Η Λικάτα (Αρχαία Ελληνικά: Φιντίας) είναι Δήμος στην Ιταλική επαρχία Αγκριτζέντο (Ακράγας) της αυτόνομης Περιφέρειας Σικελίας στη νότια Ιταλία. Βρίσκεται στις εκβολές του ποταμού Σάλσο, στη θέση της αρχαίας πόλης Ιμέρα Ιμέρα και στα μέσα της διαδρομής ανάμεσα στον Ακράγαντα και την Γέλα. Στις αρχές του 20ου αιώνα έγινε μεγάλο λιμάνι, η Διύλιση του Θείου έκανε τη Λικάτα το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο ασφάλτου στην Ευρώπη. Στα δυτικά της πόλης βρίσκονται μια μεγάλη σειρά από παραλίες που χωρίζονται με βραχώδεις λόφους ύψους 40 μέτρων.
Ο ποταμός Σάλσο (ιταλικά: Salso), γνωστός και ως Ιμέρα Μεριντιονάλε από το αρχαία ελληνική ονομασία του ( Ιμέρας), είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Σικελίας, του μεγαλύτερου νησιού της Μεσογείου. Ο Σάλσο έχει μήκος 144 χιλιόμετρα. Πηγάζει στα όρη Μαντονίε και διασχίζει κατά σειρά τις επαρχίες Έννα, Καλτανισσέττα και Ακράγαντα. Εκβάλλει στη Μεσόγειο Θάλασσα στη νότια ακτή της Σικελίας, στο δυτικό άκρο του Κόλπου του Γέλα, στον λιμένα Λικάτα. Το μικρό δέλτα του εκεί κυριαρχείται από θαλάσσιες, παρά ποτάμιες γεωλογικές διεργασίες
Λικάτα - Αρχαιότητα
Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε από τον τύραννο του Ακράγαντα Ακράγαντα Φιντία (282 π.Χ.) και πήρε το όνομα του, ο Φειδίας κατέστρεψε τον Γέλα και μετέφερε τους κατοίκους της στη νέα πόλη. Ο Φειδίας ανέπτυξε σημαντικά την πόλη με τείχη, ναούς και Αρχαία Αγορά, οι επιγραφές του 1ου αιώνα π.Χ. έδειξαν ότι διατηρούσε το όνομα Γέλα.
Ο ποταμός Σάλσο
Η πόλη βρισκόταν σε σημαντικά πλεονεκτική θέση με ένα φυσικό λιμάνι μήκους 80 μέτρων, προστατευόταν από το Όρος του Αγίου Μιχαήλ. Όταν ξέσπασε ο Α΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος η Ρωμαϊκή Δημοκρατία κέρδισε μια μεγάλη μάχη στο γειτονικό ακρωτήρι Έκνομος. Ο Ρωμαίος Σύμβουλος Μάρκος Αττίλιο Ρέγκουλους βασανίστηκε στην περιοχή, τοποθετήθηκε μέσα σε ένα βαρέλι που το έριξαν από το Όρος Έκνομος, το βαρέλι σταμάτησε στη θέση που βρίσκεται σήμερα η πόλη Ρέγκολο.
ΜΕΓΆΛΗ ΕΛΛΆΣ
Ο Φιντίας αναπτύχθηκε σημαντικά αλλά δεν έφτασε ποτέ στο επίπεδο του Γέλα, αναφέρεται στον Α΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο σαν Ρωμαϊκό καταφύγιο (249 π.Χ.), οι Καρχηδόνιοι επιτέθηκαν στο λιμάνι και βύθισαν τα πλοία. Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων τον καταγράφει σαν μεγάλο λιμάνι από το οποίο γινόταν εξαγωγή σιτηρών. Την εποχή του Στράβωνα φαίνεται είχε πέσει σε παρακμή επειδή δεν αναφέρεται ανάμεσα στις πόλεις της Σικελίας. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος καταγράφει τον Φειδία σαν μια από τις πόλεις της Σικελίας που ζούσαν ξένοι αλλά τόσο ο Πλίνιος όσο και ο Κλαύδιος Πτολεμαίος γράφουν ότι ήταν χερσαία πόλη, αντίθετα ο Κικέρων και ο Διόδωρος Σικελιώτης την αναφέρουν σαν λιμάνι. Το Ημερολόγιο του Αυτοκράτορα Αντωνίνου καταγράφει μια πόλη με το όνομα "Πλιδίς" ίσως παραφθορά του Φειδία στον δρόμο από τον Ακράγαντα για τις Συρακούσες, 37 χιλιόμετρα πριν τις Συρακούσες. Η απόσταση αυτή συμπίπτει αρκετά με την περιοχή που βρίσκεται σήμερα η Λικάτα. Ο λόφος είναι γεμάτος με αρχαία ερείπια, αν και πολλοί ντόπιοι θεωρούν ότι τα ερείπια ανήκουν στον Γέλα δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι τα ερείπια που βρίσκονται στη Λικάτα ανήκουν στον Φιντία.
Το βυζαντινό κάστρο στην Λικάτα
Μεσαίωνας
Το ιστορικό κέντρο της πόλης κοντά στο παραλιακό κάστρο χρονολογείται από τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Οι Άραβες κατέκτησαν τη Λικάτα (847) και την διατήρησαν δύο αιώνες μέχρι την εποχή που κατέκτησαν την πόλη οι Νορμανδοί (25 Ιουλίου 1086), όταν κυβέρνησαν οι Νορμανδοί και ο Οίκος των Χοενστάουφεν πήρε τον τίτλο της "Πόλης του Στέμματος". Η Λικάτα με 7.000 κατοίκους εξεγέρθηκε εναντίον των Ανδεγαυών την εποχή που ξέσπασε ο Σικελικός Εσπερινός Σικελικός Εσπερινός (1270). Το Στέμμα της Αραγωνίας έδωσε στη Λικάτα τον τίτλο της "πιο πιστής πόλης", όταν λεηλατήθηκε από τους κουρσάρους οικοδομήθηκε ένας πύργος στην κορυφή του λόφου Άγιος Άγγελος Η πόλη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη όταν έφτασαν μετανάστες από τη Μάλτα τον 16ο αιώνα, συνεχίστηκε τον 17ο αιώνα στη συνοικία των Μαλτέζων με πολλά νέα κτίρια σε ρυθμό Μπαρόκ, το λιμάνι της πόλης γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη χάρη στο εμπόριο σιτηρών. Η Λικάτα εξεγέρθηκε εναντίον των Βουρβόνων που κυβερνούσαν το Βασίλειο των Δύο Σικελιών. Τη χρονιά που ο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι έκανε την Εκστρατεία των Χιλίων η Λικάτα είχε σημαντική εισφορά με ένα στρατιωτικό σώμα, φιλοξένησε τον γιο του Γκαριμπάλντι Μενόττι και τον στρατηγό του Νίνο Βίξιο. Τη δεκαετία του 1870 κατασκευάστηκαν δύο γέφυρες για να ενωθούν τα ορυχεία του θείου με την πόλη και πέντε διυλιστήρια τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, τα νέα έργα έφεραν μεγάλη ανάπτυξη στην πόλη με πολλά νέα κομψά κτίρια.
Νεώτερα χρόνια
Όταν τελείωνε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος οι Συμμαχικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν τη Λικάτα στην Εισβολή των Συμμάχων στη Σικελία. Οι ζημιές που υπέστη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η διακοπή της επεξεργασίας θείου έφεραν μεγάλη παρακμή στην πόλη, οι περισσότεροι κάτοικοι μετανάστευσαν στη βόρεια Ιταλία ή στο εξωτερικό. Ο Τζον Χέρσυ χρησιμοποίησε τη Λικάτα σαν πρότυπο για το έργο του "Μια καμπάνα για το Αντάνο". Η Λικάτα διατήρησε την τουριστική και την πολιτιστική του αξία αλλά η οικονομία της πόλης στηρίζεται σήμερα στην αλιεία.
ΜΑΛΧΟΥ Η ΒΑΣΙΛΕΩΣ
<ΠΥΘΑΓΟΡΟΥ ΒΙΟΣ.>
[60.1]λιτανείας καὶ πάν<των τῶν τοιούτων. βουλόμενος
οὖν> ποτε Διονύσιος πεῖραν αὐτῶν λ<αβεῖν>, διαβε-
βαιουμένων τινῶν ὡς συλληφθέντες καὶ φοβηθέντες
οὐκ ἐμμενοῦσι τῇ πρὸς ἀλλήλους πίστει, τάδ' ἐποίησεν.
[60.5]συνελήφθη μὲν Φιντίας καὶ ἀνήχθη πρὸς τὸν τύραν-
νον. κατηγορεῖν δ' αὐτοῦ Διονύσιον ὡς ἐπιβουλεύοντος
αὐτῷ· καὶ δὴ τοῦτο ἐξεληλέγχθαι κεκρίσθαι τ' ἀπο-
θνῄσκειν αὐτόν. τὸν δέ, ἐπεὶ οὕτως αὐτῷ δέδοκται,
εἰπεῖν δοθῆναί γε τὸ λοιπὸν τῆς ἡμέρας, ὅπως οἰκονο-
[60.10]μήσηται τά τε καθ' ἑαυτὸν καὶ τὰ κατὰ Δάμωνα·
εἶναι γὰρ αὐτῷ ἑταῖρον καὶ κοινωνόν· πρεσβύτερον
δ' <αὐτὸν> ὄντα πολλὰ τῶν περὶ τὴν οἰκονομίαν εἰς
αὑτὸν ἀνειληφέναι. ἠξίου δ' ἀφεθῆναι ἐγγυητὴν πα-
ρασχὼν τὸν Δάμωνα. συγχωρήσαντος δὲ τοῦ Διο-
[60.15]νυσίου μεταπεμφθεὶς ὁ Δάμων καὶ τὰ συμβάντα
ἀκούσας ἐνεγγυήσατο καὶ ἔμεινεν ἕως ἂν ἐπανέλθῃ
[61.1]ὁ Φιντίας. ὁ μὲν οὖν Διονύσιος ἐξεπλήττετο ἐπὶ τοῖς
γιγνομένοις. ἐκείνους δὲ τοὺς ἐξ ἀρχῆς εἰσαγαγόντας
τὴν διάπειραν τὸν Δάμωνα χλευάζειν ὡς ἐγκαταλειφθη-
σόμενον. ὄντος δὲ τοῦ ἡλίου περὶ δυσμὰς ἥκειν τὸν
[61.5]Φιντίαν ἀποθανούμενον, ἐφ' ᾧ πάντας ἐκπλαγῆναι.
Διονύσιον δὲ περιβαλόντα καὶ φιλήσαντα τοὺς ἄνδρας
ἀξιῶσαι τρίτον αὑτὸν εἰς τὴν φιλίαν παραδέξασθαι·
τοὺς δὲ μηδενὶ τρόπῳ καίτοι πολλὰ λιπαροῦντος αὐτοῦ
συγκαταθεῖναι εἰς τοιοῦτο. καὶ ταῦτα μὲν Ἀριστόξενος
[61.10]ὡς παρ' αὐτοῦ ἀκούσας Διονυσίου ἀπήγγειλεν. Ἱππό-
βοτος δὲ καὶ Νεάνθης περὶ Μυλλίου καὶ Τιμύχας
ἱστοροῦσι .....
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
