ΑΙΑΣ Ο ΛΟΚΡΟΣ: Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ

 

Αναζητώντας τον τάφο του Αίαντα του Λοκρού θα αναφερθούμε πρώτα για την καταγωγή του, τα κατορθώματά του, και την κατάρα των Θεών που τον κυνηγούσε μέχρι τον τάφο του. Ο Αίαντας κατάγονταν από μια μικρή πόλη την Νάρυξ που η θέση της έχει επιβεβαιωθεί από την ΙΔ΄ Αρχ. Υπηρεσία και τοποθετείται στο Ρεγγίνι της Λοκρίδος στην θέση Παληόκαστρο χάρη στην εύρεση σχετικής επιγραφής (ΑΔ6- 1920-21, 139-143).

Την εποχή του Τρωικού πολέμου (Μυκηναϊκή εποχή) Βασιλιάς στον θρόνο του Οπούντα ήταν ο Οϊλέας πατέρας του Αίαντα και όπως συνηθίζετο ηγείτο του στρατεύματος σε περίπτωση εκστρατείας, εκτός αν ήταν υπερήλικας τότε το στράτευμα το οδηγούσε ο νεαρός διάδοχος αν υπήρχε.

 Αυτό λοιπόν συνέβη και με τον Αίαντα, νεαρό βασιλόπουλο οδήγησε τον στρατό των Οπουντίων Λοκρών με σαράντα ολόμαυρα καράβια (Όμηρος: «τεσσαράκοντα μέλανας νήας») στην Τροία. Επίσης και ο Αχιλλέας οδήγησε τους Μιρμιδόνες στην Τροία έναντι του πατέρα του του Πηλέα που ήταν βασιλιάς της Φθίας.

Λοκρών δ’ ηγεμόνευεν Οϊλήος ταχύς Αίας,

μείων, ούτε τόσος γε όσος Τελαμώνιος Αίας,

αλλά πολύ μείων, ολίγος μέν έην, λινοθώρηξ,

εγχείη δ’ εκέκαστο Πανέλληνας και Αχαιούς.

«Τους Λοκρούς κυβερνούσε ο γρήγορος Αίας, γιος του Οϊλέα, πολύ πιο μικρόσωμος απ’ τον (άλλον) Αίαντα, το γιο του Τελαμώνα. Ήταν μικρόσωμος και φορούσε λινό θώρακα, στο κοντάρι όμως ξεπερνούσε όλους τους Έλληνες και τους Αχαιούς»

— Ομήρου Ιλιάδα Β 527-530

Ο Αίας ο Λοκρός διακρίθηκε από τις πρώτες εμπλοκές με τους Τρώες για την ανδρεία του ο Όμηρος αναφέρει ότι ήταν ταχύποδας και δασίτριχος και όχι εύσωμος όπως ο άλλος Αίαντας ο Τελαμώνιος που ήταν γίγαντας επίσης στο κοντάρι ξεπερνούσε όλους τους Έλληνες και τους Αχαιούς Όμηρος Ιλιάς Β.530 Αίας:«Εγχείμ δ' εκέκαστο πανέλληνας και Αχαιούς» (υπ' όψιν ότι ο Όμηρος Έλληνες ονόμαζε μόνο τους Λοκρούς τους άλλους τους ονόμαζε Αχαιούς).

Επίσης ο Αίαντας διέφερε από τους συμπατριώτες του μόνο αυτός έφερε πανοπλία και επιδίδετο σε μονομαχίες με τους Τρώες. 

...  «ουδ΄αρ οιλιάδη μεγαλήτορι Λοκροί εποντο ου γαρ σφι σταδιη μιμνε φίλον κήρ/ου γαρ έχον Κόρυθας χαλκήρεας Ιπποδασείας / ουδ' έχον ασπίδας ευκόλους και μείλινα δούρα, αλλ΄άρα τόξοισιν και ευστεφεί οιος αω τω / Ίλιον εις αμ έποντο πεποιθότες οίσιν έπειτα ταρφεα βάλλοντες Τρώων ρήγνυντο φάλαγγα» 

Όμηρος Ιλιάδα Ν.712-718

Απόδοση Νέα Ελληνικά : τον γενναίο γιο του Οϊλέα δεν τον ακολουθούσαν οι Λοκροί στην μάχη από κοντά γιατί δεν είχαν περικεφαλαίες χάλκινες με φούντες από τρίχες αλόγου, ούτε είχαν ασπίδες στρογγυλές και δόρατα από μελιά, παρά ήρθαν μαζί στο Ίλιον (Τροία), έχοντας πίστη στα δοξάρια τους και στο καλοστριμένο αφράτο μαλλί αρνιού (εννοεί τις χορδές των τόξων) με αυτό έριχναν αδιάκοπα και έσπαγαν τις φάλαγγες των Τρώων.

Αίας ο Λοκρός ατιμάζοντας την Κασσάνδρα.

Οι Οπούντιοι Λοκροί ήσαν πράγματι διάσημοι τοξότες δεν αναφέρεται αν στην Τροία είχαν άλογα, αλλά στα μετέπειτα χρόνια διακρίνονται σαν έφιπποι τοξότες πετύχαιναν τον στόχο πάνω από το άλογο ενώ κάλπαζε. Ενδεικτικό είναι ότι Λοκρικό Ιππικό με τοξότες έλαβε μέρος δίπλα στο ευέλικτο Μακεδονικό Ιππικό που οδηγούσε ο Μ. Αλέξανδρος στην μεγάλη μάχη παρά τα Άρβηλα.[ Διόδωρος – ΧVII.57]
Oι Λοκροί κατασκεύαζαν τα τόξα τους από κέρατα ελαφιών και την σχέση των Λοκρών με τα ελάφια μας την μαρτυρεί η μαρμάρινη επιτύμβια στήλη του μουσείου της Θήβας από το παλιοχώρι του Μαρτίνου που είναι η Αρχαία Λοκρική πόλη Βουμελιταία, και παρουσιάζει ανδρική μορφή να χαϊδεύει μικρό ελάφι. Μουσείο Θήβας Αρ. 243. 

Πολλοί και εξέχοντες πολεμιστές των Τρώων έχασαν την ζωή τους από το κοντάρι και το σπαθί του Αίαντα του Λοκρού.

• Υπερασπίσθηκε για πολλές ώρες το νεκρό σώμα του Πάτροκλου για να μην πέσει στα χέρια των Τρώων, σπέρνοντας τον θάνατο στους επιτιθέμενους και με την βοήθεια του Μυριώνη φόρτωσαν τον Πάτροκλο στους ώμους του γιγαντόσωμου Αίαντα του Τελαμώνιου που το μετέφερε στο στρατόπεδο των Ελλήνων όπου έγινε με τιμές η καύση του νεκρού. (Υπ΄όψιν ότι ο Αίαντας ο Λοκρός ήταν πατριώτες με τον Πάτροκλο, από την ίδια Λοκρική γή).

Δέκα ολόκληρα χρόνια πολεμούσαν στην Τροία. Στον δέκατο χρόνο η Τροία έπεσε , κατά την πολιορκία ο Αίας ο Λοκρός μέσα από τα ερείπια και τις φλόγες είδε μια λυγερή κόρη Τρωάδα να τρέχει μέσα από τους καπνούς και να κρύβεται μέσα σε έναν ναό της θεάς Αθηνάς. Ο Αίας την ακολουθεί μέσα στον ναό δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην ομορφιά της και την βίασε. Η κόρη δεν ήταν άλλη παρά η πανέμορφη θυγατέρα του Πριάμου, Βασιλιά της Τροίας, η Κασσάνδρα (Αλεξάνδρα).

Ο Αίαντας ο Λοκρός προσπαθεί να βιάσει την Κασσάνδρα μπροστά στο ξόανο της θεάς Αθηνάς 

Για αυτό το αμάρτημά του στο Ναό, οι Θεοί τον καταράστηκαν και απ' αυτή την κατάρα θα έρθει το τέλος του ήρωα της Τροίας. Ο Αίαντας ο Λοκρός μετά την πτώση της Τροίας ξεκίνησε με τα καράβια του την επιστροφή στην πατρίδα την Οπουντία Λοκρίδα.

Όμως μετά την Λήμνο μεσοπέλαγα άνοιξε  ο ασκός του Αιόλου και βύθισαν τα καράβια του εκτός από το δικό του. Η μοίρα του επιφύλασσε την δική του Οδύσσεια, το καράβι του έπρεπε να κατευθυνθεί Νότια των Σποράδων, κυρά Παναγιά, Αλόννησος, Σκόπελος, Σκιάθος να μπει στα στενά Παγασητικού και Εύβοιας, Μαλιακός, Β. Ευβοϊκός και να αράξει σε ένα από τα λιμάνια της Οπουντίας Λοκρίδος Κύνο ή Άλες ή Λάρυμνα.

Όμως ο Ποσειδώνας με τον Αίολο δεν τον άφηναν να πιάσει στεριά ούτε στην Ανατολική Εύβοια αλλά ισχυροί ΒΔ άνεμοι τον έσπρωχναν προς το κέντρο του Αιγαίου πέρασε ανάμεσα Σκύρου και Εύβοιας προσπάθησε να μπει από τον Ν. Ευβοϊκό αλλά και πάλι ο Αίολος τον έσπρωξε ανοιχτά και ανατολικά της Άνδρου ανατολικά της Τήνου και στα στενά μεταξύ Τήνου και Μυκόνου ο Ποσειδώνας του έσπασε το καράβι μα ο θαλασσόλυκος Αίαντας πάλεψε με τα κύματα και βγήκε σε ένα βράχο που εξείχε από τη θάλασσα (γυρές πέτρες).

• Εκεί ξαπλωμένος επάνω στο βράχο και εξαντλημένος σήκωσε την γροθιά στον ουρανό και έβρισε τον Ποσειδώνα και εκείνος με την τρίαινα έσπασε τον βράχο και ο Αίαντας χάθηκε μέσα στα μαύρα και ασίγαστα νερά του Αιγαίου.

 Ήταν κατάρα να μην γυρίσει ποτέ στην αγαπημένη του πατρίδα την ΟΠΟΥΝΤΙΑ ΛΟΚΡΙΔΑ. Προς τιμήν του οι Οπούντιοι Λοκροί άφηναν μια θέση κενή στις διάφορες μάχες που έδιναν. 

Επίσης έκαναν γιορτές τα «Αιάντεια» για να τιμήσουν τον ήρωα και έκαιγαν ένα παλιό καράβι μέσα στον Οπούντιο κόλπο ανοιχτά από το σημερινό Αταλαντονήσι την νύχτα της πανσελήνου του Αυγούστου.

Νόμισμα Λοκρών με τον Αίαντα Οι Λοκροί πολεμώντας με την φάλαγγα τους, άφηναν πάντα μια θέση κενή γιατί πίστευαν ότι ο Αίας πολεμούσε πάντα μαζί τους και μετά τον θάνατό του. Η γιορτή των Λοκρών προς τιμήν του ήρωά τους ήταν τα "Αιάντεια" και επίσης κάθε χρόνο φόρτωναν ένα ολόκληρο καράβι με προσφορές και αφού του έβαζαν φωτιά το άφηναν να πλέει ακυβέρνητο ώσπου να καταστραφεί ολοσχερώς τιμώντας τον ήρωα τους.

Επίσης για να τιμήσουν τον Αίαντα οι Οπούντιοι Λοκροί στα νομίσματά τους είχαν στην μια όψη τον Αίαντα γυμνό με ξίφος και ασπίδα σε θέση μάχης, ακόμη και 800 χρόνια αργότερα στο τετράδραχμο του 4ου αι. π.Χ.
Για τον βιασμό της Κασσάνδρας οι Οπούντιοι έστελναν κάθε τέσσερα χρόνια 7 κορίτσια από τις καλύτερες αριστοκρατικές οικογένειες του Οπούντα να υπηρετήσουν σαν ιέρειες στο ναό της Αθηνάς στην Τροία, μόλις όμως πατούσαν το πόδι τους στην στεριά τις περίμεναν ντόπιες γυναίκες και τις πετροβολούσαν και τις σκότωναν εκτός αν κάποιες προλάβαιναν τρέχοντας και έφθαναν στον ναό της Αθηνάς.

Η ίδια η Κασσάνδρα, κατά την κατάληψη της Τροίας, καταφεύγει στο ναό της Αθηνάς. Εκεί την καταδιώ­κει ο Αίαντας ο Λοκρός· εκείνη αγκαλιάζει τότε το άγαλμα της θεάς, ο Αίαντας όμως την τραβά με τη βία από αυτό και κλονίζει το άγαλμα από τη βάση του· η Κασσάνδρα ικετεύει τον ουρανό. Οι Έλληνες, μπροστά σ” αυτή την ιεροσυλία, είναι έτοιμοι να λιθοβολήσουν τον Αίαντα, ο οποίος όμως σώζεται βρίσκοντας καταφύγιο στο βωμό της θεάς, που πριν από λίγο είχε προσβάλει

Γύρω από τον ήρωα της Τροίας τον ταχύποδα Αίαντα τον Λοκρό 

Πολλοί μύθοι έχουν δημιουργηθεί γύρω από τον ήρωα της Τροίας τον ταχύποδα Αίαντα τον Λοκρό και ο μεγαλύτερος, για το που βρίσκεται ο τάφος του; Μια εκδοχή που συζητιόταν εδώ στην Λοκρίδα έλεγε ότι το σώμα του Αίαντα το έβγαλε η θάλασσα στην Δήλο και από εκεί το έφεραν με καράβι και το έθαψαν στην Οπούντια Λοκρίδα που όμως;

Στη Χώρα του νησιού της Μυκόνου η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως μυκηναϊκό θολωτό τάφο του 14ου - 13ου αιώνα π.Χ. με σημαντικά ευρήματα. Ο τάφος είναι ένας από τους ελάχιστους γνωστούς στις Κυκλάδες. Θρυλείται ότι ο τάφος αυτός ίσως είναι του τρωϊκού ήρωα Αίαντος του Λοκρού, γιου του βασιλιά των Λοκρών Οϊλέα.

Οι μύθοι για τις θέσεις του τάφου είναι πολλές, στην θέση Μοναχλάδα του Μαρτίνου στα υψώματα με σωρολιθιάσεις (Γκουμουράδες) που αγναντεύουν τον Οπούντιο κόλπο επάνω από την Κόρσεια στην Χιλιαδού, έψαχναν αρχαιοκάπηλοι το 1950 αλλά τίποτα δεν βρέθηκε ούτε από την αρχαιολογική υπηρεσία. Υπ' όψιν ότι ούτε ο τάφος του Οπουντίου είχε βρεθεί. Άλλη εκδοχή είναι ότι το καράβι άραξε στην Λάρυμνα και το σώμα του Αίαντα τάφηκε στο παζαράκι πάνω από τις πηγές. 

Φωτ -1

Άλλη εκδοχή λέγανε για τον Κύνο και άλλη για το νησάκι Μήτρος της Τραγάνας, εδώ όμως στον «Μήτρο» βρέθηκε ένας μεγάλος ογκωδέστατος Μυκηναϊκός τάφος τετράγωνος (φωτο 1) αλλά ήταν συλημένος από αρχαιοκάπηλους από πολύ παλαιά και γυμνός από κτερίσματα στερώντας κάθε πληροφορία όπως μου είπε η Αμερικάνα αρχαιολόγος ALEYDIS VAN DE MOORTEL που διενεργούσε τις ανασκαφές μαζί με την ΙΔ΄ υπηρεσία αρχαιοτήτων. 

• Επίσης ορισμένοι λένε ότι εδώ ήταν το κέντρο διοίκησης κατά την Μυκηναϊκή εποχή. Σήμερα δεν έχει βρεθεί ακόμα ούτε ο Οπούντας, η Μητρόπολις των Λοκρών. Εκεί όμως στον Μήτρο στο νησάκι της Τραγάνας, βρέθηκαν ερείπια κτηρίων 1ης-3ης χιλιετίας π.χ., προϊστορικός οικισμός, τάφοι πρωτοελλαδικοί ή Μυκηναϊκοί, κανένας δεν παίρνει το ρίσκο;

Και τελευταία εκδοχή είναι, ότι μετά την Γυρά πέτρα πνίγηκε και το σώμα του εξεβράσθη στο Βόρειο μέρος της Μυκόνου στο κόλπο της Φτελιάς. Εκεί υπάρχει ένας χωματένιος προϊστορικός τύμβος, στην κορυφή του (φωτο 2_) υπάρχει Μυκηναϊκός τάφος με κτερίσματα, χρυσά κοσμήματα, αγγεία πήλινα, σφραγιδόλιθοι, που σημαίνει ότι ήταν τάφος κάποιου πολύ σημαντικού ηγέτη ή κάποιου Μυκηναίου βασιλιά. 

Αυτός ήταν ο λόγος που μεταγενέστερες παραδόσεις συνέδεσαν με την Μύκονο τον τραγικό χαμό και τον τάφο του Τρωικού ήρωα Αίαντα του Λοκρού γιου του βασιλιά των Λοκρών Οϊλέα.

Φωτ. 2 Μύκονος -Πιστεύεται ότι το σώμα του έχει θαφτεί είτε στη Μύκονο ή στη Δήλο σύμφωνα με μια ταφική επιγραφή που αναφέρει: «Αἴαντος τοῦ Οϊλέως κειμένου ἐν Μυκόνῳ τῇ νήσῳ».

Εκεί λοιπόν στις ακτές του κόλπου της Φτελιάς στην Β. Μύκονο βρίσκει η Θέτιδα το παγωμένο πτώμα του Αίαντα (ψυχρός νέκυς κατά τον ποιητή) και τον θάβει από συμπόνια, ενώ και αυτή είχε χάσει τον γιο της τον Αχιλλέα στην Τροία, φτιάχνει τον τάφο επάνω σε ένα χωμάτινο τύμβο δίπλα στην θάλασσα. Σε ένα τύμβο που αντιμάχεται τα κύματα και τρέμει μήπως παρασυρθεί το χώμα και ξαναφανούνε τα γυμνά κόκαλα του Αίαντα. Η κατάρα κυνηγάει τον ήρωα και μετά το θάνατό του. Αλλά μήπως αυτή η ίδια η κατάρα είναι που δεν μας αφήνει να βρούμε τον τάφο του τραγικού ήρωα, είναι κάποιος Μυκηναϊκός τάφος; ή είναι τα σκοτεινά παλάτια του Ποσειδώνα στο βυθό του Αιγαίου;

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ο αρχαίος τραγικός ποιητής Σοφοκλής έγραψε και σχετική τραγωδία, «Αίας ο Λοκρός» η οποία δυστυχώς δε διασώθηκε.

ΠΗΓΗ :http://www.martino.gr -ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΣ ΤΙΤΛΟΣ Οι Αρχέγονες Ρίζες μας: ΑΙΑΣ Ο ΛΟΚΡΟΣ: Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ  

ΠΗΓΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ 

Ομήρου Ιλιάδα
Παυσανία Ελλάδος περιήγησις.
Αβραάμ Δημήτριος Π. 2001. «Λοκρικά – Περιβοάγρια-Επικνυμίδια ». Λαμία 2001.
Δακορώνια Φ., Κωτούλας Δ., Μπαλτά Ε. Συθιακάκη Β. Τόλιας Β. «Λοκρίδα – Ιστορία & Πολιτισμός». Εκδόσεις: Κτήμα Χατζημιχάλη.
Μαραθάκη Ειρήνη, Franke Peter R., “Οίνος και νόμισμα” Εκδόσεις Χατζημιχάλη.
Πρωτόπαπας Ζήσης. 1952. «Λοκρίδα». Αθήνα 1952.
Χριστοφόρου Μάνθος Κ. 1991. «Η Οπουντία Λοκρίδα και η Αταλάντη – Μνήμες και μαρτυρίες». Μέρος 1ο. Αθήνα: Εταιρεία Ιστορικών και Λαογραφικών Ερευνών Αταλάντης (Ε.Ι.Λ.Ε.Α.).
Lorenzo Rocci (1956). Vocabolario Greco-Italiano. Società Ed. Dante Alighieri srl, σελ. 34. (Ιταλικά)

             ΔΕΙΤΕ         

Ο ΚΥΝΟΣ των ΟΠΟΥΝΤΙΩΝ ΛΟΚΡΩΝ

ΟΙ ΛΟΚΡΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ