Το «Θεωρητικόν Μέγα της μουσικής», του Χρύσανθου από την Μάδυτο Θράκης

Το «Θεωρητικόν Μέγα της μουσικής», του Χρύσανθου από την Μάδυτο Θράκης, εκδοθέν από έναν Πελοποννήσιο, «δια φιλοτίμου συνδρομής ομογενών», στην Τεργέστη, το 1832

Του Γιώργου Λεκάκη

Πρόκειται για την ΣΠΑΝΙΑ α΄ ΕΚΔΟΣΗ του έργου του λογίου και μουσικού διδασκάλου (ανανεωτού της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής) ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ, του εκ Μαδύτων (ή Μαδύτιος ή Προύσης, 1770 - 1846) «Θεωρητικόν Μέγα τῆς μουσικῆς»… «Πρόκειται για το περισπούδαστο και μοναδικό έργο του Χρυσάνθου, με το οποίο τεκμηριώνεται θεωρητικά και αποκρυσταλλώνεται το νέο σύστημα γραφής της βυζαντινής μουσικής. Το έργο απετέλεσε και αποτελεί μέχρι σήμερα την βάση όλων των μεταγενέστερων θεωρητικών...» (βλ. Χατζηθεοδώρου). Ο πλήρης τίτλος του ήταν «ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ, ὁ ἐκ Μαδύτων. Θεωρητικόν Μέγα τῆς μουσικῆς, ἐκδοθέν ὑπό Παναγιώτου Γ. Πελοπίδου Πελοποννησίου, διά φιλοτίμου συνδρομῆς τῶν ὁμογενῶν», Τεργέστη, Michele Weis, 1832.

Ο Χρύσανθος εσπούδασε βυζαντινή μουσική. Εδίδαξε εκκλησιαστική ψαλμωδία στην Κωνσταντινούπολη (από το 1815). Χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος Δυρραχίου (1845). Απεβίωσε στην Προύσα το 1846.

Άλλα έργα του:
- «Εισαγωγή εις το θεωρητικόν και πρακτικόν της Εκκλησιαστικής Μουσικής συνταχθείσα προς χρήσιν των σπουδαζόντων αυτήν κατά την νέαν μέθοδον παρά Χρυσάνθου του εκ Μαδύτων, Διδασκάλου του Θεωρητικού της Μουσικής», Ριγνίου, Παρίσι, 1821.

- «Θεωρητική και πρακτική εκκλησιαστική μουσική. Συνταχθείσα κατά μεν το πρώτον παρά του αοιδίμου Διδασκάλου Χρυσάνθου ενός των τριών της νέας Μεθόδου εφευρετών΄ αντιγραφείσα δε το δεύτερον και τρίτον παρά των άλλων δύο, Γρηγορίου Πρωτοψάλτου της Μεγάλης Εκκλησίας, και Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος επί το συντομότερον ωσαύτως και τέταρτον παρά Θεοδώρου Φωκαέως, και διαφόροις τύποις εκδοθείσα. Ήδη δε το πέμπτον και αύθις συνταχθείσα, και όσον οιόν τε επί το μεθοδικώτερον και εξηγηματικώτερον μετενεχθείσα παρά του εκδότου Μαργαρίτου ΠΠ. Χ. Δροβιανίτου προς χρήσιν των μαθηματευόντων, νυν πρώτον τύποις εκδέδοται», Δροβιανίτης, Μαργαρίτης (επιμ.), Γαλατάς, Ε. Καγιόλ, 1851.
- «Κρηπίς του θεωρητικού και πρακτικού της εκκλησιαστικής μουσικής συνταχθείσα παρά Χρυσάνθου Μητροπολίτου Προύσης, Γρηγορίου Πρωτοψάλτου και Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος», Μηνάς, Δομένικος, (επιμ.), τυπ. Χ. Ν. Φιλαδελφέως, Αθήναι, 1872.

Θεωρητικόν Μέγα Τῆς Μουσικῆς by ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

https://anemi.lib.uoc.gr/University of Crete

ΠΗΓΗ: Γεωργιάδης Θεοδόσιος Β. «Η Νέα Μούσα: Συνοπτική ιστορική και τεχνική μουσική μελέτη», Κωνσταντινούπολη, τύποις Μάρκου Δημητριάδου, 1936. Ηλιού 1832.69, Χατζηθεοδώρου 228. ΒΕΡΓΟΣ. Γ. Λεκάκης «Ελληνική Βιβλιογραφία». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 6.9.2015.