλο… κατά κύματα… και στο τέλος και με πολύ μεγάλη δυσκολία…. κατά το σούρουπο κατάφεραν και απώθησαν όλους τους Ινδούς από το πέρασμα.



Εκείνο που θέλω να επισημάνω και να τονίσω έως τώρα είναι ότι όλο το επιτελείο του δούλευε συντονισμένα και υπάκουα με άξιους και ικανούς πολεμιστές, αλλά και ένα πολύ λαμπρό επιτελείο με επιστήμονες της εποχής, όπου προέβλεπε κάθε κίνηση του…ώστε να έχει όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες.

Η συγκεκριμένη περιοχή της Αόρνου Πέτρας βρίσκεται πιο βόρεια της πόλης Άττοκ ή Αττόκ της Πενταποταμίας δηλαδή (της σημερινής περιοχής Παντζάμπ του Πακιστάν) και τότες ήταν μια καλά ενισχυμένη οχυρή θέση στο βουνό και με τα αρκετά στενά φαράγγια, σε μία στροφή του άνω ρου του Ινδού ποταμού…όπου ο φρούριο τους λοιπόν βρισκόταν σε μια επίπεδη κορυφή…στην οποία υπήρχε επάρκεια νερού που υπήρχε από τις τότε φυσικές πηγές και ήταν αρκετά ευρύ ώστε συγχρόνως να καλλιεργείται ανάλογα. Οπότε αυτοί που την υπεράσπιζαν δεν πίστευαν ότι θα κινδύνευαν από οποιαδήποτε ασιτία… σε περίπτωση κάποιας επίθεσης ή πολιορκίας που θα πραγματοποιούνταν από κάποιον αντίπαλο.




Εντύπωση μας κάνει λοιπόν πως μια τέτοια εμμονή για τη συγκεκριμένη περιοχή η οποία ήταν δύσκολη και δύσβατη και γιατί να ταλαιπωρήσει εκεί πάνω το στρατό του…είναι ένα ερώτημα που από στρατηγικής πλευράς αν ήθελε και μόνον να κατακτήσει την περιοχή θα έπρεπε στην ουσία να επιλέγει τις πιο εύκολες γενικά περιοχές με πεδιάδες κατά το πλείστον….για να οδεύει και πιο γρήγορα.
Οι έως τώρα πηγές μας για την Άορνο Πέτρα είναι διαφορετικές… όπου κατά τον Αρριανό η Άορνος Πέτρα ή αλλιώς Πιρ Σαρ ήταν ένας βράχος απρόσβλητος και η μοναδική πρόσβαση ήταν μόνο ένα μονοπάτι, τεχνητό και δύσβατο. Το πόσο δύσκολη ήταν η πρόσβαση τονίζεται από το ελληνικό της όνομα (Ἄ-ορνος), που δηλώνει ότι ούτε «ὄρνις», δηλαδή ούτε πουλί, δεν μπορούσε να την πατήσει.


Η πολιορκία στην Άορνο.

Ωστόσο πιθανόν και να πρόκειται για εσφαλμένη ετυμολογία, διότι πολύ κοντά στο ελληνικό άορνος βρίσκεται ακουστικά και το σανσκριτικό αβάρνα ή αβαράνα, που σημαίνει φρούριο ή κρησφύγετο. Η Άορνος Πέτρα είχε περιφέρεια περί τα 200 στάδια (37 χιλιόμετρα) και ύψος στο χαμηλότερο σημείο της 11 στάδια (περίπου 2 χιλιόμετρα).
Στην κορυφή του βράχου άφθονο νερό άρδευε δάση και γη, η οποία ήταν εύφορη και αρκετή για να δουλέψουν 1.000 άνθρωποι… δηλαδή ήταν μια τεράστια δυσκολία για τους πολιορκητές και απίστευτη άνεση για τους πολιορκημένους.

Ο Διόδωρος μας γράφει ότι ήταν ένας κυκλικός βράχος, ύψους 16 σταδίων (περίπου 3 χιλιομέτρων) και περιφέρειας 100 σταδίων (περίπου 18,5 χιλιόμετρα), άρα επιφάνειας περί τα 27 τετρ. χλμ και στους νότιους πρόποδές του έρεε ο Ινδός ποταμός.
Ο Κουίντος Κούρτιος Ρούφος επίσης συμφωνεί ότι στους πρόποδες έρεε ο Ινδός, αλλά την περιγράφει ως κακοτράχαλη, κωνική και με μυτερή απόληξη.


Ας δούμε όμως μία μία όλες τις ενέργειες του Μ. Αλεξάνδρου πριν την κατάληψη.



Σε πρώτη φάση η πιθανή πορεία του Μ. Αλεξάνδρου ως το φυσικό οχυρό της Αόρνου Πέτρας ήταν οι γειτονικές φυλές που αυτομόλησαν ή χρηματίσθηκαν, παραδόθηκαν ή συμμάχησαν με τον Μ. Αλέξανδρο και έτσι προσφέρθηκαν να τον οδηγήσουν στο καλύτερο σημείο πρόσβασης του φρουρίου της Αόρνου Πέτρας. Ολόκληρη λοιπόν η στρατιά του προέλασε προς το σημείο της Αόρνου Πέτρας, που τους υπέδειξαν οι Ινδοί (αυτόμολοι) και λοιπόν στρατοπέδευσε εκεί κοντά.


Ο Πτολεμαίος ο Σωτήρ που έγραψε το βιβλίο «Περί των Πράξεων του Αλεξάνδρου», που δεν σώθηκε, αλλά αναφέρεται σε έργο του Αρριανού, την γνωστή βιογραφία του στρατηλάτη «Αλεξάνδρου Ανάβασις» και ο γραμματέας και στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο Ευμένης ο Καρδιανός, των οποίων τα κείμενα παρείχαν τις βασικές βιβλιογραφικές αναφορές για όλα αυτά στους μεταγενέστερους, όπου πιστοποιούν ότι ο Μ. Αλέξανδρος ενίσχυσε τις δυνάμεις του που στρατοπέδευαν προς τα δυτικά και τις περιφρούρησε με φράκτη και τάφρο.

Αυτό αυξάνει λοιπόν την πιθανότητα στην περιοχή να ιδρύθηκε μια ακόμα Αλεξάνδρεια πόλη με τα χαρακτηριστικά της Μακεδονικής φρουράς, με το όνομα Αλεξάνδρεια Άορνος ή Αλεξάνδρεια Αόρνου Πέτρας, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει σχετική αρχαιολογική επιβεβαίωση γι’ αυτό. Τα σήματα φωτιάς που χρησιμοποιούσε το Μακεδονικό σώμα, προειδοποίησε επίσης τους υπερασπιστές της Αόρνου Πέτρας με αποτέλεσμα να χρειαστούν δύο ημέρες επιπλέον αψιμαχίες στα στενά φαράγγια και τον Αλέξανδρο να εξαναγκάζεται σε ανασύνταξη των δυνάμεών του.
Σε δεύτερη φάση ο Μ. Αλέξανδρος διατάσσει τους στρατιώτες του να κατασκευάσουν τελικά γύρω στους 100 πασσάλους ο καθένας τους, ώστε το μηχανικό σώμα να κλείσει με πρόσχωση τη χαράδρα ανάμεσα στο στρατόπεδό του και την Άορνο Πέτρα.

Εκεί στη βόρεια και ευάλωτη πλευρά που οδηγούσε προς το φρούριο, ο Μ. Αλέξανδρος και οι καταπέλτες του συνάντησαν ως εμπόδιο μια βαθιά χαράδρα. Άρα για να προχωρήσουν οι πολιορκητικές μηχανές και να γεφυρωθεί το φαράγγι, κατασκεύασαν ένα χωμάτινο ανάχωμα με ξυλουργικές εργασίες και έφεραν φερτά υλικά και χώμα.




Οι εργασίες των Μηχανικών του…. δημιούργησαν ένα ανάχωμα περίπου στα 50 μέτρα, αλλά η αντιστήριξη που δημιουργήθηκε έγινε πολύ βιαστικά προς τις πλευρές του φαραγγιού κι αυτό κατέρρευσε και κατακρημνίστηκε πέφτοντας απότομα προς τα κάτω, με αποτέλεσμα η αρχική πρόοδος που είχε συντελεστεί να αρχίσει να επιβραδύνεται.

Έτσι οι στρατιώτες διατάχθηκαν να κόψουν και πάλι από 100 πασσάλους ο καθένας και πρώτος ο Μ.Αλέξανδρος άρχισε να ρίχνει χώμα στη πλαγιά από την κορυφή του λόφου… τέτοια εμμονή… όπου είχαν στρατοπεδεύσει οι στρατιώτες του, για να δημιουργήσει πρόχωμα.
Ο στόχος του ήταν να φτάσει στο ύψος του βράχου, ώστε τα τοξεύματά του να πλήττουν τους οχυρωμένους Ινδούς. Την πρώτη ημέρα το πρόχωμα προχώρησε περί το ένα στάδιο (γύρω στα 185 μ). Τις επόμενες δύο μέρες οι εργασίες τους υπό την κάλυψη καταπελτών από το σταθερό έδαφος και σφενδονητών από το πρόχωμα, που απέκρουαν τις επιθέσεις Ινδών κατά των εργαζομένων στην πρόσχωση συνεχίστηκε.

Στην τρίτη φάση και τέταρτη μέρα της πολιορκίας τους…. μερικοί στρατιώτες του καταλαμβάνουν ένα ύψωμα που είχε το ίδιο ύψος με την Άορνο Πέτρα. Ο Μ. Αλέξανδρος λοιπόν διατάσσει το μηχανικό του σώμα να στρέψει την πρόσχωση προς εκείνο το ύψωμα, ώστε τα τοξεύματά του να εξαπολύονται κατά των Ινδών από το ίδιο ύψος με εκείνους. Παρ’ όλα αυτά…στο τέλος της τρίτης ημέρας… ένα χαμηλός χωμάτινος λόφος συνέδεε πλέον με το πλησιέστερο άκρο του βουνού του Πιρ Σαρ και ήταν εφικτή η έναρξη της πολιορκίας.




Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΣΤΗΝ ΑΟΡΝΟ 




Ο Μ. Αλέξανδρος όπως πάντα ήταν επικεφαλής και στην πρώτη γραμμή και έδωσε το πρόσταγμα της γενικής επίθεσης, ενώ σύντομα η πρώτη δύναμη κρούσης αποκρούστηκε με την ρίψη ογκόλιθων που εκτοξεύονταν από πάνω προς τα κάτω.

Στην τέταρτη φάση οι Ινδοί εκπλήσσονται από την έντονη επιμονή και την αποτελεσματικότητα των Ελλήνων Μακεδόνων και αναγκάζονται να ζητήσουν διαπραγματεύσεις, αλλά στην πραγματικότητα θέλουν να κωλυσιεργήσουν κάπως, για να εγκαταλείψουν την Άορνο μέσα στη νύχτα. 


Ο Μ. Αλέξανδρος λοιπόν το πληροφορείται αυτό, δεν κάνει τίποτα για να τους εμποδίσει, αλλά τους στήνει ενέδρες και τους κατακόπτει κατά τη φυγή τους. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η πρόσχωση τελικά έφτασε μέχρι το ύψος της Αόρνου Πέτρας… άλλωστε δεν ήταν πια απαραίτητο μετά την ήττα των Ινδών.
Έτσι οι Ινδοί είχαν μείνει έκπληκτοι από την επιμονή και την αποτελεσματικότητα του μηχανικού των Μακεδόνων και ζήτησαν διαπραγματεύσεις. Όταν ο Μ. Αλέξανδρος έμαθε ότι σκόπευαν να κωλυσιεργήσουν μέχρι το βράδυ… οπότε και θα ξεγλιστρούσαν από το βράχο, τους διευκόλυνε στην απαγκίστρωση.

Έτσι στο τέλος ο Μ. Αλέξανδρος ολοκλήρωσε την πολιορκία της Αόρνου Πέτρας, σκοτώνοντας μερικούς φυγάδες που δεν παραδόθηκαν, σύμφωνα με τον σύγχρονο βιογράφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ρόμπιν Λάνε Φοξ ή πιο υπερβολικά αναφερόμενα, από τον Αρριανό με μια σφαγή.
Είχε στήσει ενέδρες, τους επιτέθηκε και σκότωσε πολλούς κατά τη φυγή τους, επίσης μας λέγει ο Αρριανός. Κατά τον Διόδωρο γράφεται ότι απλώς τους άφησε να διαφύγουν, αλλά αυτή η εκδοχή δεν είναι συνεπής με τη γενικότερη τακτική του.

Ίσως ο Διόδωρος θέλησε να αντισταθμίσει την αρνητική εικόνα του Μ. Αλεξάνδρου, που δίνει στη σφαγή των μισθοφόρων στα Μάσσαγα. Ο Κούρτιος όμως δεν αναφέρει τίποτα για τη μετάβαση του Μ. Αλεξάνδρου από την Άορνο Πέτρα στον Ινδό ποταμό και ξανά πίσω, ούτε για την προετοιμασία μακρόχρονης πολιορκίας, ούτε για την αντίσταση στην προσέγγιση του Μ. Αλεξάνδρου στην Άορνο Πέτρα, ενώ για την κατάληψή της λέει ότι χρησιμοποιήθηκαν αναρριχητές, όπως και στη Σογδιανή Πέτρα.



Μία κορυφή βόρεια και ανατολικά της Αόρνου Πέτρας στο βάθος ,άνω του κέντρου της εικόνας, ο Ινδός ποταμός.

Μας λέγει ότι οι Ινδοί προέβαλαν αποτελεσματική άμυνα, σκότωσαν αρκετούς αναρριχητές και πανηγύριζαν με τυμπανοκρουσίες επί δύο ημέρες. Εντούτοις για κάποιο λόγο, που ίσως δεν μας εξηγεί ο Ρωμαίος ιστορικός, την τρίτη νύχτα άρχισαν να εγκαταλείπουν το οχυρό.

Τότε ο Μ. Αλέξανδρος διέταξε όλη τη στρατιά να αλαλάξει, οι Ινδοί πίστεψαν ότι δέχονταν γενική επίθεση, πανικοβλήθηκαν και προσπαθώντας να ξεφύγουν μέσα στο σκοτάδι, οι περισσότεροι σκοτώθηκαν στους αδιάβατους γκρεμούς της περιοχής.

Η πολιορκία πραγματοποιήθηκε και ο Μ. Αλέξανδρος ανέβηκε εντός του φρουρίου, αφού ανασύρθηκε ως το γείσο των τειχών σ’ ένα σχοινί. Για τον εορτασμό λοιπόν των επινικίων χτίστηκε ένας ναός και έγιναν θυσιαστήρια προς την Νίκαια Αθηνά, τα ίχνη της οποίας εντοπίστηκαν από τον Άουρελ Στάιν το 1926.


 Αφιέρωμα Μ Αλεξάνδρου προς την θεά Αθηνά -Βρετανικό μουσείο.


Αξιοσημείωτο είναι ότι ως κατακτητής…. αν και μακριά από τη χώρα του ευχαριστεί 
τη θεά Αθηνά…. και ειδικά αυτήν… διότι αυτό που ήδη είχε επιτελέσει… δηλαδή στο να φθάσει εκεί στην Άορνο πέτρα ήταν κάτι το πολύ σημαντικό μιας και η Θεά Αθηνά είναι η θεά της στρατηγικής και του πολέμου και από την άλλη με τη Σοφία της θα επιτελούσε να κλείσει την Άορνο Πέτρα… δηλαδή τον δίαυλο επικοινωνίας.
Έτσι λοιπόν ο Μ. Αλέξανδρος καταλαμβάνει τον βράχο, τον οποίο ο μύθος ήθελε ως απόρθητο ακόμη και από τον Ηρακλή. Πιθανόν λέγεται ότι να μην πρόκειται ακριβώς για τον Ηρακλή του Ελληνικού Πανθέου κι ο Αρριανός μας δίνει την εκδοχή και πιστεύει ότι μάλλον πρόκειται για τοπικό μύθο, τον οποίο οι επικοινωνιολόγοι του Μ. Αλεξάνδρου ευχαρίστως υιοθέτησαν την ιστορία αυτή για να μεγεθύνουν έτσι το κατόρθωμά του. Στη συνέχεια οι Ινδοί που τον καθοδήγησαν δεν έχασαν φυσικά…αφού πήραν 80 τάλαντα ο καθένας ως αμοιβή για τις υπηρεσίες τους.
Εκεί λοιπόν στην κορυφή του βράχου ο Μ. Αλέξανδρος κάνει θυσίες στην θεά Αθηνά ΝΊΚΗ και κατασκευάζει ένα φρούριο… όπου στη συνέχεια εγκατέστησε ως φρούραρχο τον Σισίκοτο και έναν Ινδό αυτόμολο.

Ο επόμενος στόχος του Μ. Αλεξάνδρου μετά την Άορνο Πέτρα και στις αρχές της άνοιξης του επόμενου έτους… δηλαδή του 326 π.Χ., ήταν να συνδυάσει τις δυνάμεις του με αυτές του βασιλιά Ταξίλη, που ήταν βασιλιάς του ινδικού βασιλείου των Τάξιλα ή Ταξάσιλα, ενάντια του γείτονά του βασιλιά Πώρου που ήταν ο βασιλιάς της περιοχής του ποταμού Υδάσπη.
Ο Μ. Αλέξανδρος ήταν πλέον ελεύθερος να συνεχίσει το ταξίδι του στην Πενταποταμία και η φήμη του αήττητου φαινόταν να δημιουργείται μετά την Περσία και για την Αρχαία Ινδία… όπου θα ακολουθούσε σύντομα η επίσης νικηφόρος Μάχη του Υδάσπη.




 
Θεωρήσεις για την Άορνο Πέτρα

Αναφορές όπως του Φιλόστρατου εις τα ες τον Τυανέα Απολλώνιον, βιβλίον 2, παράγραφος 10) μας λέγει: «`Ακουσε όμως ότι την κατέλαβε ο Αλέξανδρος και ότι ονομαζόταν Άορνος όχι γιατί είχε ύψος δεκαπέντε στάδια, αλλά γιατί τα ιερά πτηνά πετούνε πάνω από αυτό το ύψος και γιατί στην κορυφή της λένε πως υπάρχει ρήγμα που τραβάει τα πτηνά που πετούνε από πάνω, κάτι που μπορεί να δει κανείς στην Αθήνα στον πρόδομο του Παρθενώνος». Το ρήγμα λοιπόν αυτό είναι ο δίαυλος.

Επίσης ο Στράβωνας μας λέγει για το ρήγμα που υπήρχε στην κορυφή της Αόρνου Πέτρας (Γεωγραφικά, βιβλίον 14, παράγραφος 11): «Είναι σπήλαιον ιερό, το οποίο λέγεται χαρώνιο, ολέθριο που έχει αποφράδα». «εστί σπήλαιον ιερόν χαρώνιον λεγόμενον, ολέθριον έχον αποφράς» ΑΠΟΦΡΑΣ= ΠΥΛΗ…. δηλαδή έξοδος και είσοδος του ολέθριου Χάροντος. «Αποφράς είναι η πύλη την οποίαν οι Αρχαίοι Πρόγονοί μας εθεώρουν ως είσοδον και κάθοδον εις τον Άδην βλέπε ( ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ , Γ. Πάπε , Ε. Στεφάνου , Φ. Πασσόβ ).

Επίσης ο Πλούταρχος, Περί Ίσιδος και Οσίριδος, παράγραφος 356… μας γράφει ότι: «Ο Τυφώνας απέκτησε συνωμότες εβδομήντα δύο άνδρες».

Επίσης και ο περιηγητής του 6ου αιώνα π.Χ. ο Σκύλαξ, ο οποίος περιόδευσε στην Ινδία έπειτα από εντολή του βασιλιά των Περσών Δαρείου για να καταγράψει τα έθνη και τις φυλές της μας γράφει για τους Κυνοκέφαλους (Περί Ινδών): «Υπήρχαν στα βουνά του Ινδού ποταμού και της κεντρικής Ινδίας, όπου ζούσαν σε σπηλιές και υπόγειες στοές, άνθρωποι που είχαν κεφάλι σκύλου. Και όλοι τους, άνδρες και γυναίκες, είχαν μία μεγάλη ουρά». 

Ακόμη στους Κυνοκέφαλους αναφέρεται επίσης και ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μέγας Φώτιος (810-893 μ.Χ.)


Μέρος πλαγιάς του όρους της Αόρνου Πέτρας


Πιθανή σχέση Αόρνου Πέτρας ως πύλη με άλλες αναφορές

Στον Πλάτωνα, (Φαίδων) μας λέγει ότι ο κάτω Κόσμος είναι ένας χώρος με
τεράστιες κοιλότητες εις το εσωτερικό της Γης, οι οποίες συνδέονται μεταξύ
τους με στοές, ενώ στην επιφάνεια της Γης υπάρχουν στόμια τα οποία
αποτελούν εισόδους που οδηγούν στο εσωτερικό της.
Όσο για τις περιοχές εις το εσωτερικό της γης, αυτές είναι συνέχεια των
κοιλωμάτων της και υπάρχουν πολλές περιμετρικά σ’ όλη τη γη. Άλλες είναι
βαθύτερες και πιο ανοιχτές απ’ αυτήν που κατοικούμε εμείς, άλλες πάλι είναι
πιο βαθιές, αλλά το χάσμα τους είναι μικρότερο από το χάσμα του δικού μας
τόπου, όπου υπάρχουν ωστόσο μερικές που είναι μικρότερες στο βάθος και πιο
πλατιές από τον δικό μας τόπο.
Όλες αυτές οι περιοχές κάτω από τη γη συγκοινωνούν μεταξύ τους σε πολλά
σημεία, με τρύπες άλλοτε στενότερες και άλλοτε φαρδύτερες και βγάζουν
κάπου.

Επίσης ο Όμηρος μας γράφει: «Πολύ μακριά, στο σημείο όπου κάτω από τη γη
υπάρχει το πιο βαθύ βάραθρο»… αυτό δηλαδή… που και ο ίδιος σε άλλα σημεία
και πολλοί από τους ποιητές έχουν αποκαλέσει Τάρταρο.

Ακόμη και στην Αποκάλυψη του Ιωάννη γίνεται λόγος γι’ αυτούς που είναι
κάτω από τη γη (κεφάλαιον 5, στίχος 3): «Και κανείς δεν μπορούσε, ούτε απ’
αυτούς που είναι στον ουρανό, ούτε απ’ αυτούς που είναι στη γη, ούτε απ’
αυτούς που είναι κάτω από τη γη ν’ ανοίξει το βιβλίο, ούτε να το κοιτάξει.»

Εντύπωση μας κάνει επίσης ο (Ψευδοκαλλισθένης, στο Αλεξάνδρου Πράξεις).
«[…] Συνάντησα (ο Αλέξανδρος), επίσης, πολλά έθνη που έτρωγαν σάρκες
ανθρώπων και έπιναν το αίμα ζώων και θηρίων σαν νερό.
Τους νεκρούς τους δεν τους έθαβαν αλλά τους έτρωγαν. […] τους επιτέθηκα,
σκότωσα με το σπαθί μου πολλούς από αυτούς και υποδούλωσα την χώρα τους.
[…] και τράπηκαν σε άτακτη φυγή. […] μέχρι που οχυρώθηκαν πίσω από τα δύο
βουνά που λέγονται Μαζοί του Βορρά και δεν υπάρχει άλλη είσοδος ή έξοδος
εκτός από αυτήν ανάμεσα στα δύο βουνά. […] Και μεταχειρίστηκα κάθε μέσο,
ώστε να μην έχουν άλλη έξοδο πλην αυτής […].
Και στο σημείο αυτό έκτισα χάλκινες πύλες πλάτους είκοσι δύο πήχεων και
ύψους εξήντα, και τις πέρασα μέσα έξω με ασβέστη ώστε να μην μπορούν να τις
ανοίξουν ούτε με φωτιά, ούτε με σίδερο, ούτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
Γιατί ο ασβέστης σβήνει τη φωτιά και σπάει τα σίδερα.
Έξω από αυτές τις φοβερότατες πύλες έκτισα άλλη οικοδομή με σκληρές
πέτρες, που καθεμιά τους είχε πλάτος έντεκα πήχες, ύψος είκοσι και μήκος
εξήντα. Έτσι λοιπόν ασφάλισα τη νέα αυτή οικοδομή, πότισα τις πέτρες με
κασσίτερο, τον οποίο ανέμειξα με μολύβι και την πέρασα με “ασικύτινο”, ώστε
τίποτε να μην μπορέσει ποτέ να τις ανοίξει, και τις ονόμασα πύλες της Κασπίας.
Εκεί μέσα έκλεισα είκοσι δύο βασιλείς.
Τα ονόματα αυτών των εθνών είναι Μαγώγ, Γωθ, Κυνοκέφαλοι, Νούνοι,
Φονοκέρατοι, Συριασοροί, Ίωνες, Καταμόργοροι, Ιμαντόποδες, Καμπάνες,
Σαμάνδρεις, Ιππύεις, Επάμβοροι»

(
Κοράνι, κεφ XVIII εδάφιο 83-98). «Ω Μωάμεθ! Θα σ’ ερωτήσωσι περί του Ζουλ-Καρνέϊν, αποκρίθητι• θα διηγηθώ
υμίν την ιστορίαν αυτού. Ωρίσαμεν την εξουσίαν αυτού επί της γης και τω
παρεχωρήσαμεν τα μέσα ίνα εκτελέση παν ό,τι εβούλετο ακολουθών οδόν τινά.
Ώδευσε μέχρις ου έφθασεν εις την δύσιν, είδε δύοντα τον Ήλιον εν βορβορώδει
τινί πηγή, πλησίον δ’ αυτής εύρε λαόν. Είπομεν αυτώ• Ω Δίκερως! Δύνασαι να
τιμωρήσης τον λαόν τούτον, ή να μεταχειρισθής αυτόν ευμενώς.
Θα τιμωρήσω, απεκρίθη ούτος, πάντας τους ασεβείς και είτα θα εγκαταλείψω
αυτούς τω Θεώ όστις σκληρώς θα τους τιμωρήσει. Αλλ’ όστις πιστεύση και
πράξη το αγαθόν θα αμειφθή εξαιρέτως, και θα αναθέσω αυτώ διαταγάς ας
θέλει απόνως ακτελέσει.
Ο Δίκερως εκ νέου ανέλαβε την πορείαν αυτού. Έως ου έφθασεν εις το μέρος
εις ο ανατέλλει ο Ήλιος επί τινός λαού εις ον ουδέν εδώκαμεν προς προφύλαξίν
του εκ της θερμότητος αυτού. Ναι, ούτως έχει, και γιγνώσκομεν πάντας τους
μετ’ αυτού. Και ηκολούθησεν ετέραν οδόν. Μέχρις ου έφθασε μεταξύ δύο
προχωμάτων, εις τους πρόποδας των οποίων κατώκει λαός μόλις εννοών
διάλεκτον τινά.
Ο λαός ούτος είπεν αυτώ• Ω Δίκερως! Ο Γωγ και Μαγώγ διαφθείρουσιν την
γην.
Δύνασαι αντί αμοιβής να εγείρης φραγμόν μεταξύ υμών; Η υπό του Κυρίου μου,
απεκρίθη ούτος, χορηγηθείσα μοι εξουσία, είναι μεγαλυτέρα αμοιβή της
υμετέρας. Αρκεί να με συνδράμετε μετά προθυμίας, και θέλω εγείρει φραγμόν
μεταξύ υμών.
Κομίσατέ μοι διαφόρους σιδηράς πλάκας αρκούσας ίνα πληρώσι το μεταξύ των
δύο ορέων διάστημα, φυσήσατε το πυρ μέχρις ου πυρακτωθή ο σίδηρος.
Έπειτα είπε• κομίσατέ μοι αναλελυμένον χαλκόν όπως χύσω αυτόν άνθωθεν.
Ο δε Γωγ και Μαγώγ δεν θα δυνηθώσι να διασκελίσωσι το περίφραγμα, ούτε να
διατρυπήσουν αυτό. Και προσέθηκε• το έργον τούτο είνασι η ισχύς της
μακροθυμίας του Κυρίου μου.
Όταν δε ο Θεός θελήση, θα μεταβάλω αυτό εις τεμάχια. Η επαγγελία του
Κυρίου μου είναι αλάνθαστος» (Κοράνι, κεφ XVIII εδάφιο 83-98).

Ο ίδιος ο Αλέξανδρος σε μια από τις επιστολές του προς τη μητέρα Ολυμπιάδα
της γράφει ότι του δόθηκαν κάποιοι ΑΠΟΡΡΗΤΟΙ ΧΡΗΣΜΟΙ, που ο ίδιος θα τους
κοινοποιήσει στην επιστροφή του, μόνον σ’ εκείνη.
” …γεγονέναι τινάς αυτώ μαντείας απορρήτους , άς αυτός επανελθών φράσει
πρός μόνην εκείνην..”
( ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ )
Αυτά έγραψε προς τή μητέρα του , Ιέρεια Ολυμπιάδα , η οποία ήταν γόνος και
του βασιλέως των Χαόνων Ελένου , ο οποίος «κατέχει τον ομιλούντα λίθον ,
τον οποίον του εδώρισε ο Απόλλων»
.

Ήταν η περιοχή όπου έγινε η Πολιορκία της Αόρνου Πέτρας, που ήταν η τελευταία πολιορκία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, «στο αποκορύφωμα της καριέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ως ο μεγαλύτερος Πολιορκητής στην ιστορία», σύμφωνα με τον σύγχρονο βιογράφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ρόμπιν Λάνε Φοξ (αγγλικά: Robin Lane Fox).

Η Άορνος Πέτρα και ο Ινδός ποταμός 

Εκτός από στρατηγικό σημείο ,γιατί ο Αλέξανδρος διάλεξε την Άορνο ;
Μια υπερβατική σκέψη 
του Ιωάννη Στογιάννου

Αυτός είναι ο βασικός και ο τελικός στόχος… Η Άορνος Πέτρα...διότι εκεί βρίσκεται ο ισχυρός δίαυλος επικοινωνίας με το Σύνπαν… αλλά όμως έχει και μία ιδιαιτερότητα. Είναι κυμαινόμενος…. στο πότε να ανοίγει και στο πότε να κλείνει…. αφού έχει μεταβλητότητα… οπότε μπορεί να εισχωρεί…. αλλά και το αντίθετο…. κάθε λογής οντότητα.
Στους δίαυλους επικοινωνίας λειτουργούν άγνωστες για εμάς τεχνολογικές φυσικές δυνάμεις… που μετατρέπουν το φως σε συμπυκνωμένες δέσμες φωτονίων με ασύλληπτες ταχύτητες. Έτσι καθώς πολλαπλασιάζουν την ένταση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων του Διαύλου, απαγορεύουν και την διαφυγή της ισχυρότατης φωτεινής ενέργειας. Ο ανθρώπινος οργανισμός που βρίσκεται στο κέντρο του ενεργειακού αυτού χώρου, τόσο η ισχυρή φωτονική δέσμη… όσο και τα έντονα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, δημιουργούν μια χαλάρωση των δεσμών των κυττάρων και των μορίων της ύλης.






Δηλαδή αραιώνει κατά κάποιον τρόπο η πυκνότητά της και αποκτά μια λεπτότερη υφή, όπου τείνει να γίνει διάφανη και συντονίζεται με τις υψηλές συχνότητες της φωτονικής δέσμης. Η φωτονική αυτή δέσμη ενισχύεται κατόπιν από την «νιονική» ενέργεια του ανθρώπινου εγκεφάλου και με την συμπίεση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων μεταπίπτουν σε μια άλλη διάσταση χωροχρονικών διαστάσεων.
Τα ανθρώπινα όντα όταν βρίσκονται μέσα σε διαύλους είναι σε μια κατάσταση αποσυμπύκνωσης και μεταβάλλονται σε ισχυρότατα ηλεκτρομαγνητικά πεδία… όπου δημιουργούν γύρω τους ένα πυκνό και αδιαπέραστο κέλυφος οργόνης.
Τα ενεργειακά ηλεκτρομαγνητικά ρεύματα στο Σύμπαν μπορούν να διασχίσουν μεγάλες αποστάσεις σε πολύ σύντομο χρόνο και να διαπεράσουν τα άστρα και τους πλανήτες και να φθάσουν μέχρι τις παρειές του Σύμπαντος Κόσμου χωρίς την ελάχιστη μεταβολή στην υλική τους σύνθεση.
Η αποσυμπύκνωση, σε ενεργειακούς χώρους, γίνεται σε μια καθορισμένη ώρα και σε καθορισμένη θέση της επιφάνειας. Τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται επίσης στους ναούς στις κορυφές τους και σε ύψος 12 μέτρων…διότι στα 12 μέτρα ο Άνθρωπος παθαίνει αυτό που λέμε ιλίγγους ύψους και νομίζει ότι το κενό τον τραβά προς τα κάτω.
Φυσικά αυτό δεν συμβαίνει όμως ούτε στα 11, ούτε στα 13 μέτρα. Γνωρίζουμε φυσικά ότι ο αριθμός 12 είναι πολύ σημαντικός γι’ αυτό και έχουμε 12 θεούς (6+6) και το διπλό ύψος μας δίνει αντίστοιχα:12Χ12=144 μέτρα και επίσης το ύψος μας δίνει: 12Χ12Χ12 = 1728 μέτρα και στο διπλάσιο αυτού 1728Χ2=3456 μέτρα (3,4,5,6). Αυτά τα φαινόμενα παρουσιάζονται γύρω στο μεσημέρι και τα μεσάνυχτα.
Ο βασικός στόχος εκείνη την περίοδο ήταν να κλείσει αυτή η δίοδος-έξοδος κι αυτό έπρεπε να γίνει από γήινο άνθρωπο… κατόπιν υποβολής και εντολής αν θέλετε… ώστε να μην υπάρξουν κάποια δυσάρεστα αποτελέσματα που θα επιβάρυναν τον πλανήτη Γη.





Πηγές
  • Από το λήμμα της αγγλικής έκδοσης της Βικιπαίδειας για την πολιορκία στην Άορνο (αγγλικά: Battle of the Hydaspes ή Battle of the Hydaspes River) [6], με την ενσωμάτωση στοιχείων από τα λήμματα: Για τα Χουζάρα ή Χάζαρα (αγγλικά: Huzara ή Hazara, Hazāra ή Abisāra) [7], για Αβίσαρης ή Εμβίσαρος (αγγλικά: Abisares ή Abhisara ή Embisarus) [8] 
  • Lane Fox, Robin. Alexander the Great. Penguin, 1973, ISBN 0-14-008878-4. 
  • J.F.C. Fuller (1960). The Generalship of Alexander the Great. New Jersey: De Capo Press. ISBN 978-0-306-80371-0 
  • Peter Green (1974), Alexander of Macedon: A Historical Biography. ISBN 978-0-520-07166-7 
  • Peter Green (1990), Alexander to Actium: The Historical Evolution of the Hellenistic Age, University of California Press. 
  • Peter Green (1992), Alexander of Macedon, 356-323 B.C.: A Historical Biography, University of California Press, London. 
  • Rogers, Guy (2004), Alexander: The Ambiguity of Greatness. New York: Random House. 
  • N. Sekunda et Jοhn Warry, Alexander the Great: His Armies and Campaigns 334-323 BC, London, 1998. 
  • Bosworth, A.B. (1993), Conquest and Empire: The Reign of Alexander the Great, Cambridge University Press, ISBN 0-521-40679-X 
  • Hammond, N.G.L. (1994), Alexander the Great: King, Commander and Statesman Bristol Classical Press, ISBN 1-85399-068-X 
  • Hammond, N.G.L. (1998), The Genius of Alexander the Great, UNC Press, ISBN 0-807-84744-5. 
  • Hammond, N.G.L. (2007), Sources for Alexander the Great, Cambridge University Press, ISBN 0-521-71471-0 
  • Bagnell Bury, John ym.(1928), The Cambridge Ancient History VI: The fourth century BC. Cambridge University Press, ISBN 0-521-23348-8 
  • Warry, John (1991), Alexander, 334-323 BC, Osprey Publishing, ISBN 1-855-32110-6 
  • Paul Cartledge, Alexander the Great:The Hunt for a New Past, Pan Books, Macmillan Editions, London, 2005. 
  • J.B. Burry and Russel Meiggs, A History of Greece: To the Death of Alexander the Great, Macmillan Editions, London, 1975. 
  • Robin Lane Fox, Alexander the Great, Pen-guin Books, England 1986. 
  • Droysen J.G. 1996, «Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου», Έκδοση: «Τράπεζα Πίστεως», Αθήνα. 
  • Engels, Donald W. (1978). Alexander the Great and the Logistics of the Macedonian Army. Berkeley/Los Angeles/London. 
  • Green, Peter 2008. «Αλέξανδρος ο Μακεδόνας: 356-323 π.Χ.», Εκδόσεις: «Διόπτρα», Αθήνα. 
  • Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Δ’ «Μέγας Αλέξανδρος – Ελληνιστικοί Χρόνοι», Εκδόσεις: «Εκδοτική Αθηνών», Αθήνα, 1973. 
  • Αρριανός, «Αλεξάνδρου Ανάβασις», Περιοδικό Utopia, Τεύχος 20, Αύγουστος 2012. 
  • Αρριανός, «Αλεξάνδρου Ανάβασις», τόμος 3, βιβλίο πέμπτο – έκτο, Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, Εκδόσεις: «Κάκτος». 
  • Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι: Βίος Αλεξάνδρου», Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, Εκδόσεις: «Κάκτος». 
  • Γεώργιος Παπαντωνίου, «Αρχαία Ελληνική Ιστορία – Αλέξανδρος», τόμ. Δ’, Αθήνα 1979. 
  • Σπυρίδων Λάμπρου, «Ιστορία της Ελλάδος», τόμ. Β’, Εκδόσεις: «Δημιουργία», Αθήνα, 1998. 
  • Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (362-323 π.Χ.)», τόμος 6, Εκδόσεις: National Geographic Society, Αθήνα 2009-2010. 
  • Διόδωρος Σικελιώτης, «Βιβλιοθήκη Ιστορική» ΙΖ Βιβλίο, Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, Εκδόσεις: «Κάκτος». 
  • Καλλισθένης ή Ψευδο-Καλλισθένης, «Βίος Αλεξάνδρου του Μακεδόνος», (μυθιστοριογραφία) Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, Εκδόσεις: «Κάκτος». 
  • Arrian, Anabasis IV chapters 28.1–30.4
..............................................................................................

Αρχαίες πηγές
  • Αρριανός 
  • Διόδωρος Σικελιώτης 
  • Πλούταρχος 
  • Κουίντος Κούρτιος Ρούφος, Historiae Alexandri Magni. 
  • Πλούταρχος «Βίοι: Βίος Αλεξάνδρου» και The Life of Alexander the Great, Parallel Lives. 
  • Αρριανός, «Αλεξάνδρου Ανάβασις». 
  • Ιουνιανός Ιουστίνος, Historiarum Philippicarum libri XLIV. 
  • Διόδωρος Σικελιώτης, Bibliotheca Historica – «Ιστορική Βιβλιοθήκη 
  • Metz Epitome.
...........................................................................................
  • ΦΩΤ ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝΑ 
.............................................................................................
  • ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Ιωάννη Στογιάννου
ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΕΔΩ




ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΤΗΣ