Μια έρευνα αρχιτεκτονικής από το Πανεπιστήμιο Kumamoto της Ιαπωνίας αποκάλυψε την μεγάλη πιθανότητα να υπήρχε μια ξύλινη σκηνή στο θέατρο της αρχαίας πόλης της Μεσσήνης στην Πελοπόννησο κατά την Ελληνική κλασική περίοδο (περίπου το 369 π.Χ.). Η εξέλιξη από τα κλασικά ανοιχτά θέατρα της αρχαίας Ελλάδας στα υπέροχα θέατρα των ρωμαϊκών χρόνων καταδεικνύει σαφώς το πάθος που είχε ο λαός για το θέατρο.
Ο πρόγονος της σύγχρονης θεατρικής αρχιτεκτονικής είναι το θέατρο της αρχαίας Ελλάδας και αργότερα ως συνέχεια της Ρώμης. Το απλό και ανοιχτό αρχαίο Ελληνικό θέατρο (γύρω στο 323 π.Χ. - 31 π.Χ.) αποτελούταν από μια κυκλική ορχήστρα, μια σκηνή και ένα χώρο καθιστικού σε ημικυκλικό σχήμα για το κοινό.
Στους ρωμαϊκούς χρόνους (31 π.Χ.) η σκηνή μεγάλωσε και ήταν διακοσμημένη με μαρμάρινους πυλώνες που τελικά εξελίχθηκε σε υπέροχα, κλειστά θέατρα με ενσωματωμένα καθίσματα. Η ανάπτυξη αυτής της θεατρικής κατασκευής θεωρήθηκε ότι συνεπαγόταν με μια αλλαγή στη θεατρική σκηνή στο τέλος της ελληνιστικής περιόδου, αλλά οι λεπτομέρειες δεν είναι ακόμη γνωστές.
 |
| Ένα αρχαίο ελληνικό θέατρο απεικονίζεται, με το αίθριο, κυκλική περιοχή για την ορχήστρα, το προσκήνιον τη σκηνή και την σκηνή στο πίσω μέρος |
 |
| Οι γραμμές φαίνονται παράλληλες μεταξύ τους. Yoshitake et31 / Archaeologischer Anzeiger |
Σχέδιο Σκηνικού του Μεσσηνιακού Θεάτρου (κλίμακα 1: 500), Προσαρμοσμένη από τον R. Yoshitak
Στο Ελληνιστικό θέατρο τοποθετήθηκε στη σκηνή ένα μονοόροφο κτίριο που ονομάζεται "προσκήνιον". Το προσκήνιον χρησιμοποιήθηκε ως φόντο σκηνής και πιστεύεται ότι οι ηθοποιοί ήταν επίσης σε θέση να μιλάνε από τα μπαλκόνια του. Πίσω από αυτό ήταν ένα "σκηνικό"που χρησιμοποιήθηκε τόσο ως γκαρνταρόμπα όσο και ως φόντο. Στο παρελθόν, θεωρήθηκε ότι το προσκήνιον και η σκηνή ήταν είτε πετρόχτιστα και σταθερά, είτε ξύλινα και με τροχούς. Εάν ήταν τροχοφόροι, θα μετακινούνταν ως μια μαζική κατασκευή κατά μήκος τριών γραμμών πέτρας. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα της έρευνάς τους, ο ερευνητής του Πανεπιστημίου Kumamoto πρότεινε ότι το προσκήνιον και η σκηνή ήταν ξεχωριστά κατασκευάσματα, το καθένα με τη δική του σειρά τροχών και ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα κάθε προσκήνιον και σκηνή να τραβηχτεί μέσα και έξω από το χώρο αποθήκευσης (Δωμάτιο σε δύο πέτρινες σειρές αντίστοιχα).
 |
Αυτή η εικόνα δείχνει την ανακατασκευή της ξύλινης σκηνής με τροχούς του θεάτρου της Μεσσήνης. Το ξύλινο κτίριο σκηνής (Μπροστά) τραβιέται από συμπαγείς γραμμές και η υποθετική σκηνή (πίσω) με γκρίζες γραμμές.
"Θα χρειαζόταν μεγάλη δύναμη για να μετακινήσουμε εξοπλισμό σκηνής τόσο μεγάλο όσο του προσκήνιου και της σκηνής", δήλωσε ο αναπληρωτής καθηγητής Ryuichi Yoshitake που ηγήθηκε του ερευνητικού έργου. "Σε προηγούμενες μελέτες υπήρξε μια θεωρία ότι το προσκήνιον και η σκηνή κινούνταν ταυτόχρονα μόνο με τρεις πέτρινες σειρές, αλλά νομίζω ότι είναι λογικότερο το προσκήνιον και η σκηνή να έχουν το δικό τους σύνολο από δύο πέτρινες σειρές για να προχωρήσουν.
- Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε εξαιτίας των θέσεων τριών γραμμών αρμών πέτρας, και του γεγονότος ότι θα ήταν αρκετά δύσκολο να μετακινήσουμε το βαρύ προσκήνιον χρησιμοποιώντας ένα μόνο άξονα με τρεις ξύλινους τροχούς».
Η αρχαία λογοτεχνία καθιστά σαφές ότι υπήρχαν περιστρεφόμενες συσκευές σκηνής τόσο σε Ελληνικά όσο και σε Ρωμαϊκά θέατρα. Οι νεώτερες πέτρινες σειρές και οι αποθηκευτικοί χώροι στο Θέατρο της Μεσσήνης είναι σημαντικά υπολείμματα που δείχνουν ότι η πιθανότητα είναι εξαιρετικά υψηλή να υπήρχαν κινητά ξύλινα σκηνικά στα θέατρα της Ελληνιστικής περιόδου.
Ένα αρχαίο ελληνικό θέατρο απεικονίζεται, με το αίθριο, κυκλική περιοχή για την ορχήστρα, το προσκήνιον, τη σκηνή και το παρασκήνιον
Με πηγές από www.ibtimes.co.uk/και www.archaeology.org/
ΕΠΙΣΗΣ
Αγάθαρχος ο Σάμιος
Ο Αγάθαρχος ο Σάμιος ήταν ένας περίφημος αυτοδίδακτος αρχαίος Έλληνας ζωγράφος από τη Σάμο, γιος του Ευδήμου. Ωστόσο, έζησε και σταδιοδρόμησε στην Αθήνα, στη σκηνογραφία και τοιχογραφία κατά τη διάρκεια του «Χρυσού Αιώνα» (5ος αιώνας π.Χ.). Ο Αγάθαρχος φιλοτέχνησε τα σκηνικά πολλών τραγωδιών του Αισχύλου και πιθανότατα την τελευταία του, την Ορέστεια , διότι κατά τον Αριστοτέλη, ο πρώτος που εισήγαγε σκηνογραφίες στο θέατρο ήταν ο Σοφοκλής, ώστε ο Αγάθαρχος να εργάστηκε πρώτα σε αυτόν.
Επίσης, συνέγραψε σχετικό έργο που εξετάζει τα προβλήματα της προοπτικής στη ζωγραφική.
Με τον τρόπο αυτό, ο Αγάθαρχος έγινε δάσκαλος των μεγάλων ζωγράφων της αρχαίας Ελλάδας, όπως του Ζεύξεως και του Απολλοδώρου. Ο Πλούταρχος προσθέτει (Περ. ΙΓ) ότι στα χρόνια του Περικλή όταν άκουσε ο Ζεύξις που τον επαινούσαν ότι ζωγραφίζει γρήγορα απάντησε με τη φράση «Εγώ δ' εν μακρώ χρόνω». Για τον Αγάθαρχο γράφει με θαυμασμό ο Ρωμαίος Βιτρούβιος τον 1ο αιώνα π.Χ..
Σύμφωνα με τον Βιτρούβιο ( Vitruvius) στο «de Architectura, ο Αγαθάρχος, ένας αυτοδίδακτος ζωγράφος από τη Σάμο που έζησε τον 5ο αι. Επινόησε τη ζωγραφική σκηνής και επίσης ζωγράφιζε την σκηνή για τραγωδίες του Αισχύλου Εδώ βλέπουμε σε σχέδιο όπου ανακατασκευάστηκε η σκηνή του ελληνικού θεάτρου 4ου αι. π.Χ και τα μέρη του: πίνακες, λογείο ( το μπροστινό τμήμα της σκηνής του αρχαίου θεάτρου), προσκήνιο, παρασκήνιον, επισκήνιον, θυρώματα
Πηγές
- Ραγκαβής, Αλέξανδρος Ρίζος (1888). «Ἀγάθαρχος». Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας. Αθήνα: Ανέστης Κωνσταντινίδης.
- Εγκυκλοπαίδεια Μαλλιάρης Παιδεία 2005
- Thesaurus Linguae Graecae
- Ιωάννης Κακαβούλιας: Ελληνική Γραμματολογία (αρχαία και βυζαντινή), εκδ. Νικόδημος, Αθήνα, σελ. 8
