Η οχυρωμένη υστεροβυζαντινή εκκλησία στο νησί Στροφάδες στο Ιόνιο Πέλαγος. Ο αρχιτέκτονας είναι άγνωστος.
Οι Στροφάδες είναι δύο νησάκια στη μέση της Μεσογείου, ακριβώς 27 μίλια τόσο από την Ζάκυνθο όσο και από την ακτή της Πελοποννήσου.Τα δύο νησιά ονομάζονται Αρπύα το πιο μικρό και Σταμφάνη το μεγαλύτερο, και τα δυο είναι πεδινά και έχουν μέγιστο υψόμετρο από τη θάλασσα 20 μέτρα.
Ο Άγιος Διονύσιος ήταν ηγούμενος του μοναστηριού με το οποίο συνδεόταν αυτή η εκκλησία και αρχικά είχε ταφεί εδώ.
Στο παρελθόν ζούσαν πολλοί μοναχοί και ανάμεσά τους ήταν ο Άγιος Διονύσιος ο σύγχρονος προστάτης της Ζακύνθου και για ανάμνηση των περασμένων χρόνων υπάρχουν βυζαντινές εικόνες, πολυέλαιοι, κεντήματα και μερικά γλυπτά όπως ο δικέφαλος αετός, σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία όταν η Άρπυια Ωκυθόη κυνηγούσε τους γιους τους Βορέα, Ζήτη και Κάλαϊ φτάνοντας πάνω από τα νησιά άλλαξαν κατεύθυνση γυρίζοντας πίσω για να συναντήσουν τους Αργοναύτες. Έτσι τα νησιά ονομάστηκαν Στροφάδες. Πρόκειται βέβαια για λαϊκή ετυμολογία βασισμένη σε ομοηχίες λέξεων. Στο νησί επικρατούσαν και επικρατούν σε ορισμένες εποχές θυελλώδεις άνεμοι με τη μορφή ανεμοστρόβιλου, τους οποίους οι αρχαίοι προσδιόριζαν με τη φράση "στροφάδες άελλαι". Τούτο άλλωστε επιβεβαιώνουν οι ονομασίες των δύο κυριότερων ανέμων, του βόρειου (Ζήτι) και του νότιου (Κάλαϊ).
Οι ακτές των δύο αυτών νησιών είναι βραχώδεις και έχουν παραλίες με άμμο.
Οι Στροφάδες έγιναν γνωστές για την ομορφιά τους, την πλούσια βλάστηση και γιατί είναι πέρασμα για πάνω από χίλια είδη αποδημητικών πουλιών κάθε χρόνο.
Στο παρελθόν αυτά τα νησιά τα θεωρούσαν ως τα πιο εύφορα στην Ελλάδα, υπήρχαν κήποι που με τα φρούτα που παρήγαγαν μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των εκατό μοναχών που ζούσαν εκεί.
Μονή Στροφάδων «Tο μοναστήρι αυτό που φτιάχτηκε από τους Παλαιολόγους τον 14ο αιώνα είναι παρά πολύ φυσικό να έχει τις φθορές του χρόνου, όμως έχει κάτι περισσότερο. Είναι κτισμένο σε ένα τόπο που είναι σεισμογενής», «γενικώς τα Επτάνησα έχουν το πρόβλημα των σεισμών αλλά ειδικά στα Στροφάδια είναι ακόμα μεγαλύτερο. Το 1953 επλήγησαν τα Στροφάδια από τον ισχυρό σεισμό και στην συνέχεια το 1965 φτιάχτηκε ένα “δαχτυλίδι” με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, που έδεσε λίγο τον Πύργο. Εκείνη την εποχή άλλοι έλεγαν ότι επιβαρύνθηκε ο Πύργος με το βάρος που προστέθηκε και άλλοι λένε ότι αυτό τον προστάτεψε από τους επόμενους δυνατούς σεισμούς».
Σήμερα, εκτός από την πλούσια άγρια βλάστηση που καλύπτει ολόκληρο το νησί, υπάρχουν ακόμη οπωροφόρα δέντρα όπως πορτοκαλιές, λεμονιές, συκιές.
Υπάρχουν πάνω από 250 είδη φυτών και λουλουδιών μεταξύ των οποίων το πιο διαδεδομένο είναι ο αιωνόβιος κέδρος, που σχηματίζει και ένα πυκνό δάσος.
Οι Στροφάδες ή τα Στροφάδια αποτελούν συστάδα νησίδων από δυο μικρά νησιά στο Ιόνιο πέλαγος, σε απόσταση 27 νμ νότια από το ακρωτήρι Γεράκι της Ζακύνθου και σε ίδια περίπου απόσταση από τη νησίδα Πρώτη των δυτικών ακτών της Πελοποννήσου. Έχουν συνολική έκταση περίπου 2,6 τ.χλμ.. Το μεγαλύτερο και νοτιότερο από τα δύο νησιά ονομάζεται Σταμφάνη, νησίδα βραχώδης μήκους περίπου ενός χλμ., και το μικρότερο Άρπυια.
Στο παρελθόν αυτά τα νησιά τα θεωρούσαν ως τα πιο εύφορα στην Ελλάδα, υπάρχουν ακόμα κήποι με φρούτα και λαχανικά. Το χώμα είναι σκούρο, σχεδόν μαύρο σχετικά στραγγερό και πλούσιο. Στα νησιά υπάρχουν και αρκετοί κέδροι.
Οι Στροφάδες αποτελούν μέρος του θαλάσσιου πάρκου γιατί σ'αυτά τα δυο νησάκια κάνουν την φωλιά τους περισσότερα από 1200 είδη αποδημητικών πουλιών που κάθε χρόνο φεύγουν από την Αφρική και ξεκουράζονται σ' αυτό τον τόπο; ανάμεσα στα διάφορα είδη υπάρχουν η δεκαοχτούρα, ο κούκκος, η καρδερίνα, ο τσαλαπετεινός, και το χελιδόνι.
Οι Στροφάδες αποτελούν μέρος του θαλάσσιου πάρκου γιατί σ'αυτά τα δυο νησάκια κάνουν την φωλιά τους περισσότερα από 1200 είδη αποδημητικών πουλιών που κάθε χρόνο φεύγουν από την Αφρική και ξεκουράζονται σ' αυτό τον τόπο; ανάμεσα στα διάφορα είδη υπάρχουν η δεκαοχτούρα, ο κούκκος, η καρδερίνα, ο τσαλαπετεινός, και το χελιδόνι.
Εκτός από τόπος ζωής των διαφόρων ειδών ζώων και φυτών, είναι και κατοικία του μοναδικού καλόγερου που ζεί σ' αυτόν τον παράδεισο. Οι ακτές των Στροφάδων αν και θεωρούνται άξενα με μεγάλα βάθη έχουν χαρακτηριστεί ως τόπος προστασίας της θαλάσσιας χελώνας του είδους Καρέτα-καρέτα.
Στο νησί υπάρχει το μοναστήρι της Παναγίας Μητέρας του Θεού, ιδρύθηκε το 1200 περίπου σύμφωνα με την επιθυμία της πριγκίπισσας Ειρήνης, κόρης του αυτοκράτορα της Νίκαιας, που χάρη σ' αυτά τα νησάκια σώθηκε μετά από ένα ναυάγιο.
Αυτό το μοναστήρι είναι ένα κάστρο που αντιστάθηκε στο χρόνο, στη φύση, και στους πειρατές που του επιτέθηκαν και το λεηλάτησαν επανειλημμένα, μα τώρα παρουσιάζει τα πρώτα σημάδια παρακμής με ρωγμές στους τοίχους τους καταστραμμένους από το χρόνο.
.
Στη Σταμφάνη βρίσκεται επίσης το Καστρομονάστηρο με τείχος ύψους 25 μ. αφιερωμένο στη Παναγία της "των πάντων χαράς" και στον Άγιο Διονύσιο. Σύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι χτίστηκε το 1241 από την αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Ειρήνη.
Οι ελάχιστοι επισκέπτες, που θα κατορθώσουν να φτάσουν ως εδώ, θα δουν τον κενό τάφο του Αγίου Διονυσίου και θα συναντήσουν τον μοναδικό καλόγερο - ερημίτη που προσέχει σήμερα το μοναστήρι. Στο μοναστήρι έζησε κάποτε και ο Άγιος Διονύσιος (κοίμηση του Αγίου σε ηλικία 75 ετών, στις 17 Δεκεμβρίου του 1622, με τελευταία του επιθυμία να ταφεί στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Στροφάδων). Στα 1717 το μοναστήρι λεηλατήθηκε από μουσουλμάνους πειρατές και μερικά κειμήλιά του βρέθηκαν στη Μικρά Ασία να πωλούνται. Τότε κάποιοι Πάτμιοι καραβοκύρηδες αγόρασαν την τιμώμενη εικόνα της Παναγίας "Πάντων χαρά" κι αφού τη μετέφεραν στην Πάτμο, κάλεσαν έναν αγιογράφο να την απεικονίσει σε τοιχογραφία μέσα στο ναό του Αγ. Βασιλείου. Στην συνέχεια την απέστειλαν στις Στροφάδες. Πάνω στις καμπάνες του μοναστηριού είναι ανάγλυφη η Παναγία και σκηνές από τη μοναστική ζωή. Η δεύτερη και μικρότερη νησίδα Άρπυια βρίσκεται βορειότερα και χωρίζεται από τη Σταμφάνη με επικίνδυνα αβαθή που περιλαμβάνονται σκόπελοι και ύφαλοι.
https://www.zanteisland.com/
