Κατά τη διάρκεια ανασκαφών για ένα ραντάρ σε αεροδρόμιο στο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, την Κρήτη, ανακαλύφθηκε ένα μεγάλο κυκλικό μνημείο που χρονολογείται πριν από 4000 χρόνια.Μια δήλωση που κυκλοφόρησε από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού την Τρίτη ανέφερε ότι η δομή ήταν ένα «μοναδικό και εξαιρετικά ενδιαφέρον εύρημα».
Μοιάζοντας με έναν τεράστιο τροχό αυτοκινήτου από ψηλά, τα ερείπια του λαβυρινθώδους κτιρίου 1.800 τετραγωνικών μέτρων (19.000 τετραγωνικών ποδιών) ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια πρόσφατης ανασκαφής από αρχαιολόγους.
Εύρημα μοναδικό για τη μινωϊκή αρχαιολογία
Η κυκλική δομή του μνημείου χρονολογείται από τον Μινωικό Πολιτισμό της Εποχής του Χαλκού. Ήταν ένας πολιτισμός που αναπτύχθηκε στο νησί της Κρήτης κατά την Εποχή του Χαλκού και διήρκεσε από το 3000 π.Χ. έως το 1450 π.Χ. Οι Μινωίτες ήταν μια πολύ προηγμένη κοινωνία στη ναυτιλία, το εμπόριο και τις τέχνες. Ο πολιτισμός πήρε το όνομά του από τον μυθολογικό βασιλιά Μίνωα.
Η κάτοψη του μνημείου και η διάρθρωση των ζωνών και χώρων όπως έχει αποκαλυφθεί έως σήμερα αλλά και η όλη κατασκευή δεν έχει ακριβή παράλληλα με άλλα κτίσματα της ίδιας περιόδου στην Κρήτη αν και ως σχήμα δεν μας είναι άγνωστο από αρχιτεκτονικά σύνολα της πρώιμης Εποχής του Χαλκού στην Εγγύς Ανατολή. Μπορεί ίσως να παραλληλιστεί με το ελλειπτικό ΜΜ κτήριο του Χαμαιζίου, καθώς και με το λεγόμενο κυκλικό πρωτοελλαδικό κυκλώπειο κτήριο της Τίρυνθας.
Το υπουργείο δήλωσε ότι το κτίριο χρησιμοποιήθηκε κυρίως μεταξύ 2000-1700 π.Χ. και ιδρύθηκε περίπου την εποχή που χτίζονταν τα πρώτα ανάκτορα της Κρήτης - συμπεριλαμβανομένης της Κνωσού και της Φαιστού.
Είπε ότι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του ήταν συγκρίσιμα με τους πρωτομινωικούς τάφους κυψελών που ξεπερνούσαν βαθμιδωτές κωνικές στέγες και ταφικούς τύμβους σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Είναι ακόμα άγνωστο στους αρχαιολόγους για ποιο σκοπό χρησιμοποιήθηκε η δομή στην κορυφή του λόφου. Δεν έχει γνωστούς μινωικούς παραλληλισμούς και αυτή τη στιγμή ανασκάπτεται. Προς το παρόν, οι ειδικοί υποθέτουν ότι θα μπορούσε να εξυπηρετήσει έναν τελετουργικό ή θρησκευτικό σκοπό. Η δήλωση του υπουργείου ανέφερε ότι δεν φαίνεται να ήταν κατοικία και τα ευρήματα από το εσωτερικό της περιελάμβαναν μεγάλη ποσότητα οστών ζώων.
Η δήλωση του υπουργείου ανέφερε: «Μπορεί να έχει χρησιμοποιηθεί περιοδικά για πιθανώς τελετουργικές τελετές που περιλαμβάνουν κατανάλωση τροφίμων, κρασιού και ίσως προσφορών».
Η εσωτερική δομή, η οποία μπορεί να είχε μια ρηχή κωνική στέγη, χωρίστηκε σε μικρότερους, συνδεόμενους χώρους και περιβάλλεται από οκτώ βαθμιδωτούς πέτρινους τοίχους που ανέβηκαν σε ύψος 1,7 μέτρων (5,6 πόδια).
«Το μέγεθός του, η αρχιτεκτονική του διάταξη και η προσεκτική κατασκευή του απαιτούσαν σημαντική εργασία, εξειδικευμένη τεχνογνωσία και ισχυρή κεντρική διοίκηση», ανέφερε η δήλωση, προσθέτοντας ότι ήταν σίγουρα κάποιο είδος κοινοτικού κτιρίου που ξεχώριζε σε ολόκληρη την περιοχή.
Ο χώρος προοριζόταν για σταθμό ραντάρ που θα εξυπηρετούσε ένα νέο αεροδρόμιο υπό κατασκευή κοντά στην πόλη του Καστελλίου. Η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας συχνά οδηγεί σε συγκρούσεις συμφερόντων κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών έργων.
Η μνημειώδης αυτή κατασκευή αποτελείται από 8 επάλληλους λιθόκτιστους δακτυλίους -μέσου πάχους 1,40μ., και μεγ. εκτιμώμενου σωζόμενου ύψος 1,7μ.- αναπτυγμένους σε διαφορετικά υψομετρικά επίπεδα. Οι δακτύλιοι διαμορφώνουν στο κέντρο ένα κυκλικό κτίσμα (ζώνη Α) διαμέτρου 15μ. με εκφορική δόμηση*, το εσωτερικό του οποίου (διαμέτρου 9μ.) χωρίζεται σε 4 τεταρτημόρια. Η ζώνη Α περιβάλλεται από μία δεύτερη κύρια ζώνη (ζώνη Β, μεγ. πλάτους 6,9), στην οποία ακτινωτοί τοίχοι τέμνουν κάθετα τους δακτύλιους των χαμηλότερων επιπέδων διαμορφώνοντας μικρότερους χώρους. Με την πρόοδο της ανασκαφής αποκαλύπτεται μια σχεδόν δαιδαλώδης διάρθρωση, καθώς οι χώροι επικοινωνούν μεταξύ τους με στενά ανοίγματα. Στη ΝΔ και ΒΔ παρειά αποκαλύφθηκαν δύο πιθανές κύριες είσοδοι προς τις κεντρικές ζώνες.
*Σε πολλές περιπτώσεις είδαμε και τον εξής τρόπο γεφύρωσης ανοιγμάτων στενών, επιμήκων χώρων: οι επιμήκεις πλαϊνοί τοίχοι κυρτώνουν προς τα πάνω. Αυτό συμβαίνει με εκφορικό σύστημα, δηλαδή από ένα ύψος του τοίχου και πάνω κάθε σχιστόπλακα εξέχει κατά τι σε σχέση με την προηγούμενή της. Έτσι συνεχώς μειώνεται η απόσταση μεταξύ των τοίχων.
Στο άνω μέρος των τοίχων τοποθετούνται σχιστόπλακες που να εξέχουν αρκετά μειώνοντας ακόμα πιο πολύ την απόσταση και έτσι αυτή γεφυρώνεται με μακριές και χοντρές σχιστόπλακες απευθείας. Πάνω από τις σχιστόπλακες ακολουθείται η ίδια διαδικασία διαμόρφωσης δώματος που έχουμε δει.
Ωστόσο, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, δεσμεύτηκε ότι το εύρημα θα διατηρηθεί, ενώ θα αναζητηθεί διαφορετική τοποθεσία για τον σταθμό ραντάρ.
Υπουργείο Πολιτισμού
