 |
| Η ανασκαφή του χώρου της Αγίας Ειρήνης στο νησί της Κέας, όπου βρέθηκαν τα δείγματα που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη [Φωτ: Τμήμα Κλασικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι] |
Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα εντερικών παρασιτικών σκωλήκων που μόλυναν τους αρχαίους κατοίκους της Ελλάδας επιβεβαιώνουν περιγραφές που βρέθηκαν σε γραπτά που σχετίζονται με τον Ιπποκράτη, τον πρώιμο πρώτο επιστήμονα ιατρό και τον «πατέρα της Δυτικής Ιατρικής».
ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ
Τα αρχαία περιττώματα από προϊστορικούς τάφους στην ελληνική Κέα έδωσαν τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα για τους παρασιτικούς σκώληκες που περιγράφηκαν πριν από 2.500 χρόνια στα γραπτά του Ιπποκράτη - τα σημαντικότερα έργα της κλασικής ιατρικής.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Cambridge Evilena Anastasiou και Piers Mitchell χρησιμοποίησαν μικροσκοπία για να μελετήσουν το έδαφος που σχηματίστηκε από αποσυντιθέμενα κόπρανα που ανακτώνται από την επιφάνεια των πυελικών οστών σκελετών που είχαν ταφεί στη Νεολιθική (4η χιλιετία π.Χ.), Εποχή του Χαλκού (2η χιλιετία π.Χ. - 330 μ.Χ.).
Η ομάδα του Cambridge εργάστηκε σε αυτό το έργο με την Αναστασία Παπαθανασίου και την Lynne Schepartz, που είναι ειδικοί στην αρχαιολογία και την ανθρωπολογία της αρχαίας Ελλάδας και είχαν την έδρα τους στην Αθήνα.
Διαπίστωσαν ότι υπήρχαν αυγά από δύο είδη παρασιτικού σκουληκιού (helminths): τσίχνος (Trichuris trichiura) και σκουλήκι (Ascaris lumbricoides). Το Whipworm ήταν παρών από τη Νεολιθική, και το σκουλήκι από την εποχή του Χαλκού.
Ο Ιπποκράτης ήταν ιατρός από την ελληνική Κω, που έζησε τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. Έγινε διάσημος για την ανάπτυξη της έννοιας της ανθρώπινης θεωρίας για να εξηγήσει γιατί αρρώσταιναν οι άνθρωποι.
 |
| Τα αυγά των εντερικών παρασίτων από τα αρχαία ελληνικά δείγματα που αναλύθηκαν στη μελέτη [Φωτ: Elsevier] Στα κείμενά του ο Ιπποκράτης και οι μαθητές τον 4ο αιώνα π.Χ., περιγράφοντας τις ασθένειες και ειδικότερα τα παράσιτα που ταλαιπωρούσαν τους αρχαίους Έλληνες, αναφέρουν τρία είδη σκωλήκων του εντέρου: τη στρογγυλή έλμινθα (μεγάλο στρογγυλό σκουλήκι), την πλατιά έλμινθα (μεγάλο πλατύ σκουλήκι, πιθανώς η σημερινή «ταινία») και την ασκαρίδα (μικρό στρογγυλό σκουλήκι). |
Αυτή η θεωρία - στην οποία ένα υγιές σώμα έχει μια ισορροπία τεσσάρων «χυμών»: μαύρη χολή, κίτρινη χολή, αίμα και φλέγμα - παρέμεινε η αποδεκτή εξήγηση για ασθένεια που ακολουθούν οι γιατροί στην Ευρώπη μέχρι τον 17ο αιώνα, πάνω από 2.000 χρόνια αργότερα.
Ο Ιπποκράτης και οι μαθητές του περιέγραψαν πολλές ασθένειες στα ιατρικά τους κείμενα και οι ιστορικοί προσπαθούν να βρουν ποιες ασθένειες ήταν. Μέχρι τώρα, έπρεπε να βασίζονται στις αρχικές γραπτές περιγραφές των εντερικών σκωλήκων για να εκτιμήσουν ποια παράσιτα μπορεί να έχουν μολύνει τους αρχαίους Έλληνες. Τα ιπποκρατικά κείμενα ονόμαζαν αυτούς τους εντερικούς σκώληκες Helmins strongyle, Ascaris και Helmins plaia.
Οι ερευνητές λένε ότι αυτό το νέο αρχαιολογικό τεκμήριο αναγνωρίζει πέρα από κάθε αμφιβολία ορισμένα είδη παρασίτων που μολύνουν τους ανθρώπους στην περιοχή. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Journal of Archaeological Science: Reports . (Λοιμώδης νόσος στο αρχαίο Αιγαίο: Εντερικοί παρασιτικοί σκώληκες στη Νεολιθική έως την ρωμαϊκή εποχή στους κάτοικους της Κέας, στην Ελλάδα )
"Ο σκώληκας Helmins strongyle στα αρχαία ελληνικά κείμενα είναι πιθανόν να έχει αναφερθεί στο σκουλήκι, όπως βρέθηκε στην Κέα. Ο σκώληκας Ascaris που περιγράφηκε στα αρχαία ιατρικά κείμενα μπορεί να αναφέρεται σε δύο παράσιτα, σκώληκες pinworm και σκώληκες whipworm, με το τελευταίο να βρίσκεται στην Κέα », δήλωσε ο αρχηγός της μελέτης Piers Mitchell, από το Τμήμα Αρχαιολογίας του Cambridge.
"Μέχρι τώρα έχουμε μόνο εκτιμήσεις από τους ιστορικούς ως προς τα είδη των παρασίτων που περιγράφονται στα αρχαία ελληνικά ιατρικά κείμενα. Η έρευνά μας επιβεβαιώνει ορισμένες πτυχές του τι σκέφτονται οι ιστορικοί, αλλά προσθέτει και νέες πληροφορίες που οι ιστορικοί δεν περίμεναν, όπως το whipworm που και αυτό ήταν παρών ».
Ο Ιπποκράτης και οι μαθητές του περιέγραψαν πολλές ασθένειες στα ιατρικά τους κείμενα και οι ιστορικοί προσπαθούν να βρουν ποιες ασθένειες ήταν. Μέχρι τώρα, έπρεπε να βασίζονται στις αρχικές γραπτές περιγραφές των εντερικών σκωλήκων για να εκτιμήσουν ποια παράσιτα μπορεί να έχουν μολύνει τους αρχαίους Έλληνες. Τα ιπποκρατικά κείμενα ονόμαζαν αυτούς τους εντερικούς σκώληκες Helmins strongyle, Ascaris και Helmins plaia.
Οι ερευνητές λένε ότι αυτό το νέο αρχαιολογικό τεκμήριο αναγνωρίζει πέρα από κάθε αμφιβολία ορισμένα είδη παρασίτων που μολύνουν τους ανθρώπους στην περιοχή. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Journal of Archaeological Science: Reports . (Λοιμώδης νόσος στο αρχαίο Αιγαίο: Εντερικοί παρασιτικοί σκώληκες στη Νεολιθική έως την ρωμαϊκή εποχή στους κάτοικους της Κέας, στην Ελλάδα )
"Ο σκώληκας Helmins strongyle στα αρχαία ελληνικά κείμενα είναι πιθανόν να έχει αναφερθεί στο σκουλήκι, όπως βρέθηκε στην Κέα. Ο σκώληκας Ascaris που περιγράφηκε στα αρχαία ιατρικά κείμενα μπορεί να αναφέρεται σε δύο παράσιτα, σκώληκες pinworm και σκώληκες whipworm, με το τελευταίο να βρίσκεται στην Κέα », δήλωσε ο αρχηγός της μελέτης Piers Mitchell, από το Τμήμα Αρχαιολογίας του Cambridge.
"Μέχρι τώρα έχουμε μόνο εκτιμήσεις από τους ιστορικούς ως προς τα είδη των παρασίτων που περιγράφονται στα αρχαία ελληνικά ιατρικά κείμενα. Η έρευνά μας επιβεβαιώνει ορισμένες πτυχές του τι σκέφτονται οι ιστορικοί, αλλά προσθέτει και νέες πληροφορίες που οι ιστορικοί δεν περίμεναν, όπως το whipworm που και αυτό ήταν παρών ».
 |
| «Σκουριασμένο »αυγό που προέρχεται από περιττώματα που ανασκάφτηκαν στην Κέα [Φωτ: Piers Mitchell / Elsevier] |
Περιγραφές θεραπείας για εντερικούς σκώληκες στο Corpus του Ιπποκράτη ήταν κυρίως μέσω φαρμάκων, όπως η θρυμματισμένη ρίζα του άγριου βοτάνου seseli αναμεμειγμένου με νερό και μέλι που λάμβανε ο ασθενής ως ποτό.
«Η εύρεση των αυγών των εντερικών παρασίτων ήδη από τη νεολιθική περίοδο στην Ελλάδα αποτελεί σημαντική πρόοδο στον τομέα μας», δήλωσε η Evilena Anastasiou, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. "Αυτό παρέχει τα πρώτα στοιχεία για παρασιτικά σκουλήκια στην αρχαία Ελλάδα".
"Αυτή η έρευνα δείχνει πώς μπορούμε να φέρνουμε μαζί την αρχαιολογία και την ιστορία για να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανακαλύψεις των βασικών πρώιμων ιατρών και επιστημόνων", πρόσθεσε ο Μίτσελ.
Πηγή: Πανεπιστήμιο του Cambridge
