 |
| Αεροφωτογραφία της ανασκαφής στην αρχαία Αλασάρνα |
Η ανασκαφή που διεξάγεται αυτή τη περίοδο από το Πανεπιστήμιο Αθηνών στην αρχαία Αλάσαιρνα (σημερινή Καρδάμαινα) στην Κω βρίσκεται στο 35ο έτος της. Είναι η μακρύτερη, συνεχής, συστηματική αρχαιολογική έρευνα στο νησί, καθώς και μία από τις πιο μακροχρόνιες πανεπιστημιακές ανασκαφές στην Ελλάδα.
- Εκατοντάδες Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι έχουν εκπαιδευτεί εκεί από το 1985 μέχρι σήμερα, πολλοί από τους οποίους απασχολούνται τώρα στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ή διδάσκουν σε πανεπιστήμια στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Πολωνία, την Αυστραλία και αλλού.
Η αρχαία Αλασάρνα, ένας από τους 6 αρχαίους δήμους του νησιού, υπήρξε σημαντικό θρησκευτικό κέντρο της εποχής, όπως μαρτυρούν ο ναός του Απόλλωνα και άλλοι, μικρότεροι ναοί, της αρχαιότητας και των βυζαντινών χρόνων. Κάθε καλοκαίρι εδώ και 30 χρόνια περίπου πραγματοποιούνται συστηματικές ανασκαφές από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Νεολιθικά, γεωμετρικά και κλασικά κατάλοιπα υποδεικνύουν τη συνέχεια της κατοίκησης στην αρχαία πόλη της Αλασάρνας, η οποία άκμασε κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους και διατήρησε το σφρίγος της στη Ρωμαϊκή και Παλαιοχριστιανική εποχή. Ο οικισμός, το νεκροταφείο και οι τέσσερις βασιλικές των πρώτων χριστιανικών αιώνων, σε συνδυασμό με τα πλούσια ευρήματα, μαρτυρούν μια ακμάζουσα πόλη με εργαστηριακές, βιοτεχνικές εγκαταστάσεις και ζωηρή εμπορική δραστηριότητα.
- Το τοπωνύμιο Καρδάμαινα σχετίζεται με το αρχαίο ποτάμι. Η Καρδάμαινα ήταν γυναίκα κάποιου Καρδάμη ή Κάρδαμου, είχε στην ιδιοκτησία της κάποια χωράφια στην θέση της σημερινής Παλαιάς Καρδάμ(αι)ενας, ίσως σε αυτήν οφείλεται το όνομα της.
- Οι σύγχρονοι κάτοικοι μετοίκησαν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το χωριό το 1865, γι' αυτό η Καρδάμαινα θεωρείται ο νεότερος οικισμός του νησιού[εκκρεμεί παραπομπή]. Η Καρδάμαινα ήταν για χρόνια ένα ψαροχώρι αλλά σήμερα έχει εξελιχθεί σε κοσμοπολίτικο θέρετρο και είναι πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών κάθε καλοκαίρι.
Η πλεονεκτική θέση της αρχαίας Αλασάρνας στη θάλασσα, απέναντι από τη Νίσυρο και τη χερσόνησο της Κνίδου , είχε προσελκύσει κάτοικους από την αρχαιότητα και συνδέθηκε με την αρχαιότερη λατρεία των Κόων , εκείνη του προγόνου τους Απόλλωνα Πυθίου . Για το λόγο αυτό, χτίστηκαν μεγαλοπρεπείς ναοί προς τιμήν του από τους Ελληνιστικούς χρόνους και δημιουργήθηκαν πολυάριθμες επιγραφές και αγάλματα και άλλες προσφορές.
 |
| Κτίριο της ρωμαϊκής εποχής |
Μετά από τους επαναλαμβανόμενους καταστροφικούς σεισμούς που έπληξαν το νησί και την επικράτηση του χριστιανισμού, η περιοχή του ιερού αναλήφθηκε από μέρος ενός ανθηρού πρώιμου βυζαντινού οικισμού που αναπτύχθηκε στην περιοχή, ενώ ο άργιλος εξαιρετικής ποιότητας και η τοποθεσία του οικισμού στη διαδρομή του σιταριού από την Αίγυπτο στην Κωνσταντινούπολη οδήγησε σε μια νέα ανθοφορία, μέχρι που ο οικισμός εγκαταλείφθηκε τελικά τον 7ο αιώνα μ.Χ. λόγω επιδρομών από τους Άραβες.
 |
| Πήλινο ειδώλιο Έρωτος |
Η φετινή ομάδα ανασκαφών εργάστηκε για ένα μήνα. Κατευθύνθηκε από τους Ομότιμες Καθηγήτριες Γ. Κοκκόρου-Αλεβρά, Σ. Καλωγράφη-Βέρτη και Μ. Παναγιωτίδου-Κεσισόγλου και απαρτίζεται από 45 άτομα. Κάτοχοι διδακτορικού, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές.
 |
| Ελληνιστικός σκύφος με ανάγλυφη διακόσμηση |
Η εκκένωση του μνημειώδους περιβόλου (κτίριο Ε), που φαίνεται να περιβάλλει έναν θαυμάσιο ελληνιστικό ναό (κτίριο Γ), πιθανώς αυτό του Απόλλωνα, όπως μαρτυρείται από επιγραφές, εξέταζε θέματα σχετικά με την κατασκευή και τη χρονολόγηση του ρωμαϊκού ναού Δ) που βρίσκονται έξω από το περίβολο και τέλος, επελέγησαν επιλεγμένες περιοχές για πληρέστερη κατανόηση του πρώιμου βυζαντινού οικισμού που κατείχε την περιοχή του ιερού από το 400 μ.Χ. και ίσως και νωρίτερα.
 |
Λύχνος ελαίου της ρωμαϊκής εποχής |
Η αποκάλυψη ενός ακόμη ρωμαϊκού κτηρίου ρωμαϊκής εποχής στα δυτικά του ρωμαϊκής περιόδου ναού (κτίριο Δ) έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μαρτυρώντας για μεγαλύτερη ανθοφορία του ιερού κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους από ό, τι είχαν δείξει μέχρι σήμερα οι ανασκαφές.
 |
| Νόμισμα από την εποχή του Αυγούστου |
Το πιο διακεκριμένο και φημισμένο είναι το πήλινο ειδώλιο Έρωτος, ένα ελληνιστικό αγγείο , σκύφος , με ανάγλυφη διακόσμηση, λαμπτήρες ελαίου, ένα νόμισμα από τον Αύγουστο, αρχιτεκτονικά μέλη, θραύσματα τοιχοποιίας, αρχαίοι βυζαντινοί αμφορείς με γκράφιτι και άλλα.
 |
| Γυψοσανίδα από τη ρωμαϊκή εποχή |
Ταυτόχρονα, μελετώνται κινητά και ακίνητα ευρήματα από την ανασκαφή, καθώς οι όγκοι που απαρτίζουν τη σειρά Alasarna (Thales European Program of Excellence) συνεχίζουν να δημοσιεύονται. Μέχρι σήμερα, η ανασκαφή του Πανεπιστημίου στην Καρδάμαινα τοποθετείται ανάμεσα στις λίγες συστηματικές ελληνικές ανασκαφές που παρέχουν μια σειρά δημοσιεύσεων, όπως συμβαίνει συνήθως με ανασκαφές που πραγματοποιούνται από ξένες αρχαιολογικές σχολές στην Ελλάδα.
 |
| Πρώιμα βυζαντινά αγγεία με γκράφιτι |
Η ανασκαφή εποπτεύεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων των Δωδεκανήσων και χρηματοδοτείται ετησίως από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, ενώ λαμβάνει όλο και πιο θερμή υποστήριξη από τις τοπικές αρχές, την κοινότητα της Καρδάμαινας και τους εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς φορείς της Κω. Ο απώτερος στόχος είναι να προωθηθεί ο χώρος και να παραδοθεί στους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού.
©ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
