ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ - Α' ΕΚΔΟΣΗ 1499

Α ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΔΟΣΗ 1499

ΕΙΝΑΙ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΕΠΙΣΚΟΠΙΣΗ ΛΟΓΩ ΜΕΓΕΘΟΥΣ 544ΜΒ -ΜΠΟΡΕΙΤΑΙ ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΣΕΤΕ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΣΕ PDF

ΣΕΛΙΔΑ 1

ΣΕΛΙΔΑ 2

ΣΕΛΙΔΑ 3

............................

Το Μέγα Ετυμολογικόν (αναφέρεται συχνά στην βιβλιογραφία συντομογραφημένο ως EM από το Etymologicum Magnum), είναι ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά λεξικά.
Φέρεται να έχει εκπονηθεί περί τα μέσα τον 10ο - 11ο αιώνα μ.Χ., από άγνωστο λεξικογράφο και σε άγνωστο μέρος.

Ονομάστηκε και Etymologicum genuinum (= γνήσιο ετυμολογικό), σε αντιδιαστολή με το "Γουδιανό Ετυμολογικό", (Etymologicum Gudianum), που καθιερώθηκε να αποκαλείται "Ετυμολογικό Άλλο".

Γεγονός πάντως είναι ότι ο συγγραφέας του Μεγάλου Ετυμολογικού πρέπει να άντλησε το υλικό από κείμενα του Στεφάνου του Βυζαντίου, από το λεξικό του Διογενιανού, από διάφορους σχολιαστές αρχαίων ελληνικών κειμένων και άλλων. Το Μέγα Ετυμολογικό βρέθηκε σε έξι χειρόγραφα που διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους.

Η ιστορία λέει ότι μέχρι την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, είχε διασωθεί είτε σε αντίγραφα είτε ως πρωτότυπα το 97% της αρχαίας γραμματείας, ενώ μετά την άλωση διασώθηκε μόνον το 3%...
Ένα από τα χειρόγραφα που διασώθηκαν είναι και το Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό, το οποίο λέγεται ότι διέσωσε η ίδια η Άννα Παλαιολόγου, κόρη του Λουκά Νοταρά, παίρνοντάς το μαζί της στην φυγή της προς την Βενετία.

Το Μέγα Ετυμολογικόν τυπώθηκε στην Βενετία το 1499 από τον Ζαχαρία Καλλιέργη. Το Μέγα Ετυμολογικόν Λεξικό είναι το πρώτο που τυπώθηκε σε ελληνικό τυπογραφείο και όχι η πρώτη ελληνόγλωσση εκτύπωση.Το βιβλίο αυτό θεωρείται σήμερα η αφετηρία της μετέπειτα πλούσιας τυπογραφικής δραστηριότητας του Ελληνισμού στα διάφορα κράτη διασποράς του, όπου βρισκόταν την εποχή εκείνη από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Ρωσία μέχρι τα κράτη της Δύσης και βόρειας Αφρικής.

Στην εισαγωγή της πρώτης έκδοσης (1499) υπήρχε το εξής κείμενο:

"Το μέγα ετυμολογικόν εντυπωθέν πέρας είληφεν ήδη συν Θεώ εν Ενετίαις, αναλώμασι μέν του ευγενούς και δοκίμου ανδρός κυρίου Νικολάου Βλαστού, του Κρητός, παραινέσει δε της λαμπροτάτης τε και σωφρονεστάτης κυρίας Άννης, θυγατρός του πανσεβεστάτου και ενδοξοτάτου κυρίου Λουκά Νοταρά, ποτέ μεγάλου δουκός της Κωνσταντινουπόλεως, πόνω δε και δεξιότητι Ζαχαρίου Καλλιέργου, του Κρητός, των λογίων ανδρών χάριν, και λόγων ελληνικών εφιεμένων. Έτει τω από της Χριστού γεννήσεως χιλιοστώ τετρακοσιοστώ ενενηκοστώ εννάτω. Μεταγειτνιώνος ογδόη ισταμένου."

Φέρεται ότι το χειρόγραφο κείμενο παρέδωσε στον Ζαχαρία Καλλιέργη (Zachary Callier στην διεθνή βιβλιογραφία), ο Μάρκος Μουσούρος, διαπρεπής Έλληνας λόγιος από την Κρήτη, που ήταν επίσημα εξουσιοδοτήμένος να έχει πρόσβαση σε ιστορικά αρχεία (προφανώς ο Ζαχαρίας Καλλιέργης δεν ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος, ώστε να έρθει σε άμεση επαφή με την Άννα Παλαιολόγου-Νοταρά). Αποτελεί δε ιδιαίτερο αντιπροσωπευτικό δείγμα της αρχετυπίας και κυρίως για την πλούσια διακόσμηση της κάθε σελίδας του με πρωτογράμματα και επίτιτλα, καθώς και την εκτεταμένη ερυθροτυπία με συμπλέγματα περίτεχνων γραμματοσειρών τυπογραφικών στοιχείων.("Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.ΙΑ΄, σελ.688.)