Codex Zacynthius : Ανάκτηση του κειμένου της παλαιότερης Καινής Διαθήκης του κόσμου



Το χειρόγραφο πρωτοεμφανίστηκε πριν από διακόσια χρόνια , όταν παρουσιάστηκε σε Βρετανό αξιωματούχο στο ελληνικό νησί της Ζακύνθου. 


Το Ινστιτούτο Μελετών κειμένων  και Ηλεκτρονικής Επεξεργασίας του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ και η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουν την έναρξη της ψηφιακής έκδοσης του Codex Zacynthius (Κώδικας Ζακύνθου)  καθιστώντας το κείμενο αυτού του χειρόγραφου του 8ου αιώνα διαθέσιμο πλήρως για πρώτη φορά.

Το χειρόγραφο πρωτοεμφανίστηκε επιστημονικά πριν από διακόσια χρόνια , όταν παρουσιάστηκε σε Βρετανό αξιωματούχο στο ελληνικό νησί της Ζακύνθου. Από την πλευρά του, το χειρόγραφο είναι ένα λεκτικό που περιέχει τα τμήματα των Ευαγγελίων που χρησιμοποιούνται στη χριστιανική λατρεία σε όλο το χρόνο. Ωστόσο, αυτό το έγγραφο του δωδέκατου αιώνα είναι παλίμψηστο, που δημιουργήθηκε με τη διαγραφή του μελανιού από ένα παλαιότερο χειρόγραφο προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθεί η περγαμηνή για να φτιάξει κάποιος ένα άλλο βιβλίο.




Το πρωτότυπο κείμενο είναι ένα σχόλιο για το Ευαγγέλιο σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά γνωστό ως catena, (σειρά έργων; ) συγκεντρώνοντας αποσπάσματα από ''παλαιοχριστιανούς'' συγγραφείς που εξηγούν το βιβλικό κείμενο. Ωστόσο, δεδομένης της αντικατάστασης του χειρόγραφου και της εξασθένισης του μελανιού, μεγάλο μέρος του σχολιασμού είναι δυσανάγνωστο με γυμνό μάτι.

Όταν το χειρόγραφο διατέθηκε προς πώληση από την Bible Society το 2013 για να χρηματοδοτήσει την οικοδόμηση ενός κέντρου επισκεπτών στη Βόρεια Ουαλία, ξεκίνησε μια δημόσια εκστρατεία από την Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Κέιμπριτζ που συγκέντρωσε 1,1 εκατομμύρια λίρες για να κρατήσει το χειρόγραφο στο Ηνωμένο Βασίλειο.  Αυτό παρείχε στους μελετητές την ευκαιρία να το μελετήσουν εκ νέου μέσω της εφαρμογής προηγμένων τεχνικών απεικόνισης.

Ο καθηγητής David Parker και ο καθηγητής Hugh Houghton στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ βραβεύτηκαν από το Συμβούλιο Έρευνας και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ηνωμένου Βασιλείου με 383.000 £ για ένα έργο εικοσιτεσσάρων μηνών για την παραγωγή μιας πλήρους ψηφιακής έκδοσης του χειρογράφου . Τον Ιούλιο του 2018, μια ομάδα ειδικών από την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Early Manuscripts δημιούργησε πολυφασματικές εικόνες, βασισμένες σε πενήντα μία εικόνες υψηλής ανάλυσης κάθε σελίδας που έχουν ληφθεί με διαφορετικά μήκη κύματος φωτός, προκειμένου να καταστήσουν το ευανάγνωστο κείμενο του Codex Zacynthius ( ΚΩΔΙΚΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ) ευανάγνωστο.


Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ 

Ο Codex Zacynthius είναι ένα παλίμψιστο. Το παλαιότερο του  επίπεδο είναι ένα αντίγραφο του Ευαγγελίου του Αγίου Λουκά στα ελληνικά του 8ου αιώνα (σώζονται μόνο τμήματα των πρώτων έντεκα κεφαλαίων) με ένα οριακό σχόλιο. Αυτό διαγράφηκε στα τέλη του δωδέκατου αιώνα και αντικαταστάθηκε με ένα λεξιλόγιο της Καινής Διαθήκης, επίσης στα ελληνικά. Αυτό το μεταγενέστερο κείμενο μπορεί να έχει γραφτεί στη Ρόδο.

Το Codex Zacynthius είναι ένα σημαντικό έγγραφο γιατί

• είναι το παλαιότερο αντίγραφο της Καινής Διαθήκης που περιέχει ένα σχόλιο γραμμένο στο περιθώριο

• αυτό το σχόλιο είναι μια συλλογή αποσπασμάτων από παλαιοχριστιανικά γραπτά, τα περισσότερα από τα οποία δεν έχουν επιβιώσει καθόλου ή είναι γνωστά μόνο σε μεταφράσεις

• παρέχει σημαντικά στοιχεία για την ανάπτυξη Ελληνικών γραπτών κειμένων, καθώς γράφτηκε με τρία διαφορετικά γραπτά κείμενα , και χρονολογείται σε μια περίοδο (πιθανώς τον όγδοο αιώνα) από την οποία σώζονται λίγα χειρόγραφα

• το κείμενό του του Αγίου Λουκά σχετίζεται στενά με μερικά από τα πιο αξιόπιστα και αρχαία αντίγραφα που μπορούν να επιβιώσουν, όπως ο Codex Sinaiticus του 4ου αιώνα και ο Codex Vaticanus

• περιέχει μια διαίρεση του κειμένου σε παραγράφους που βρίσκεται μόνο σε ένα άλλο χειρόγραφο: το Codex Vaticanus του 4ου αιώνα

Το χειρόγραφο βρισκόταν στο νησί της Ζακύνθου στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, όταν δόθηκε το 1820 από έναν κορυφαίο ευγενή στο στρατηγό Colin Macaulay,( φυσικά το υπεξαίρεσε) ο οποίος τον επόμενο χρόνο το παρουσίασε στη βρετανική και ξένη Βιβλική Εταιρεία. Αγοράστηκε από την Εταιρεία από την Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Cambridge το 2014.


Αυτές οι εικόνες αποτέλεσαν τη βάση για μια πλήρη μεταγραφή του χειρογράφου, η οποία επέτρεψε την αναγνώριση των αποσπάσεων στο σχόλιο. Από τα 343 εδάφια, τουλάχιστον 300 προέρχονται από παλαιοχριστιανικά γραπτά που δεν διατηρούνται διαφορετικά στα ελληνικά εκτός αυτής της παράδοσης. Σε αυτά περιλαμβάνονται σχόλια για τον Λουκά του επισκόπου   Τίτου της Μπούστρας του 4ου αιώνα και του Πατριάρχη Κύριλλου της Αλεξάνδρειας του πέμπτου αιώνα.

Ο Τίτος της Μπούστρας (πέθανε περίπου το 378  ) ήταν Χριστιανός θεολόγος και επίσκοπος. Ο Σωζόμενος (Ο Σαλαμίνιος Ερμείας Σωζομενός, γνωστός ως Σωζομενός ή Σωζόμενος, ήταν ιστορικός της χριστιανικής εκκλησίας.)  κατονομάζει τον Τίτο ανάμεσα στους μεγάλους άντρες της εποχής του Μ.Κωνσταντίνου .

Τα πιο εντυπωσιακά είναι 38 μακρά αποσπάσματα από τον Σεβήρο της Αντιόχειας, θεολόγο του οποίου τα βιβλία απαγορεύτηκαν από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό το έτος 536. Τα αποσπάσματα από τις επιστολές και τα κηρύγματά του στον Codex Zacynthius είναι τα μόνα στοιχεία για αυτά τα κείμενα που είναι γνωστό ότι επιβιώνουν στα ελληνικά και θα προσφέρει στους μελετητές νέες ιδέες για δογματικές αντιπαραθέσεις στις αρχές του έκτου αιώνα.




Ο καθηγητής Hugh Houghton, Διευθυντής του Ινστιτούτου Υποτροφιών Κειμένων και Ηλεκτρονικής Επεξεργασίας δήλωσε: «Είμαστε ικανοποιημένοι που το έργο αυτό ήταν τόσο επιτυχημένο που επέτρεψε στην ανάγνωση αυτού του σημαντικού χειρόγραφου και για να λάβει θέση στην υποτροφία για τη μετάδοση και τη διερμηνεία» της Καινής Διαθήκης στην αρχή της δημιουργίας της Εκκλησίας. "

Η διαδικτυακή έκδοση, που δημοσιεύθηκε στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Cambridge , περιλαμβάνει τις νέες πολυφασματικές εικόνες, μεταγραφές πλήρους κειμένου του ελληνικού υπο-κειμένου και υπερ-κειμένου, και την πρώτη αγγλική μετάφραση μιας ελληνικής αλυσιδωτής συνέχειας  της Νέας Διαθήκης.

 Δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Cambridge από δέκα ερευνητές του ITSEE, συμπεριλαμβανομένων δύο μεταπτυχιακών φοιτητών. Εκτός από την έκδοση ελεύθερης προβολής, όλα τα δεδομένα του έργου έχουν διατεθεί ανοιχτά στο Αρχείο Institutional Research Archive του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ . Το έργο έχει επίσης δημιουργήσει δύο μονογραφίες ανοιχτής πρόσβασης στο Codex Zacynthius, που δημοσιεύθηκαν το φθινόπωρο του 2020. Σε συνδυασμό με αυτό το έργο, ο Codex Zacynthius θα παρουσιαστεί στο Ghost Words: Reading the Past , μια έκθεση χειρότερων χειρόγραφων στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Cambridge, για να ανοίξει Νοέμβριος 2020.






ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΤΗΣ