Ο Κίονας με τις χορεύτριες ήταν μαρμάρινος κίονας που αποτελούσε ανάθημα των Αθηναίων στο μαντείο των Δελφών.
Επρόκειτο για ένα θεαματικό σύμπλεγμα ύψους περίπου 11 μέτρων, το οποίο ανάμεσα στα άλλα πολυάριθμα αναθήματα του χώρου μπροστά από τον ναό του Απόλλωνα ξεχώριζε με την επιβλητική παρουσία του. Για πολλά χρόνια, η χρονολόγηση, η ερμηνεία και η αποκατάστασή του αποτέλεσε άλυτο αίνιγμα για τους αρχαιολόγους.
Αποτελείτο από έναν κίονα που αναπτύσσεται σε σπονδυλωτό σχήμα, μοιάζοντας παράλληλα με βλαστό φυτού. Σε ίσα διαστήματα ο κίονας αυτός τυλίγεται από φύλλα άκανθας, λεπτομερώς σχεδιασμένα.[1] Στην κορυφή του κίονα υπάρχουν οι μορφές τριών νεαρών γυναικών, που φαίνονται να αιωρούνται στα ύψη, καθώς είναι λαξευμένες γύρω από ένα τμήμα που επίσης μοιάζει με φυτό.[1] Οι μορφές είναι ντυμένες με διάφανο πτυχωτό χιτώνα και στο κεφάλι φέρουν κάλυμμα σε σχήμα καλαθιού. Απεικονίζονται με το δεξί τους χέρι ανυψωμένο, ενώ με το αριστερό τους χέρι συγκρατούν την άκρη του ρούχου τους. Το υψωμένο χέρι πιθανότατα υποβάσταζε τρίποδα με λέβητα εντός του οποίου ενδέχεται να υπήρχε ομφαλός.
Ήταν ευρέως διαδεδομένη η αντίληψη ότι οι Δελφοί αποτελούσαν το κέντρο του κόσμου, τον «Ομφαλό της Γης». Σύμφωνα με τον σχετικό ιδρυτικό μύθο για το μαντείο των Δελφών, ο Δίας, επιχειρώντας να εντοπίσει το κέντρο της γης, εξαπέλυσε από τα δύο της άκρα δύο αετούς, οι οποίοι, ξεκινώντας ταυτόχρονα και πετώντας με ίση ταχύτητα, συναντήθηκαν στο μέσον της απόστασης, δηλαδή πάνω από την περιοχή των Δελφών. Από το σημείο αυτό ο Δίας έριξε μία πέτρα από τον ουρανό για να δει πού θα πέσει. Η πέτρα έπεσε στους Δελφούς, οι οποίοι από τότε θεωρήθηκαν το κέντρο του κόσμου, ο «Ομφαλός» της γης. Μάλιστα, και η ίδια η πέτρα που έριξε ο Δίας πήρε το ίδιο όνομα και έγινε σύμβολο του Απόλλωνα, του ιερού μαντείου και γενικότερα της περιοχής των Δελφών.[2]
Στο μουσείο των Δελφών εκτίθεται ο εντυπωσιακός λίθινος ομφαλός, που συμβολίζει την κεντρική αυτή θέση των Δελφών. Πρόσφατες μελέτες Γάλλων αρχαιολόγων [3] κατέδειξαν ότι ο ομφαλός και "ο κίονας με τις χορεύτριες" μάλλον συνδέονται και συναρμόζονται.
Ο λίθινος ομφαλός ήταν τοποθετημένος πάνω στον χάλκινο τρίποδα που έφεραν οι τρεις γυναικείες μορφές, στην κορυφή του κίονα. Εκεί τοποθετείται μέχρι σήμερα ο ομφαλός, ως κάλυμμα του κίονα προκειμένου να συμπληρώσει συμβολικά την ουσία και τη σημασία του Αθηναϊκού αναθήματος. Οι Αθηναίοι θέλοντας να εξευμενίσουν και να τιμήσουν τον θεό του φωτός, του δώρισαν το ομοίωμα αυτό που συνδύαζε και τα δύο δελφικά σύμβολα ως προσφορά από τα χέρια των τριών γυναικείων μορφών αθηναϊκής καταγωγής.[2]
Ο μαρμάρινος κίονας με φύλλα άκανθας φέρει στην κορυφή του τρεις νεαρές χορεύτριες. Φορούν κοντό διάφανο χιτώνα με λεπτές πτυχώσεις, που αφήνει να διαγράφεται ελεύθερα η χυμώδης σάρκα τους. Έχουν υψωμένο το δεξί χέρι και φέρουν στο κεφάλι κάλαθο. Tο ύψος τους ξεπερνά τα 2 μ., ενώ το αρχικό ύψος του κίονα ήταν 11 μ. περίπου.
Μόνιμη Έκθεση Αρχαιολογικού Μουσείου Δελφών: Κίονας με τις χορεύτριες.
- Ροζίνα Κολώνια, Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών, Αθήνα, Υπουργείου Πολιτισμού – Ταμείο Αρχαιολογικών πόρων και Απαλλοτριώσεων, 2009, 60 – 62.
- Thibault, G., Martinez, J.L. (2008). «La reconstitution de la colonne des danseuses a Delphes». Actes du colloque "Virtual Retrospect 2007". Bordeaux: Edition Ausonius, pp. 231-238.
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
