Στην Ιωνική Μ Ασία ανακαλύφθηκε ένα άγαλμα 1800 ετών στην αρχαία πόλη της Μητρόπολης που βρίσκεται στην περιοχή της Σμύρνης.
Ο αρχαιολογικός ο οποίος φέρει ίχνη Ελληνικής κλασικής, Ελληνικής «ελληνιστικής» ρωμαϊκής, και βυζαντινής περιόδου, βρίσκεται υπό ανασκαφή εδώ και χρόνια ως μέρος ενός έργου από ένα Πανεπιστήμιο των επήλυδων .
Το 2017
Κάθισμα - Θέατρο πόλεως Μητρόπολης
Η αρχαία πόλη της Μητρόπολης βρίσκεται 40 χιλιόμετρα από το Σμύρνη και 45 χιλιόμετρα από την παγκοσμίου φήμης αρχαία Ελληνική πόλη της Εφέσου.
Ο αρχαιολογικός ο οποίος φέρει ίχνη Ελληνικής κλασικής, Ελληνικής «ελληνιστικής» ρωμαϊκής, και βυζαντινής περιόδου, βρίσκεται υπό ανασκαφή εδώ και χρόνια ως μέρος ενός έργου από ένα Πανεπιστήμιο των επήλυδων .
Αρχαίο υαλουργείο ανακαλύφθηκε στην Μητρόπολη, έξω από τη Σμύρνη
Το 2017
Αρχαίο υαλουργείο ανακαλύφθηκε στη διάρκεια ανασκαφών στην αρχαία Μητρόπολη, 40 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Σμύρνης. Το μαγκάλι που βρέθηκε χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να θερμαίνει τα λουτρά που βρίσκονταν στο σημείο, ενώ στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ως υαλουργείο. Τα ευρήματα δείχνουν ότι ορισμένα από τα κεραμικά που βρέθηκαν στη διάρκεια των ανασκαφών είχαν εισαχθεί από την Αθήνα.
«Πιστεύουμε ότι η κάμινος χρησιμοποιήθηκε σαν ένα είδος μαγκαλιού για να θερμαίνονται οι μπανιέρες μέσα στο λουτρό» δήλωσε ο επικεφαλής των ανασκαφών.
Στη διάρκεια των ανασκαφών βρέθηκαν επίσης ίχνη παραγωγής γυαλιού και το λουτρό έπαψε να λειτουργεί ως λουτρό στην πρώιμη Βυζαντινή εποχή και στη συνέχεια χρησιμοποιείτο ως υαλουργείο.
Επειδή η κάμινος βρέθηκε κοντά σε μία εκκλησία, οι ειδικοί εικάζουν ότι το υαλουργείο ιδρύθηκε υπό τον έλεγχό της και λειτουργούσε για να καλύπτει τις ανάγκες της εκκλησίας.
Πολλά από τα κεραμικά που ανακαλύφθηκαν στο λουτρό ρωμαϊκής εποχής και στον ιερό χώρο του Δία Προστάτη παρήχθησαν στην Έφεσο, την Κνίδο και την Αθήνα.
Οι ανασκαφές στην αρχαία Μητρόπολη ξεκίνησαν πριν από 26 χρόνια και μέχρι στιγμής έχουν έλθει στο φως ένα αρχαίο θέατρο της ελληνιστικής περιόδου, το Βουλευτήριον, ένα λουτρό, και οι εγκαταστάσεις της Παλαίστρας, η οποία καλύπτει μια έκταση περίπου 6.000 τετραγωνικών μέτρων, τη μεγαλύτερη στην πόλη.Τα ψηφιδωτά δάπεδα, οι γαλαρίες, τα λουτρά και τα πολυπληθή μέρη για φαγητό και ποτό στην Παλαίστρα αποδεικνύουν ότι οι κάτοικοι της πόλης ήταν ιδιαίτερα κοινωνικοί.
Η αρχαία Μητρόπολη έχει μία ιστορία 5.000 ετών, καθώς ιδρύθηκε κατά την πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι προστάτιδα της πόλης ήταν η θεά Άρτεμις.
Μητρόπολις της Ιωνίας (Πόλη)
1. Θέση
Η Μητρόπολις ήταν ιωνική πόλη που βρισκόταν σε στρατηγικό σημείο ανάμεσα στην Έφεσο και τη Σμύρνη. Συγκεκριμένα, ο Στράβων αναφέρει ότι απείχε 120 στάδια από την πόλη της Εφέσου.1 Ήδη στα τέλη του 17ου αιώνα οι περιηγητές Spon και Wheler εντόπισαν τα ερείπια της αρχαίας πόλης κοντά στην πόλη Torbalı, ανάμεσα στα χωριά Yeniköy και Özbey, στη βορειοανατολική πλαγιά του όρους Γαλλήσιο (σημ. Alamandağ), 145 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στους πρόποδες του λόφου που βρίσκεται η πόλη απλώνεται η κοιλάδα του Καΰστρου (Küçük Menderes). Η γη της Μητροπόλεως ποτιζόταν από τα ποτάμια Αστραίος (Çevlik Çay) και Φυρίτης (Fetrek Çay). Η επικράτειά της συνόρευε δυτικά με εκείνη της Κολοφώνας και ανατολικά με της Εφέσου.2
2. Ονοματολογία
Η Μητρόπολις της Ιωνίας δεν υπήρξε ποτέ μητρόπολη αποικίας ούτε φυσικά μητρόπολη με τη μεταγενέστερη εκκλησιαστική σημασία. Το όνομά της το οφείλει στη θεά Μήτηρ Γαλλησία (δηλαδή πόλη της Μητρός). Από νομίσματα και επιγραφές γνωρίζουμε ότι ήταν μία από τις κύριες θεότητες που λατρευόταν στην πόλη. Ανακαλύφθηκε επίσης μια σπηλιά αφιερωμένη στη λατρεία της θεάς στα ριζά του όρους Γαλλήσιο (σε χρήση από τον 6ο π.Χ. έως το 2ο αι. μ.Χ.).3
3. Ιστορία – Αρχαιολογικά ευρήματα
3.1. Προϊστορική περίοδος
Στην περιοχή της Μητροπόλεως ήρθαν στο φως ένας νεολιθικός οικισμός και ευρήματα της Ύστερης Χαλκολιθικής και της εποχής του Χαλκού. Η λίθινη σφραγίδα χετιτικής τεχνοτροπίας (του 13ου ή 12ου αι. π.Χ.) από την ακρόπολη και η μεγάλη ποσότητα υστεροελλαδικής κεραμικής από την κοντινή θέση Bademgediği (ίσως η πόλη Puranda του βασιλείου Arzawa) φανερώνουν σημαντική δραστηριότητα στην περιοχή κατά τη Χετιτική αλλά και την επόμενη περίοδο.4
3.2. Αρχαιότητα
Κατά τη Γεωμετρική περίοδο (περ. 750 π.Χ.) εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Ίωνες άποικοι. Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, την περιοχή ανάμεσα στη Σμύρνη και το Μαίανδρο κατέλαβαν και αποίκησαν οι γιοι του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Κόδρου. Η πόλη πάντως δεν αναφέρεται στα μέλη της Ιωνικής Δωδεκάπολης, που πιθανώς σημαίνει ότι βρισκόταν, μαζί με την ευρύτερη επικράτεια, υπό την ηγεμονία της Εφέσου. Ο οικισμός στην κορυφή του λόφου εξακολουθούσε να υπάρχει και κατά την Αρχαïκή περίοδο (6ος αι. π.Χ.).5
Κάθισμα - Θέατρο πόλεως Μητρόπολης
Τον 7ο αι. π.Χ. η περιοχή πέρασε στα χέρια των Κιμμερίων και στη συνέχεια των Λυδών. Μετά το 546 π.Χ., που ο Κύρος νίκησε τον Κροίσο, αποτελούσε τμήμα της περσικής σατραπείας της Ιωνίας. Τα ευρήματα των Κλασικών χρόνων είναι λιγοστά και προέρχονται κυρίως από το χώρο της ακρόπολης.6
Ουσιαστικά η ιστορία της πόλης ξεκινά τον 3ο αι. π.Χ., στα χρόνια του βασιλείου των Σελευκιδών, όταν ο οικισμός εξαπλώνεται στην πλαγιά προς τα κάτω και αποκτά αστικό χαρακτήρα. Η πόλη είναι χτισμένη πάνω σε άνδηρα, κατά το πρότυπο της Περγάμου, και πιθανότατα σύμφωνα με το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα, ενώ περιβάλλεται και από ισχυρά τείχη. Φαίνεται ότι το 2ο αι. π.Χ., η Μητρόπολις, υπό την εξουσία πλέον του Ευμένη της Περγάμου, ακμάζει σε πολιτιστικό και οικονομικό επίπεδο, μολονότι παραμένει πάντα μια μικρή πόλη συγκριτικά με την Έφεσο ή την Πριήνη.7
Το 1998 βρέθηκε βόρεια του βουλευτηρίου η τιμητική επιγραφή του «Απολλωνίου», η οποία ρίχνει φως στην ιστορία της πόλης μετά το 150 π.Χ. Μαθαίνουμε ότι ένα στρατιωτικό σώμα με νέους ανθρώπους από τη Μητρόπολι με αρχηγό τον Απολλώνιο –που πέθανε στη μάχη– βοήθησε τους Ρωμαίους να καταστείλουν την επανάσταση του Αριστονίκου (133-131 π.Χ.). Φαίνεται ότι μετέπειτα η Μητρόπολις απέκτησε αυτονομία, όπως συνάγεται από το γεγονός ότι άρχισε να κόβει νομίσματα.8
Σύμφωνα με τον Πλίνιο, τον 1ο αι. π.Χ. η Μητρόπολις ανήκε στο conventus (δικαστική περιφέρεια) της Εφέσου. Ο Αππιανός δίνει την πληροφορία ότι ο Μιθριδάτης κατέλαβε προσωρινά ορισμένες πόλεις κοντά στην Έφεσο (Τράλλεις κ.ά.), πιθανότατα και τη Μητρόπολι (86 π.Χ.).9 Τα χρόνια του Αυγούστου η πόλη γνώρισε νέα άνθηση και σταδιακά δέχτηκε την επίδραση του ρωμαϊκού πολιτισμού.
Το 17 μ.Χ. (επί Τιβερίου) σεισμός χτύπησε τη δυτική Ανατολία. Το χτύπημα ήταν βαρύ και για τη Μητρόπολη, όπως δείχνει η σχεδόν παντελής απουσία νομισμάτων, επιγραφών, οικοδομημάτων και γενικά υλικών καταλοίπων έως την εποχή του αυτοκράτορα Τραϊανού (98-117). Τότε έκαναν την εμφάνισή τους νέα κτίσματα (λουτρά, αίθουσα συμποσίου, υδραγωγείο), ανακατασκευάστηκαν παλιότερα και κόφτηκαν πάλι νομίσματα.10
3.3. Βυζαντινή περίοδος
Τον 3ο αιώνα η Μητρόπολις παρακμάζει. Είναι η εποχή που εισβάλλουν στην ευρύτερη περιοχή οι Γότθοι. Μολονότι δε σώζονται κτίσματα με μνημειακό χαρακτήρα, υπάρχουν πολλά νομίσματα που χρονολογούνται στον 4ο και 5ο αιώνα. Πιθανώς λοιπόν εκείνα τα χρόνια η πόλη ανακάμπτει οικονομικά. Αλλάζει ωστόσο ο πολεοδομικός χαρακτήρας: οι δρόμοι στενεύουν, τα οικήματα χτίζονται σε τυχαίες θέσεις, όπου υπάρχει ελεύθερος χώρος, και τα σπίτια έχουν μικρότερο μέγεθος. Ως αιτία προβάλλεται η πιθανή αύξηση του πληθυσμού.11
Σύμφωνα με τον κατάλογο που δίνει ο Ιεροκλής, τον 6ο αιώνα η Μητρόπολις ήταν έδρα επισκόπου. Ο πληθυσμός είχε μειωθεί και κατοικούσε πλέον πίσω από τα ενισχυμένα τείχη της ακρόπολης για μεγαλύτερη ασφάλεια. Δε γνωρίζουμε αν οι αραβικές επιδρομές έπληξαν τη Μητρόπολι. Μάλλον είναι η δυναμική εμφάνιση των Τούρκων (πιθανόν κατά τη δυναστεία των Λασκαριδών, 1204-1261) που επιβάλλει την κατασκευή ενός βυζαντινού κάστρου σε στρατηγικό σημείο της πόλης. Βυζαντινές πηγές μνημονεύουν την παρουσία μεγάλων αυτοκρατορικών μοναστηριών με βιβλιοθήκη, στο Γαλλήσιο όρος. Σήμερα σώζονται μόνο χειρόγραφα φτιαγμένα από τα χέρια των μοναχών.12
Από το 1304 η περιοχή ανήκει στο εμιράτο του Αϊδινίου. Στη Μητρόπολι διατηρείται μάλλον ένας μικρός οικισμός. Οθωμανικές πηγές αναφέρουν την ύπαρξη ενός κάστρου (Kızılhisar). Ίσως να πρόκειται για το παλιό βυζαντινό κάστρο που χρησιμοποιούνταν ακόμη εκείνη την περίοδο, αλλά εγκαταλείφθηκε από τη στιγμή που επικράτησε ειρήνη στην περιοχή. Οι κάτοικοι του οικισμού εγκαταστάθηκαν σε νέα θέση, στην κοιλάδα (σημερινό Torbalı).13
4. Οικονομία – Θεσμοί – Κοινωνία
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η Μητρόπολις διατηρούσε εμπορικές επαφές με την Έφεσο, την Κω, τη Ρόδο και άλλα ελληνικά νησιά. Όπως μαθαίνουμε από το Στράβωνα, το κρασί της Μητροπόλεως ήταν ιδιαίτερα καλό. Η παρουσία μεγάλου αριθμού εισηγμένων αμφορέων πιστοποιεί ότι γινόταν εμπόριο οίνου.14
Τα Ελληνιστικά χρόνια η Μητρόπολη διέθετε θέατρο, βουλευτήριο, αγορά. Από την επιγραφή του Απολλωνίου συμπεραίνουμε ότι το 2ο αι. π.Χ. η πόλη είχε σχετική αυτονομία, καθώς διατηρούσε ξεχωριστούς πολιτειακούς θεσμούς (δήμο, βουλή).
Εκτός από τη λατρεία της Μητρός Γαλλησίας, και η λατρεία του θεού Άρη είχε ξεχωριστή θέση στην ιστορία της πόλης. Έχουν ανακαλυφθεί αρχιτεκτονικά κατάλοιπα από το ναό του θεού στην ακρόπολη, ο οποίος κατασκευάστηκε στο τέλος του 1ου αι. π.Χ., αλλά ήταν σε χρήση και κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια. Σε νομίσματα του 3ου αι. μ.Χ. ο θεός απεικονίζεται με πολεμική εξάρτυση.15
Ιδιαίτερη μέριμνα φαίνεται ότι υπήρχε για την εκπαίδευση παιδιών και εφήβων. Η πόλη διέθετε γυμνάσιο, ενώ ο Άτταλος Β΄ τής πρόσφερε χρηματικό ποσό για να καλυφθούν εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς το οικονομικό κεφάλαιο της πόλης δεν επαρκούσε (επιγραφή Απολλωνίου).16
5. Ιστορία της έρευνας
Εκτός από τους Spon και Wheler, και ο Aristoteles Fontrier ενδιαφέρθηκε για την αρχαία πόλη στα μέσα του 19ου αιώνα. Προσδιόρισε την ελληνική ονομασία ποταμών και λιμνών γύρω από την πόλη, καθώς και τη θέση του θεάτρου. Αλλά μόνο προς τα τέλη του αιώνα άρχισαν να επισκέπτονται τα ερείπια Αυστριακοί ερευνητές. Συστηματικές ανασκαφικές έρευνες ξεκίνησαν το 1989, και κυρίως το 1992, υπό την επίβλεψη του Recep Meriç.17 Μεταξύ άλλων αποκαλύφθηκαν ένα μνημειώδες θέατρο (περ.150 π.Χ.-2ο αι. μ.Χ.), που παρουσιάζει ομοιότητες με εκείνο της Πριήνης,18 ένα μεγάλο δωμάτιο με μωσαïκό δάπεδο της Ρωμαϊκής περιόδου (πιθανόν αίθουσα συμποσίου),19 ένα ελληνιστικό βουλευτήριο (πιθανόν του 150 π.Χ.), μέσα στο οποίο βρέθηκαν εξαιρετικά δείγματα ελληνιστικής γλυπτικής,20 μια στοά που πρόσφερε εντυπωσιακή θέα στην κοιλάδα (μέσα 2ου αι. π.Χ.-17 μ.Χ.),21 ένα ρωμαϊκό λουτρό (πρόσκτισμα του γυμνασίου)22 και ένα βυζαντινό φρούριο (12ος ή 13ος αιώνας).
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1. Στράβ.14.1.2 και 2.29. Tabula Peutingeriana, Segm. IX, Miller, K. (επιμ.), Itineraria Romana (Stuttgart 1916), σελ. 719. Τα νομίσματα έδειξαν ότι η Μητρόπολις ήταν πόλη της Ιωνίας και όχι της Λυδίας, όπως πίστευε ο Πτολεμαίος (5.2.17) και ο Στέφανος ο Βυζάντιος. Βλ. Meriç, R., Metropolis in Ionien: Ergebnisse einer Survey-Unternehmung in den Jahren 1972-1975 (Königstein/T. 1982), σελ. 1-2.
2. Meriç, R., Metropolis in Ionien: Ergebnisse einer Survey-Unternehmung in den Jahren 1972-1975 (Königstein/T. 1982), σελ. 3-5.
3. Meriç, R., Metropolis in Ionien: Ergebnisse einer Survey-Unternehmung in den Jahren 1972-1975 (Königstein/T. 1982), σελ. 2, 17· Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ.18, 149.
4. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 29-31.
5. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 35-37.
6. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 41-42.
7. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 20, 23, 45-47, 50-51.
8. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 47-48.
9. Πλίν., Φ.Ι. 5.31. Ο Αππιανός (Μιθριδ. 48) δεν αναφέρει τη Μητρόπολι, παρά μόνο κάποιους Μεσοπολίτας.
10. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 66-67.
11. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 74.
12. Honigmann, E. (επιμ.), Le Synekdémos d’Hiéroklès et l’opuscule géographique de Georges de Chypre (Corpus Bruxellense Historiae Byzantinae, Forma Imperii Byzantini, Fasciculus I, Bruxelles 1939), σελ. 22 (660.9)· Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 76-79, 113.
13. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 79: πιστεύει ότι η τουρκική ονομασία Torbalı προέκυψε από παραφθορά της λέξης «Μητρόπολις».
14. Στράβ. 14.1.15. Σήμερα τα ερείπια της πόλης περιβάλλονται από ελαιόδεντρα και συκιές. Meriç, R., Metropolis in Ionien: Ergebnisse einer Survey-Unternehmung in den Jahren 1972-1975 (Königstein/T. 1982), σελ. 7-9· Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ.15, 22.
15. Meriç, R., Metropolis in Ionien: Ergebnisse einer Survey-Unternehmung in den Jahren 1972-1975 (Königstein/T. 1982), σελ. 19· Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 111-112, 121 (την ύπαρξη της Αγοράς τη γνωρίζουμε από το ψήφισμα του Απολλωνίου).
16. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 15, 23, 49-51.
17. Στα τέλη του 19ου αιώνα ξεκίνησε η ανασκαφική έρευνα στην Έφεσο. Έτσι εξηγείται και το ενδιαφέρον των Αυστριακών μελετητών για την ευρύτερη περιοχή, άρα και για τα ερείπια της Μητροπόλεως. Ο Joseph Keil είναι ο επόμενος που περιγράφει όσα είδε ύστερα από επιτόπια έρευνα. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 13-15.
18. Σήμερα το θέατρο αναστηλώνεται: Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 98.
19. Ο Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 98 πιστεύει ότι δεν πρόκειται για ιδιωτική κατοικία, αλλά για δημόσιο χώρο συνάθροισης, καθώς το κτίσμα βρέθηκε πολύ κοντά στο θέατρο και οι παραστάσεις στο μωσαϊκό δάπεδο παραπέμπουν στη διονυσιακή λατρεία.
20. Διέθετε θέσεις για περίπου 350 ανθρώπους. Το βουλευτήριο της Πριήνης για 500-640, ενώ της Εφέσου και της Μιλήτου –δύο πόλεις σαφώς μεγαλύτερες– για 1.400-1.500. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 115-121.
21. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 123-124: φαίνεται ότι πλούσιοι πολίτες πρόσφεραν χρήματα για την ανέγερση δημόσιων κτηρίων.
22. Meriç, R., Metropolis: city of the Mother Goddess (Istanbul 2004), σελ. 133-135.
){kind=link}