Για το Ιερό της Περσεφόνης .
«Γάρ ἐπιφανέστατον και των κατά την Ιταλίαν ἱερῶν τοῦτ ελιναι λέγεται [...]»
Και πράγματι, λέγεται ότι ήταν το πιο φημισμένο ιερό σε όλη την Ιταλία
(Διόδωρος Σικελιώτης Ιστορική Βιβλιοθήκη , βιβλίο 27 , 4 19 -21)
Οι Επιζεφύριοι Λοκροί ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας στην χερσόνησο της Καλαβρίας, βορειοδυτικά του Ρήγιου. Ιδρύθηκε κατά τον δεύτερο ελληνικό αποικισμό από Λοκρούς, από τους οποίους πήρε και το όνομά της. Σήμερα στην περιοχή της αρχαίας πόλης βρίσκεται χτισμένη η Ιταλική κωμόπολη Λόκρι (Locri).
Το Ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς στην Μεγάλη Ελλάδα , ήταν γνωστό και φημισμένο κατά την αρχαιότητα.Ο τόπος όπου ανακαλύφθηκαν τα ερείπια του Ιερού της Περσεφόνης βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου Mannella, κοντά στα τείχη της πόλις, και είναι προσβάσιμο μέσω ενός μονοπατιού που, ξεκινώντας από τον Πύργο του Casa Marzano, μετακινείται από τη Mannella προς την κοιλάδα Saitta-Abbadessa.Χάρη στα ευρήματα που έχουν ανακτηθεί και στις μελέτες που διεξήχθησαν, ήταν δυνατή η χρονολογία χρήσης τους σε μια περίοδο μεταξύ του 7ου αιώνα π.Χ. και του3ου αιώνα. π.Χ.
Η ανακάλυψή του και η επακόλουθη ταύτιση με το περίφημο ιερό της Περσεφόνης έγιναν από τον αρχαιολόγο Πάολο Όρσι ο οποίος από το 1908 έως το 1911 έκανε μια σχολαστική σειρά ανασκαφών και εξερευνήσεων στην περιοχή που του επέτρεψαν να διαλύσει κάθε πιθανή αμφιβολία για την πραγματική προέλευση των δομών και των εξαιρετικών ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν (συμπεριλαμβανομένων των διάσημων πινάκων ).
Αποσυνδεδεμένοι σε θραύσματα (ήταν ένα τελετουργικό έθιμο να τα σπάσουν) μέσα σε μεγάλους αναθηματικούς αποθέτες που αναδύθηκαν στο φως κατά τις ανασκαφές στο Ιερό της Περσεφόνης στην Mannella (το σύγχρονο όνομα του τόπου στις πλαγιές των οποίων ανεβαίνουν τα ερείπια Ιερού), οι πίνακες είναι πλάκες ανάγλυφες από ψημένο πηλό που χρονολογούνται από μια περίοδο που κυμαίνεται από 490 π.Χ. έως 450 π.Χ.
Δεδομένου ότι όλα αυτά τα ανάγλυφα πινάκια συνδέονται με τις λατρευτικές τελετές που έγιναν στο Ιερό Περσεφόνης , που είναι γνωστές σε όλο τον ελληνικό κόσμο , δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους πίνακες αντιπροσωπεύουν σκηνές από το μύθο της Περσεφόνης, αν και υπάρχουν παραδείγματα στα οποία εκπροσωπούνται επίσης άλλες θεότητες, όπως η Αφροδίτη. Λόγω του μεγάλου αριθμού πεύκων και θάμνων κατά τις ανασκαφές και των συχνά φτωχών ανασκαφικών συνθηκών , μέχρι στιγμής η ταξινόμησή τους δεν είναι πλήρης. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των πινάκων μπορεί να θαυμάσει κάποιος στο Εθνικό Μουσείο του Reggio Calabria, ενώ μερικά από αυτά εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Locri Epizephyrii .
Σε ένα λιβάδι που όμοιό του σε ομορφιά δεν μπορεί να δει σήμερα ανθρώπινο μάτι, έπαιζαν νύμφες και θεές. Το ονόμαζαν Νύσιο πεδίο, σαν "ποθητό" θα μας το περιγράψει ο ίδιος ο παππούς Όμηρος και θα μας πει και τα ονόματα των μικρών κοριτσιών που έπαιζαν αμέριμνα εκεί. Ήταν η Ηλέκτρα, η Λευκίππη και η Φαινώ και η Ρόδεια, η Ιάνθη, η Καλλιρόη, η Ιάχη και η Τύχη, η Ιάνειρα, η Μελίτη, η Χρυσηίς, η Ακάστη και η Μηλόβασις, η Άδμητη και η ροδόχροη Ωκυρόη, η Πλουτώ, η Στυξ και η Ροδόπη, η θελκτική η Καλυψώ, η Ουρανία και η Γαλαξαύρα η ευπρόσδεκτη και η Παλλάς η εγερσιμάχα και η τοξότρια Άρτεμις!
Ο άνεμος χάιδευε τα πλούσια μαλλιά τους, ο ήλιος τα έκανε να λάμπουν, οι ευωδιές του λιβαδιού ανακατεύονταν με τις φωνές και τα γέλια των μικρών κοριτσιών. Ως που ανάμεσα στα όμορφα και ευωδιαστά λουλούδια που μάζευαν οι κοπέλες, ξεχώρισε ένα που σαν κι αυτό δεν έφτιαξε η γης ποτέ. Νάρκισσο το είπαν αργότερα. Από τη ρίζα του ξεφύτρωναν μίσχοι εκατό, και ευωδίαζε τόσο, που αγαλλίαζαν οι θεοί, οι άνθρωποι, μέχρι και η βαθιά θεοσκότεινη θάλασσα.
Πρώτη "η κόρη", η μόνη που δεν σας την ονόμασα πριν και την έλεγε Περσεφόνη, έσκυψε να το πάρει και να το βάλει στο καλάθι της. Μα ξάφνου άρχισε μια βοή ανατριχιαστική, όλο το λιβάδι άρχισε να τρέμει, η πλατύστερνη γη άνοιξε και ξεπρόβαλε ένα άρμα με τρομερό θόρυβο. Ήταν ο ίδιος ο βασιλιάς του κάτω κόσμου. Άδης το όνομά του και σημαίνει αυτός που δεν φαίνεται. Άρπαξε την κόρη και την πήγε στο βασίλειό του, για να την κάνει γυναίκα του. Η κόρη έβγαλε μεγάλη φωνή και κλάματα, μα κανείς δεν την άκουσε.
Το Ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς στην Μεγάλη Ελλάδα , ήταν γνωστό και φημισμένο κατά την αρχαιότητα.Ο τόπος όπου ανακαλύφθηκαν τα ερείπια του Ιερού της Περσεφόνης βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου Mannella, κοντά στα τείχη της πόλις, και είναι προσβάσιμο μέσω ενός μονοπατιού που, ξεκινώντας από τον Πύργο του Casa Marzano, μετακινείται από τη Mannella προς την κοιλάδα Saitta-Abbadessa.Χάρη στα ευρήματα που έχουν ανακτηθεί και στις μελέτες που διεξήχθησαν, ήταν δυνατή η χρονολογία χρήσης τους σε μια περίοδο μεταξύ του 7ου αιώνα π.Χ. και του3ου αιώνα. π.Χ.
Η ανακάλυψή του και η επακόλουθη ταύτιση με το περίφημο ιερό της Περσεφόνης έγιναν από τον αρχαιολόγο Πάολο Όρσι ο οποίος από το 1908 έως το 1911 έκανε μια σχολαστική σειρά ανασκαφών και εξερευνήσεων στην περιοχή που του επέτρεψαν να διαλύσει κάθε πιθανή αμφιβολία για την πραγματική προέλευση των δομών και των εξαιρετικών ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν (συμπεριλαμβανομένων των διάσημων πινάκων ).
Αποσυνδεδεμένοι σε θραύσματα (ήταν ένα τελετουργικό έθιμο να τα σπάσουν) μέσα σε μεγάλους αναθηματικούς αποθέτες που αναδύθηκαν στο φως κατά τις ανασκαφές στο Ιερό της Περσεφόνης στην Mannella (το σύγχρονο όνομα του τόπου στις πλαγιές των οποίων ανεβαίνουν τα ερείπια Ιερού), οι πίνακες είναι πλάκες ανάγλυφες από ψημένο πηλό που χρονολογούνται από μια περίοδο που κυμαίνεται από 490 π.Χ. έως 450 π.Χ.
Δεδομένου ότι όλα αυτά τα ανάγλυφα πινάκια συνδέονται με τις λατρευτικές τελετές που έγιναν στο Ιερό Περσεφόνης , που είναι γνωστές σε όλο τον ελληνικό κόσμο , δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους πίνακες αντιπροσωπεύουν σκηνές από το μύθο της Περσεφόνης, αν και υπάρχουν παραδείγματα στα οποία εκπροσωπούνται επίσης άλλες θεότητες, όπως η Αφροδίτη. Λόγω του μεγάλου αριθμού πεύκων και θάμνων κατά τις ανασκαφές και των συχνά φτωχών ανασκαφικών συνθηκών , μέχρι στιγμής η ταξινόμησή τους δεν είναι πλήρης. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των πινάκων μπορεί να θαυμάσει κάποιος στο Εθνικό Μουσείο του Reggio Calabria, ενώ μερικά από αυτά εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Locri Epizephyrii .
Ο μύθος της αρπαγής της Περσεφόνης είναι συμβολικός. Η Κόρη, που την παίρνει μέσα της η γη, ξαναβγαίνει την άνοιξη. Είναι κατά κάποιο τρόπο η ίδια η άνοιξη που έρχεται να ανθίσει τη γη, να την καρπίσει, να την κάνει χαρούμενη. Έτσι όμως και μπει το φθινόπωρο, η γη μαραίνεται και η Κόρη φεύγει από τη μάνα της τη γη και μπαίνει στο μυστηριώδη τόπο του τίποτα, στην καταστροφή. Η κάθοδος της Κόρης στον Κάτω κόσμο κάθε φθινόπωρο ταυτίζεται με την απουσία των καρπών, οι οποίοι αναφύονται την άνοιξη με την άνοδό της. Η Κόρη κατεβαίνει στον Κάτω κόσμο κάθε φθινόπωρο, όπως οι σπόροι της παλιάς συγκομιδής σπέρνονται στους αγρούς και μπαίνουν στο χώμα με τη σπορά. Την Άνοιξη ξαναφυτρώνουν και βγαίνουν ξανά από το υπέδαφος πάνω στη γη. Η «Κόρη» ανεβαίνει και ενώνεται πάλι με τη μητέρα της Δήμητρα, γιατί ο παλιός σπόρος ενώνεται με το νέο βλαστό.
 |
| Ένας πήλινος πίνακας του 490-460 π.Χ. Ελληνική αναθηματική πλάκα ιερό Περσεφόνης από τους Λοκρούς Επιζεφύριους |
 |
Άλλος με το ίδιο θεματικό υπόβαθρο πίνακας -Βρέφος σε κρεβάτι καλαθιού - Λοκροί Επιζεφύριοι Μ Ελλάδα
|
 |
| Η άνω φωτογραφία σε σχεδιαστική απόδοση |
 |
| Προσφορά στη θεά Περσεφόνη, πίνακας από ψημένο πηλό από το ιερό της Περσεφόνης στην Contrada Mannella Λοκροί Επιζεφύτιοι της Καλαβρίας, Ιταλία, αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, 6ος-5ος αιώνας π.Χ. |
Σε ένα λιβάδι που όμοιό του σε ομορφιά δεν μπορεί να δει σήμερα ανθρώπινο μάτι, έπαιζαν νύμφες και θεές. Το ονόμαζαν Νύσιο πεδίο, σαν "ποθητό" θα μας το περιγράψει ο ίδιος ο παππούς Όμηρος και θα μας πει και τα ονόματα των μικρών κοριτσιών που έπαιζαν αμέριμνα εκεί. Ήταν η Ηλέκτρα, η Λευκίππη και η Φαινώ και η Ρόδεια, η Ιάνθη, η Καλλιρόη, η Ιάχη και η Τύχη, η Ιάνειρα, η Μελίτη, η Χρυσηίς, η Ακάστη και η Μηλόβασις, η Άδμητη και η ροδόχροη Ωκυρόη, η Πλουτώ, η Στυξ και η Ροδόπη, η θελκτική η Καλυψώ, η Ουρανία και η Γαλαξαύρα η ευπρόσδεκτη και η Παλλάς η εγερσιμάχα και η τοξότρια Άρτεμις!
Ο άνεμος χάιδευε τα πλούσια μαλλιά τους, ο ήλιος τα έκανε να λάμπουν, οι ευωδιές του λιβαδιού ανακατεύονταν με τις φωνές και τα γέλια των μικρών κοριτσιών. Ως που ανάμεσα στα όμορφα και ευωδιαστά λουλούδια που μάζευαν οι κοπέλες, ξεχώρισε ένα που σαν κι αυτό δεν έφτιαξε η γης ποτέ. Νάρκισσο το είπαν αργότερα. Από τη ρίζα του ξεφύτρωναν μίσχοι εκατό, και ευωδίαζε τόσο, που αγαλλίαζαν οι θεοί, οι άνθρωποι, μέχρι και η βαθιά θεοσκότεινη θάλασσα.
Πρώτη "η κόρη", η μόνη που δεν σας την ονόμασα πριν και την έλεγε Περσεφόνη, έσκυψε να το πάρει και να το βάλει στο καλάθι της. Μα ξάφνου άρχισε μια βοή ανατριχιαστική, όλο το λιβάδι άρχισε να τρέμει, η πλατύστερνη γη άνοιξε και ξεπρόβαλε ένα άρμα με τρομερό θόρυβο. Ήταν ο ίδιος ο βασιλιάς του κάτω κόσμου. Άδης το όνομά του και σημαίνει αυτός που δεν φαίνεται. Άρπαξε την κόρη και την πήγε στο βασίλειό του, για να την κάνει γυναίκα του. Η κόρη έβγαλε μεγάλη φωνή και κλάματα, μα κανείς δεν την άκουσε.
 |
| Η αρπαγή της Περσεφόνης. Η απαχθείσα κόρη καλεί για βοήθεια. Πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ.Από το ιερό της Περσεφόνης στους Λοκρούς τόπος.. Αρχαιολογικός Αρχαιολογικός Χώρος του Λοκροί Επιζεφύριοι |
Ο μύθος της αρπαγής της Περσεφόνης
Ένας από τους βασικότερους μύθους της αρχαιοελληνικής μυθολογίας, αλλά και ένας από τους πλέον αρχέγονους μύθους της ανθρωπότητας αναφέρεται στην αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, το θεό του Κάτω Κόσμου. Ο μύθος της αρπαγής πρωτοεμφανίζεται στη Θεογονία του Ησιόδου, ενώ το θέμα πραγματεύεται και ο Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα.
Η Περσεφόνη ήταν κόρη της θεάς Δήμητρας. Πατέρας της ήταν ο Δίας [Ζεύς] και σύζυγός της ο ,Πλούτων (Άδης ) ο οποίος την πήρε στον κάτω κόσμο για την ομορφιά της μια μέρα που η ίδια μάζευε άνθη στην περιοχή της Νύσας συντροφιά με τις Ωκεανίδες νύμφες.
- Στη λαϊκή πίστη των αρχαίων, ο Άδης είναι ο μοναδικός θεός, που, με την πάροδο του χρόνου, άλλαξε όνομα και όψη αλλά και αντικείμενο, καθώς, από τη φοβερή μορφή του τιμωρού βασιλιά των σκοταδιών έφτασε να μοιάζει στα χαρακτηριστικά του με τον Δία, να ονομαστεί Πλούτων και να μετατραπεί στον υποχθόνιο θεό, που πρόσφερε στους ανθρώπους τα πλούτη της γης. Βοήθησε σ’ αυτό και η γυναίκα του η Περσεφόνη, κόρη της Δήμητρας, της θεάς που προσωποποιούσε την παραγωγικότητα της γης.
Ο πατέρας της, ο Δίας, αντιμετώπισε την αρπαγή της κόρης του με χαρακτηριστική απάθεια, ενώ η μητέρα της, η Δήμητρα, την αναζήτησε απεγνωσμένα και τη ζήτησε πίσω. Η δυσφορία της Δήμητρας, στο διάστημα που αναζητούσε και δεν εύρισκε την κόρη της, έφερε στον πληθυσμό γεωργικό μαρασμό με αποτέλεσμα να κινητοποιηθεί ο Δίας, που έστειλε τον Ερμή και κατέληξε σε τελική συμφωνία με τον Πλούτωνα η Περσεφόνη να παραμένει έξι μήνες στη γη/μητέρα της και έξι μήνες στον κάτω κόσμο/Άδη.
Ο μύθος της αρπαγής πρωτοεμφανίζεται στη Θεογονία του Ησιόδου, ενώ υπήρχε μια παλαιότερη αναπαράσταση μιας θεάς, που μπορεί να ταυτισθεί με την Περσεφόνη, σε ένα διακοσμημένο πιάτο από την Παλαιο-Παλατιακή περίοδο στη Φαιστό.
 |
| Συλλογή φρούτων, πιθανά συμβολισμός πλούσιας καρποφορίας Λοκροί Επιζεφύριοι Μ Ελλάδα |
 |
| Προσφορά σε άμφια και άλλα Λοκροί Επιζεφύριοι Μ Ελλάδα |
 |
| 'Άλλος πίνακας με παρόμοια θεματική ομοιότητα- Προσφορά σε άμφια και άλλα Λοκροί Επιζεφύριοι Μ Ελλάδα |
 |
| Μέρος από τελετουργικό θραύσμα πανομοιότυπο με τη παραπάνω φωτογραφία .΄\Ίσως οι τεχνίτες ενίοτε να χρησιμοποιούσαν μήτρα κατασκευής τέτοιων πινάκων-Λοκροί Επιζεφύριοι - Μ Ελλάδα |
 |
| Ανήσυχος ταύρος που ίσως αναπαριστά τον πατέρα της Περσεφόνης, τον Δία -Λοκροί Επιζεφύριοι Μ Ελλάδα |
Η Περσεφόνη ήταν κόρη της Δήμητρας και του Δία. Η Δήμητρα, κόρη του Κρόνου και της Ρέας, είναι η θεά της γονιμότητας, προστάτιδα της γεωργίας και των καλλιεργειών και γενικότερα η θεά της βλάστησης και συνήθως απεικονίζεται να κρατάει κάποιο στάχυ και σε ορισμένες περιπτώσει δάδα. Από νωρίς έγινε στόχος πολλών θεών για την ομορφιά της. Η Δήμητρα όμως ήταν απόμακρη και ακατάδεκτη και αντιστεκόταν σε κάθε φιλόδοξο, που προσπαθούσε να την αποπλανήσει. Πρώτος ο Δίας ήταν αυτός που κατάφερε με τέχνασμα να την εξαπατήσει και να σμίξει μαζί της. Ο Πατέρας των Θεών, γνωστός για τις ερωτοτροπίες του, αποφάσισε να αποπλανήσει και την απόμακρη θεά, που αδιαφορούσε για τους άντρες. Έτσι μεταμορφώθηκε σε ταύρο και σαγήνευσε τη Δήμητρα, η οποία έμεινε έγκυος.
 |
| Κόσμησις Λοκροί Επιζεφύριοι |
 |
| Μια γυναικεία φιγούρα που είναι η Περσεφόνη τοποθετεί διπλωμένο ύφασμα σε κιβώτιο Πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ. Από το ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς . |
 |
| Η Περσεφόνη τοποθετεί διπλωμένο ύφασμα σε κιβώτιο σε έναν άλλο πίνακα -Πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ. Από το ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς . |
 |
| Η αποκαλούμενη 'συναινετική απαγωγή'. η κοπέλα τοποθετείται σε ένα άρμα, από άνδρες ,που τραβούσαν φτερωτά άλογα. Πρώτο μισό του 5ου αι. π Χ. Από το ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς |
 |
| Πίναξ που βρέθηκε στο ιερό της Περσεφόνης Λοκροί Επιζεφύριοι Μεγάλη Ελλάδα |
Από την ένωση του Διός και της Δήμητρος έχουμε την Περσεφόνη.- Από την ένωση του Ποσειδώνος και της Δήμητρος έχουμε τον Πλούτωνα. Από την ένωση του Πλούτωνα και της Περσεφόνης έχουμε τον Διόνυσο. Ο Διόνυσος είναι το νέο έκγονο, που θα ξαναβρεθεί στη θέση του Διός.
 |
| Ο Πίνακας με τον Διόνυσο που εμφανίζεται εμπρός στην ένθρονη Περσεφόνη Λοκροί Επιζεφύριοι 490-480 π.Χ. περιοχή Mannella, Ιερό της Περσεφόνης Reggio Calabria, Museo Nazionale, inv. 58729 Αυτή η πλάκα, επανα- συνδυασμένη από εννέα θραύσματα, αναπαριστά την Περσεφόνη ενθρονισμένη, με μια δέσμη σίτου και ενός κόκορα. Μπροστά της, ο Διονύσιος βαστά ένα κάνθαρο και ένα κλαδί αμπέλου, χαρακτηριστικά που υποδεικνύουν τη σχέση του θεού με το κρασί. |
 |
| Ένθρονοι Πλούων και Περσεφόνη κρατώντας προσφορές και σπονδική φιάλη |
 |
| Πλούτωνας και Περσεφόνη. Θεοί των νεκρών, αλλά και της ζωοδότρας γης.Λοκρικός πίνακας, 470 – 460 π.Χ. Ρήγιο Καλαβρίας, Museo Nazionale. |
Ο γάμος του Πλούτωνα και της Περσεφόνης δεν υπήρξε γόνιμος, ενίοτε όμως τους αποδίδεται ην πατρότητα του Διόνυσου Ζαγρέα (Μέγα Ετυμολογικόν) ,ο οποίος ταυτίζεται με τον Ίακχο, και των Ερινύων (Βιργ., Αιν. 7. 325· Ορφ. Ύ. 69.8) [Εικ. 50, 51]. Κατά άλλους η Περσεφόνη απέκτησε τον Διόνυσο από τον Δία, ο οποίος πήρε τη μορφή δράκοντα και ενώθηκε μαζί της (Νόνν. 5.565, 6.155).
Λεγόταν, επίσης, ότι η Περσεφόνη απέκτησε από τον Δία τη Μηλινόη (ή Μειλινόη), θηλυκό δαίμονα του θανάτου που περιπλανιόταν τη νύχτα στη γη με συνοδεία φαντασμάτων. Δεν αποκλείεται το όνομά της να είναι ένα τίτλος που προσέδωσαν οι Ορφικοί στη θεά Εκάτηδεσμός εξωτερικός, που αναφέρεται και ως κόρη του Δία και της Περσεφόνης.
 |
| Ο Διόνυσος μπροστά στους ένθρονους Πλούτωνα και Περσεφόνη |
 |
| Όμοιο θέμα πίνακα με την πάνω φωτογραφία |
 |
| Η Αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούωνα (Άδη ) |
 |
| Γραφιστική απόδοση της άνω φωτογραφίας |
 |
| Παρόμοιο θέμα με τέθριππο άρμα με την φωτογραφία του επάνω πίνακα .Ο Πλούτωνας εδώ είναι γενειοφόρος - Πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ. Από το ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς . |
Μια μέρα η νεαρή Περσεφόνη, κόρη της Θεάς Δήμητρας, έπαιζε και μάζευε λουλούδια παρέα με την Αθηνά, την Άρτεμη και τις Ωκεανίδες νύμφες σ’ ένα ανθισμένο λιβάδι του Νύσιου πεδίου. Η πεδιάδα αυτή ήταν μία πανέμορφη, καταπράσινη περιοχή με πλούσια βλάστηση, πάνω σε λόφο, κοντά στις Συρακούσες της Σικελίας. Το δάσος αντηχούσε χαρούμενα τραγούδια και ο ήχος από τα νερά των πηγών γινόταν ένα με τα γέλια των κοριτσιών.
Μα, αλίμονο, προτού προλάβει η Περσεφόνη να κόψει το άνθος, άνοιξε η γη! Η ομορφιά της κόρης θάμπωσε τον Άδη (Πλούτωνα), το σκοτεινό θεό, που είχε ήδη αποφασίσει να την κάνει βασίλισσά του και την παρακολουθούσε. Ξαφνικά, λοιπόν, ακούγεται ένας δυνατός κρότος, σείεται όλη η γη και δημιουργείται ένα ρήγμα βαθύ, που έσκισε τη γη στα δυο μέχρι τα μουχλιασμένα τάρταρα του Άδη. Και μέσα από το ρήγμα εμφανίζεται ένα χρυσό άρμα, που το έσερναν αθάνατα άλογα! Οδηγός ήταν ο Πλούτωνας, που με το ένα χέρι κρατούσε τα χαλινάρια των αλόγων και με το άλλο άρπαξε την πανέμορφη κοπέλα. Ο φοβερός θεός του κάτω κόσμου με γρήγορες κινήσεις τραβάει την Περσεφόνη, παρά τις προσπάθειες της Κυάνης να την κρατήσει. Έτσι ο Πλούτων πήρε την Περσεφόνη στο χρυσό άρμα του και κίνησαν για το Βασίλειο του Κάτω Κόσμου!
 |
| Τελετουργικό τεμάχιο πίνακα με παρόμοιο θέμα των άνω δύο πινάκων Πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ. Από το ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς . |
 |
| Τελετουργικό τεμάχιο πίνακα με παρόμοιο θέμα των άνω πινάκων .Δείχνει ένα Πήγασο από τους δύο πού υπήρχαν στον πίνακα |
Η Δήμητρα αποσύρθηκε αποφεύγοντας κάθε σχέση με τον κόσμο.
Κάθε μέρα έκλαιγε για την τύχη της κόρης της και δεν άφηνε κανένα φυτό να φυτρώσει πάνω στη γη. Μάταια οι άνθρωποι καλλιεργούσαν και έσπερναν. Ήρθε μία εποχή ξηρασίας και λοιμοί μάστιζαν τους ανθρώπους. Η γη έπαψε να βλασταίνει και κινδύνεψε να αφανισθεί το ανθρώπινο γένος από την πείνα και να στερηθούν οι θεοί τις θυσίες, τις οποίες ως τότε τους πρόσφεραν οι άνθρωποι.
Ο Δίας, φανερά δυσαρεστημένος από την τραγική εξέλιξη, στέλνει τον ένα μετά τον άλλο όλους τους Ολύμπιους να παρακαλέσουν τη Δήμητρα να αλλάξει τη γνώμη της και να επιστρέψει στον Όλυμπο κοντά στους άλλους θεούς. Μα η Δήμητρα ήταν ανένδοτη σε Θεούς και ανθρώπους. Αρνείται με πείσμα και τους λέει ότι με κανένα τρόπο δε θα πεισθεί, αν δεν πάρει πίσω την Περσεφόνη, την αρπαγμένη κόρης της . Ο Δίας παρακινημένος από τις ικεσίες των ανθρώπων που πεινούσαν διέταξε τον Πλούτωνα να ελευθερώσει την Περσεφόνη και στέλνει στον Άδη τον Ερμή να φέρει πίσω στη Δήμητρα την κόρη της, για να πάψει την οργή της. O Ερμής φτάνει στο βασίλειο των νεκρών και ζητάει από τον Πλούτωνα να επιτρέψει την επιστροφή της Περσεφόνης στη μητέρα της.
 |
| Παρούσα στην άνοδο της Περσεφόνης από τον κάτω κόσμο ήταν η Εκάτη που φώτιζε με τις δάδες τον δρόμο της Κόρης προς τον επάνω κόσμο |
 |
| Η Περσεφόνη και το ρόδι -Πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ. Από το ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς . |
Για κάθε σπόρο που έφαγε η Περσεφόνη θα έμενε και ένα μήνα στον Άδη. Με την επέμβαση και της Ρέας συμφώνησαν οι θεοί να μένει η Περσεφόνη το ένα τρίτο του έτους στο σύζυγό της Πλούτωνα και τα άλλα δύο τρίτα μεταξύ των Ολυμπίων θεών και της μητέρας της. Η θεά δέχθηκε την πρόταση και άφησε πάλι τα φυτά και τα δένδρα να ανθίσουν ως ένδειξη ικανοποίησης για την επιστροφή της Περσεφόνης .
 |
| Πίνακας - Η Περσεφόνη και το ρόδι -Πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ. Από το ιερό της Περσεφόνης στους Επιζεφύριους Λοκρούς . |
Οι σπόροι του ροδιού, που προσφέρει στην Περσεφόνη ο Πλούτων, θεός του κάτω κόσμου, συμβολίζουν τους σπόρους του σιταριού, που αποθηκεύονταν σε υπόγεια σιλό ή πιθάρια. Τα σπόρια του ροδιού κλεισμένα μέσα στο κέλυφος, όπως το σιτάρι στα πιθάρια, είναι σύμβολα αφθονίας. Τους καλοκαιρινούς μήνες η «Κόρη» βρίσκεται στο βασίλειο του Άδη, όπως το σιτάρι στα σιλό και τα πιθάρια. Η απουσία της Κόρης ταυτίζεται με τη φύλαξή των σπόρων. Η επιστροφή (άνοδος) της Περσεφόνης γιορταζόταν με τη σπορά του φθινοπώρου. Τέλος, από τον ίδιο θεό του κάτω κόσμου, τον Πλούτωνα, ετυμολογείται και ο πλούτος και το φρούτο του, το ρόδι, είναι σύμβολο διττό. Είναι σύμβολο γονιμότητας και ευτυχίας και από το μύθο της Περσεφόνης κληρονομήσαμε και εμείς τη συνήθεια να σπάμε το ρόδι την Πρωτοχρονιά στο κατώφλι του σπιτιού και οι νύφες στο κατώφλι του νέου τους σπιτιού για γούρι, πλούτο κι ευτυχία. Αλλά είναι και σύμβολο του κάτω κόσμου, γι’ αυτό σήμερα κόλλυβα δε λογίζονται χωρίς ρόδι μέσα, που συμβολίζουν και το αίμα.
~~~~~~~~~{*}~~~~~~~~~
Ακολουθεί μια σειρά από τελετουργικά θραύσματα από τα αφιερώματα των πιστών, τους λεγόμενους « πίνακες » τους οποίους και επιχρωμάτιζαν και κατόπιν κατά το έθιμο έσπαζαν-θρυμμάτιζαν οι πιστοί
Η ανθρωπολογική διάσταση.
Ο αποχωρισμός της θυγατέρας από τη μητέρα της κατά το γάμο. Ο γάμος και ο θάνατος είναι κυρίαρχος μέσα στο μύθο. Ο τραυματικός χωρισμός της μητέρας από τη νεαρή κόρη είναι επώδυνος, φέρνει θλίψη, λύπη και θυμό, αλλά τελικά οδηγεί στη συμφιλίωση. Ο γάμος και ο χωρισμός από τη μητέρα προκαλεί θυμό για τον άνδρα, που κλέβει την κόρη και τη στερεί από τη μητέρα της. Στο τέλος όμως η συμφιλίωση έρχεται ανάμεσα στη μάνα, την κόρη και τον άντρα της, η ζωή συνεχίζεται και με αυτό τον τρόπο διαιωνίζεται το γένος των ανθρώπων από τους απογόνους κάθε γάμου.
Η ένωση της Κόρης με τη μάνα της αποτελεί και σύμβολο της αιωνιότητας της ανθρώπινης ζωής, που πηγάζει από τις γενεές που ξεπηδούν η μία από την άλλη. Ο γάμος και ο τραυματικός χωρισμός της μητέρας από τη νεαρή κόρη της είναι ο θάνατος, που προκαλεί μεγάλη θλίψη στους ανθρώπους. Δεν οδηγεί όμως στον αφανισμό του ανθρώπινου γένους. Όπως η κόρη ξαναγυρίζει στη μητέρα της, έτσι και η ζωή επανέρχεται, όταν η μια γενιά διαδέχεται την άλλη.
Οι αναπαραστάσεις του μύθου της Περσεφόνης και της λατρείας στους πήλινους πίνακες που αφιερώνεται σε αυτή τη θεά αποκαλύπτουν όχι μόνο μια βασίλισσα -θεά χθόνια , αλλά και μια θεότητα που ασχολείται με τις σφαίρες του γάμου και του τοκετού. Αυτές οι ικανότητες προκάλεσαν συναισθήματα με τις έννοιες της μετάβασης και της αναγέννησης που εκφράζονται και στα κείμενα των χρυσών φύλλων, που θα εξετάσουμε άλλη φορά . Μέσω της περιφερειακής της σημασίας, η Περσεφόνη των Λοκρών λειτουργούσε ως οικείο πρόσωπο, ικανό να παρεμβαίνει στην θρησκευτική πεποίθηση των κατοίκων στην Μ.Ελλάδα εντός του υφιστάμενου ιστού των τοπικών πεποιθήσεων.
ΠΗΓΕΣ:
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
«H AΝΑΜΕΝΟΜέΝΗ » http://heterophoton.blogspot.com/
http://users.sch.gr/
Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη
[1] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ. Β, σελ. 106-107.
[2] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 15 κ.ε.
[3] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 22 κ.ε.
[4] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 33 κ.ε.
[5] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 62 κ.ε.
[6] Απολλοδώρου, Βιβλιοθήκη, 1,29.
[7] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 197 κ.ε.
[8] Απολλοδώρου, Βιβλιοθήκη, 1, 31.
[9] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 248 κ.ε.
[10] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 256 κ.ε.
[11] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 321 κ.ε.
[12] Απολλοδώρου, Βιβλιοθήκη, 1, 33.
[13] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 393 κ.ε.
[14] Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα, στιχ. 460 κ.ε.
[15] Παυσανία, Ελλάδος Περιήγησις, 7,18,2 και 8,4,1.
[16] Κακριδής Ιω. Ελληνική Μυθολογία, οι Θεοί, σελ. 137.
[17] Κακριδής Ιω. Ελληνική Μυθολογία, οι Θεοί, σελ. 137-138.
[18] Nilsson M., Η Αρχαία Ελληνική Θρησκεία, σελ. 51-54.
[19] Το Βήμα, εφημερίδα, 16/10/2014.
