Το Μουσείο Τέχνης του Τολέδο θα επιστρέψει στην Ιταλία αρχαίο Ελληνικό αγγείο.

Το αμφισβητούμενο αγγείο και ο ρόλος ενός Έλληνα

Το Μουσείο Τέχνης του Τολέδο και το ιταλικό Υπουργείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς ανακοίνωσαν σήμερα ότι έχουν καταλήξει σε συμφωνία για τον επαναπατρισμό (;) ενός αντικειμένου στη συλλογή του Μουσείου. Ο αττικός κόκκινος σκύφος, ένα πήλινο αγγείο διακοσμημένο με την ιστορία της επιστροφής του Ηφαίστου στον Όλυμπο, αποδίδεται στον Ζωγράφο της Κλεοφόν της Αθήνας και χρονολογείται περίπου στα 420 π.Χ.

• Ο «Ζωγράφος του Κλεοφώντα» είναι το όνομα που δίνεται από τους σημερινούς ερευνητές σε έναν ανώνυμο Αθηναίο αγγειογράφο ,  σε ερυθρόμορφου τύπου  ζωγραφική που άκμασε στα μέσα του  5 ου π.Χ. Ονομάζεται έτσι επειδή ένα από τα έργα που του αποδίδονται φέρει επιγραφή στον έπαινο ενός νεαρού, ονόματός  "Κλεοφών". Φαίνεται να ήταν αρχικά από το εργαστήριο του Πολύγνωτου που  με τη σειρά του φέρεται να έχει διδάξει τον αποκαλούμενο «Ζωγράφο του Δίνου »

Ανά συμφωνία, το σκάφος θα παραμείνει στην έκθεση στο TMA (Μουσείο Τέχνης του Τολέδο) για τέσσερα χρόνια, μετά το οποίο χρονικό διάστημα το Μουσείο μπορεί να ζητήσει να ανανεώσει το δάνειο ή να ζητήσει άλλο σημαντικό αντικείμενο από την ιταλική κυβέρνηση στο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης και εναλλασσόμενης πολιτιστικής ανταλλαγής.
Το Μουσείο Τέχνης του Τολέδο αγόρασε τον σκύφο το 1982 για $ 90.000 με κεφάλαια δωρισμένα  από τον Edward Drummond Libbey. Η προέλευση του αντικειμένου τέθηκε υπό αμφισβήτηση το 2017 από τον κ. Χρήστο Τσιρογιάννη, εγκληματολόγο αρχαιολόγο, μετά το οποίο το Μουσείο άρχισε εσωτερική έρευνα και επικοινώνησε με τις ιταλικές αρχές.

Το σκάφος εκτίθεται ως μέρος της μόνιμης συλλογής του Μουσείου από την απόκτησή του και συμπεριλήφθηκε στην ειδική έκθεση 1996-97 The Fire of Hephaistos: Μεγάλα Κλασικά Χάλκινα από Βορειοαμερικανικές Συλλογές, που ξεκίνησαν από την TMA Toledo Museum of Art και ακολούθως ταξίδεψαν στο Μουσείο  της Τέχνης στη Τάμπα Φλόριντα.

Απεικονίζει τον Ήφαιστο, τον μεταλλουργό  των  θεών, που ρίχτηκε από τον Όλυμπο από τη μητέρα του, τη θεά Ήρα, σύζυγο του Δία. Ο Ήφαιστος ζήτησε να βρει εκδίκηση κάνοντας μια παγίδα για την Ήρα με τη μορφή ενός μεγαλοπρεπούς θρόνου. Όταν καθόταν σε αυτό, ήταν κολλημένη και κανένας από τους θεούς δεν μπορούσε να την απελευθερώσει. Ο Διόνυσος, θεός του κρασιού και του θεάτρου, μέθυσε τον Ήφαιστο  και τελικά απελευθέρωσε τη Ήρα και τελικά αυτός συμφιλιώθηκε με τη θεϊκή οικογένειά του.

• Ο σκύφος χρησιμοποιήθηκε συμπόσια και είναι ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά φλυτζάνια. Ως αποτέλεσμα, θα ήταν σχεδόν αδύνατο να πίνουν και μάλλον πρέπει να χρησιμοποιήθηκε ως δοχείο ανάμιξης (κρατήρας). 

Το  TMA δεσμεύεται για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και την υπεύθυνη απόκτηση αρχαιολογικού υλικού και αρχαίας τέχνης. Η πολιτική διαχείρισης των συλλογών τηρεί τις αυστηρότερες δεοντολογικές κατευθυντήριες γραμμές, τη θεσμική διαφάνεια και τις επαγγελματικές βέλτιστες πρακτικές. Το TMA διερευνά αυστηρά την προέλευση όλων των νέων εξαγορών και συνεχίζει την έρευνα αντικειμένων που υπάρχουν ήδη στις συλλογές του, οι οποίες ενδέχεται να έχουν αμφίβολη προέλευση. Το Μουσείο έχει ενεργήσει για την επίλυση όλων των αξιώσεων ιδιοκτησίας και καλωσορίζει νέες πληροφορίες σχετικά με αντικείμενα στις συλλογές μας.
Πηγή: Μουσείο Τέχνης Τολέδο 

ΕΠΙΣΗΣ

Το αμφισβητούμενο αγγείο και ο ρόλος ενός Έλληνα

Το Μουσείο Τέχνης του Τολέδο κατέληξε σε συμφωνία με την ιταλική κυβέρνηση για να συνεχίσει να συμπεριλαμβάνει στη συλλογή του, τουλάχιστον προς το παρόν, ένα αρχαιοελληνικό αγγείο του οποίου η προέλευση αμφισβητήθηκε πριν από μερικά χρόνια.

Το συγκεκριμένο αγγείο είναι ένας σκύφος, ένα είδος, δηλαδή, αρχαίου ελληνικού αγγείου, το οποίο μοιάζει με πλατύ ποτήρι και φέρει δυο λαβές. Επάνω του είναι ζωγραφισμένη η ιστορία της επιστροφής του Ηφαίστου στον Ολυμπο, αποδίδεται στον Αθηναίο ζωγράφο Κλεοφών και χρονολογείται γύρω στα 420 π.Χ.

Το Μουσείο του Τολέδο αγόρασε το έκθεμα για 90.000 δολάρια το 1982 από έναν έμπορο αρχαιοτήτων στη Γενεύη, δήλωσε ο διευθυντής του, Μπράιαν Κένεντι, στην τοπική εφημερίδα «Toledo Blade». Με εξαίρεση μια έκθεση στο πλαίσιο της οποίας το αγγείο «ταξίδεψε» εκτός του μουσείου του στα μέσα της δεκαετίας του 1990, βρίσκεται στη μόνιμη συλλογή «Classic Court» του μουσείου από όταν αποκτήθηκε.

Τα έγγραφα της ιδιοκτησίας του όμως αμφισβητηθήκαν το 2017 από τον Χρήστο Τσιρογιάννη (Christos Tsirogiannis), έναν αρχαιολόγο και ερευνητή παράνομων αρχαιοτήτων και διεθνών αρχαιοκαπηλικών κυκλωμάτων, ο οποίος το ενέταξε στη λίστα αντικειμένων χωρίς κάποιο σαφές πιστοποιητικό προέλευσης, είπε ο κ. Κένεντι.

«Λόγω της αβεβαιότητας προελεύσεως του αγγείου, μας έγραψε και μας ζήτησε το ιστορικό του», είπε. «Στάλθηκε στις ΗΠΑ από τη Ζυρίχη, αλλά δεν έφερε μαζί του άδεια εξαγωγής, οπότε ήταν αδύνατον να αποδειχθεί η ακριβής του προέλευση, γι’ αυτό τον λόγο τέθηκε τότε το ζήτημα της έλλειψης των εγγράφων προέλευσης, γεγονός που μας ανάγκασε να θέσουμε το ζήτημα στην κυβέρνηση της Ιταλίας» τόνισε.

Με βάση τη συμφωνία μεταξύ του Μουσείου με το υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας, το αγγείο θα πρέπει στο μέλλον να επιστραφεί στην Ιταλία, αλλά προς το παρόν παραμένει στο μουσείο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Με το πέρας της τετραετίας, το Μουσείο μπορεί να ζητήσει ανανέωση ή κάποιο άλλο έργο από την ιταλική κυβέρνηση ως αντάλλαγμα, είπε ο κ. Κένεντι.www.ekirikas.com

ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ