Στη σύγχρονη τεχνολογία καταφεύγουν οι αρχαιολόγοι προκειμένου να κρατήσουν ασφαλή την ανασκαφή της Αμφίπολης και συγκεκριμένα τον τοίχο που κλείνει την είσοδο του τάφου και τον προστατεύει.
Τα δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια δεν πέρασαν χωρίς να τον επηρεάσουν. Έτσι, τώρα που βγήκε στο φως, έδειξε προβλήματα αστάθειας και πρέπει τάχιστα να διαλυθεί.
Ο τοίχος είναι κατασκευασμένος από τοπικό πωρόλιθο, πέτρωμα που, όπως παραστατικά λένε οι χημικοί μηχανικοί, μόλις βραχεί γίνεται εύθρυπτο σαν παξιμάδι. Είτε επειδή στον τύμβο υπήρχαν νερά, είτε επειδή το βάρος των λίθων στις ανώτερες σειρές δόμων πιέζει τις κατώτερες στρώσεις, ή και για τους δύο λόγους, κάποιες πέτρες από τις κάτω σειρές έχουν συνθλιβεί. Τώρα που ο τοίχος έχει ελευθερωθεί από τους τόνους χωμάτων που τον κρατούσαν στη θέση του, το πρόβλημα εμφανίστηκε σε όλο του το μέγεθος. Τα προβλήματα στατικής δημιουργούν και προβλήματα ασφάλειας του συγκεκριμένου τμήματος αλλά και των ανθρώπων που εργάζονται εκεί.
Για τον λόγο αυτόν, οι ανασκαφείς σκέφτονται να τοποθετήσουν μικρά ανυψωτικά μηχανήματα ώστε η διάλυση του τοίχου να γίνει χωρίς κινδύνους. Το βάρος κάθε πέτρας είναι μεγάλο, άρα θα ήταν δύσκολη και επικίνδυνη η μεταφορά τους με τα χέρια. Μάλιστα, επειδή υπάρχει πιθανότητα να σπάσουν, λόγω της φύσης του υλικού που το καθιστά εύθραυστο, η κάθε πέτρα θα περιβάλλεται με τέτοιο τρόπο ώστε όλο το υλικό να φτάνει στον προορισμό του και έτσι να είναι δυνατή μελλοντική συγκόλλησή του
Φωτ Αρχείου
Την Πέμπτη επιβεβαίωσαν ότι πίσω από τον τοίχο και μέχρι την είσοδο του τάφου υπάρχει ψηφιδωτό δάπεδο με ρόμβους το οποίο φαίνεται να συνεχίζεται και πίσω από τη θύρα και τις παραστάδες της. Οι τελευταίες διατηρούν τα υπέροχα αρχαία χρώματα και επιχρίσματά τους και δεν δείχνουν να έχουν κάποιο πρόβλημα. Αν ο τάφος έχει συληθεί κατά την αρχαιότητα, οι τυμβωρύχοι δεν μπήκαν πάντως από εκεί.
Το ερώτημα που βασανίζει όλους είναι κατά πόσον οι ιερόσυλοι μπήκαν από την οροφή και επίσης κατά πόσον η οροφή αυτή έχει κρατήσει τα υπερκείμενα χώματα στη θέση τους. Διότι υπάρχει και η περίπτωση να έχουν πέσει και να έχουν γεμίσει τον τάφο. Η γεωφυσική διασκόπηση που έγινε (και που από κάποιους ερμηνεύεται λανθασμένα ως χρήση μικροκάμερας) έδειξε τοίχους. Όπως όμως λένε αρχαιολόγοι έμπειροι σε ανασκαφές, οι διασκοπήσεις δεν είναι πάντοτε ακριβείς κατά 100%.
Τι έδειξε το «γεωραντάρ»
Διαψεύδουν κατηγορηματικά
τη χρήση μικροκάμερας ( ΤΟ ΕΓΡΑΨΕ Η ΕΦΗΜ -ΤΟ ΒΗΜΑ) στον τάφο της ανασκαφής στην Αμφίπολη στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού και της ανασκαφικής ομάδας. Μιλώντας στο «Έθνος», σημείωναν ότι κάτι τέτοιο δεν έγινε, ούτε και υπήρξε πρόθεση να γίνει.
Φωτ Αρχείου
«Βρισκόμαστε στη μέση της ανασκαφής. Η δουλειά αυτή θέλει υπομονή», είπε στο «Έθνος» μέλος της ομάδας των αρχαιολόγων, συνιστώντας ψυχραιμία στη μεταφορά «ειδήσεων» για το... περιεχόμενο του τάφου.
Όπως άλλωστε δήλωσε και ενώπιον του πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, η προϊσταμένη της ΚΗ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και υπεύθυνη της ανασκαφής, Αικατερίνη Περιστέρη, «η αρχή των έντιμων αρχαιολόγων είναι να μην πουν ποιος είναι αν δεν ανασκαφεί ο τάφος».
«Πρέπει να είναι κάποιος στρατηγός, σίγουρα είναι τάφος για άτομο ή άτομα τα οποία είναι στρατηγοί, δεν μπορώ ακόμη να πω ποιος, αλλά είμαστε σε πολύ καλή αρχή», ανέφερε η κ. Περιστέρη.
Φωτ Αρχείου
Δρ. Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για μικρά βάθη και δεν έδωσε σοβαρά στοιχεία, ενώ στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού σημείωναν ότι «τώρα κάνουμε ανασκαφή, δεν έχει κανένα νόημα να συζητάμε για τη γεωφυσική διασκόπηση που έγινε στο παρελθόν».
Σημειώνεται ότι οι μέθοδοι και οι τεχνικές γεωφυσικής διασκόπησης έχουν αποδειχτεί πολύτιμες σε αρχαιολογικές έρευνες, και πρωτοπόρος στον τομέα αυτόν θεωρείται ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής και διευθυντής του ομώνυμου εργαστηρίου του ΑΠΘ, Γρηγόρης Τσόκας, ο οποίος μπορεί να φτάσει σε βάθος μέχρι και 10 μέτρων.
«Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούμε στηρίζονται στο γεγονός ότι οι αρχαιότητες αποτελούν διαταράξεις στην ομοιογένεια των ανώτερων στρωμάτων της γης και επομένως προκαλούν ανωμαλίες σε φυσικά ή τεχνικά πεδία. Ο ανασκαφέας αρχαιολόγος μπορεί να κατευθύνει επιλεκτικά την έρευνά του, να εξαγάγει συμπεράσματα και στη συνέχεια να τα προεκτείνει για όλη την περιοχή που μελετά, στηριζόμενος στον γεωφυσικό χάρτη.
Είχε γίνει παλιότερα μια συζήτηση για την Αμφίπολη, όπως γίνεται με πολλούς άλλους, αλλά δεν προχωρήσαμε σε συνεργασία», μας είπε ο κ. Τσόκας, που επικεφαλής ομάδας επιστημόνων εξερεύνησε με γεωφυσικές μεθόδους τους αρχαιολογικούς χώρους της Ακρόπολης των Αθηνών, του Μαραθώνα, του Πρωτάτου στο Άγιον Ορος, της Βεργίνας, του Δίου, της Αιανής, της Πύδνας και άλλες περίπου 300 θέσεις, με τελευταία την τούμπα της Απολλωνίας, 50 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, όπου αποκαλύφθηκε ένας εντυπωσιακών διαστάσεων μακεδονικός τάφος του 2ου π.Χ. αιώνα.
Η γεωφυσική διασκόπηση αποδείχτηκε πολύτιμη σε έρευνες του κ. Τσόκα στην Κύπρο, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Ρωσία, την Αίγυπτο, την Ιορδανία (εντοπισμός θαμμένων ερειπίων που ανήκουν στα αρχαία πολεοδομικά συγκροτήματα του Κοινού της Δεκαπόλεως) και στο Κουβέιτ (αρχαία Ικαρος στο νησί Φαϊλάκα).
Μ. Λεφαντζής: «Ο,τι είναι να γίνει θα το μάθετε πολύ γρήγορα»
Οι εργασίες στην ανασκαφή της Αμφίπολης διακόπηκαν λόγω της αργίας του Δεκαπενταύγουστου και θα συνεχιστούν σήμερα, ενώ την ομάδα της διευθύντριας της ΚΗ' ΕΠΚΑ και υπεύθυνης της ανασκαφής, Αικατερίνης Περιστέρη, ενισχύει εκ νέου ο στενός συνεργάτης της, αρχιτέκτονας της Α' ΕΠΚΑ, Μιχάλης Λεφαντζής.
Σημειώνεται ότι ο κ. Λεφαντζής και η κ. Περιστέρη έχουν αναπαραστήσει τον ταφικό περίβολο και το μνημείο με τον λέοντα της Αμφίπολης στον κορυφή και παρουσίασαν την αναπαράσταση αυτή στα δύο τελευταία συμπόσια για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που έγιναν στη Θεσσαλονίκη το 2013 και το 2014.
Σιγή ιχθύος
Εξακολουθώντας να τηρεί σιγήν ιχθύος, ο κ. Λεφαντζής παραπέμπει για νεότερη ενημέρωση στο υπουργείο Πολιτισμού, προσθέτοντας ότι «η αποκάλυψη των όσων κρύβουν οι Σφίγγες δεν σχετίζεται χρονικά με τα εγκαίνια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης τον επόμενο μήνα». «Ο,τι είναι να γίνει θα το μάθετε εν καιρώ και μάλιστα πολύ γρήγορα. Το υπουργείο Πολιτισμού είναι αυτό που θα δώσει την περαιτέρω ενημέρωση των εξελίξεων για τις αρχαιολογικές ανασκαφές», ανέφερε.
Από σήμερα, λοιπόν, η ανασκαφή στην Αμφίπολη συνεχίζεται και τα βλέμματα εξακολουθούν να είναι στραμμένα σε αυτήν περιμένοντας το αποτέλεσμα. Ευτυχώς, ζούμε σε μια χώρα όπου η τεχνολογία χρησιμοποιείται με επιτυχία στο αρχαιολογικό έργο και είναι σίγουρο πως αν εμφανιστούν κι άλλα προβλήματα στο μέλλον, θα αντιμετωπισθούν με τον επιστημονικό τρόπο που καλά γνωρίζει και εφαρμόζει η Αρχαιολογική Υπηρεσία.
