Η θεά Αθηνά Πρόμαχος εστήθη και φυλά το Ρήγιον Καλαβρίας
Αρκάδες, Κρήτες, Τρώες, Μυκηναίοι, Ευβοείς, Μεσσήνιοι, Λάκωνες,
Φωκαείς, Μακεδόνες, Σικελοί, και άλλοι Έλληνες στην πόλη-όριο της
ιταλικής χερσονήσου…
Του Γιώργου Λεκάκη
Η αρχή της αρχαίας ελληνικής πόλεως του Ρηγίου / Reggio χάνεται στη αχλύ της μυθολογίας…Η περιοχή γύρω από το Ρήγιον, η νότια Καλαβρία, ελέγετο Κρονία ( Saturnia), είτα Ποσειδωνία / Neptunia, αφιερωμένη στον Κρόνο και τον Ποσειδώνα αντίστοιχα.
Η επίδραση του Ποσειδώνα είναι τα πολλά αρχαία ονόματα κατοίκων,σχετικά με τον ίππο. Στην συνέχεια η περιοχή ελέγετο Ιταλία ( Italia), πριν ονομαστεί έτσι ολόκληρη η χερσόνησος, κάτι που έγινε μόλις στα ρωμαϊκά χρόνια… Η περιοχή ήταν επίσης γνωστή ως Βρεττία / Βρύγιον / Bruzium[1].
Κατά μία παράδοση παρά το Ρήγιον επί του Σικελιανού Πορθμού, στο ακρωτήριον Σκύλλαιον στην χώρα των Βρεττίων της Κάτω Ιταλίας όπου «πλάττεται διατρίβουσα η Σκύλλα», ενώ η Χάρυβδις κατοικούσε έναντι στην Σικελία.
Από τα τέλη της 3ης χιλιετίας π.Χ. – όταν ελέγετο από τους Αυσόνες, Ερυθρά – μέχρι τον 8ο αιώνα π.Χ. κατοικήθηκε από ιστορικά ελληνικά φύλα: Οπίκους / Opici ή Όσκους / Osci, Οινωτριανούς και Αύσονες (Αρκάδες), Ταύρους ή Ταυριανούς (Κρήτες), Τρώες (Θράκες), Μυκηναίους (Αργείους), και λοιπούς Έλληνες (Ευβοείς, Μεσσηνίους, Φωκαείς, Σικελούς, Μοργέτους, Λίγυρες), και άλλους εκ Φοινίκης και Καρχηδόνος.
Η Πορτάρα του Ρηγίου με το άγαλμα της θεάς Αθηνάς…
Οι Οινωτριανοί Αρκάδες – σώζονται τάφοι τους – ίδρυσαν πόλη στην περιοχή, όταν το μαντείο των Δελφών τους υπέδειξε τον τόπο: «Εκεί που ο Αψίας, ο πιο ιερός των ποταμών, εκβάλλει στην θάλασσα, όπου, ενώ αποβιβάζεται μια γυναίκα, ενώνεται με ένα αρσενικό, εκεί να ιδρύσετε μια πόλη.
Ο θεός σας παραχωρεί την Αυσωνία γη» (< την γη που αυξάνει την περιουσία;)… Ο τελευταίος Αυσώνιος ηγεμόνας ήταν ο Αρκάς βασιλιάς Ιταλός, από τον οποίο προέρχεται το όνομα της Ιταλίας.
Το Ρήγιον επήρε το όνομά του από την θέση του, στο ρήγμα που χωρίζει Καλαβρία – Σικελία, «δια τό συμβάν πάθος τη χώρα, απορραγήναι γαρ από της ηπείρου την Σικελίαν υπό σεισμών» (Στράβ. ΣΤ’, 258), όπου «η θάλασσα εισδύσασα εχώρισε την Σικελίαν από της Ιταλίας».[2]
Το ρήγμα που χωρίζει Ρήγιο Καλαβρίας – Μεσσήνη Σικελίας…
Γνωρίζουμε ότι ο Έλλην γλύπτης Λέαρχος εκ Ρηγίου – μαθητής του Σκύλλιδος – φιλοτεχνούσε στο Ρήγιο, ήδη στα τέλη του 15ου αιώνα π.Χ.
Και ότι ο Έλλην Ιόκαστος – υιός του Αιόλου – ήταν βασιλεύς Ρηγίου στις
αρχές του 13ου αιώνα π.Χ. Ο βασιλιάς Ιόκαστος είναι θαμμένος στο
ακρωτήριον Καλαμίτσι / Punta Calamizzi, που ονομάζετο «Pallantiòn»,
από τον Αρκάδα ήρωα Πάλλαντα.
Μετά την Κύμη / Cumae, το Ρήγιον είναι μία από τις αρχαιότερες ελληνικές
αποικίες στη νότια Ιταλία, στα ιστορικά χρόνια. Στην αποικία εγκαταστάθηκαν και άποικοι εκ Χαλκίδος Ευβοίας (743 – 730 π.Χ.) και εκ Μεσσηνίας[3].
Οι ανασκαφές στην ελληνική αποικία του Ρήγιου έφεραν στο φως μεγάλο αριθμό δειγμάτων κεραμικής του ρυθμού Χαλκίδος. Θα υπήρχαν εργαστήρια τεχνιτών καταγωγής εκ Χαλκίδος που θα
έδρευαν στην περιοχή του Ρήγιου. Μερικά από αυτά τα αγγεία υπάρχουν στα Μουσεία Λούβρου στο Παρίσι, στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, κ.ά.
Οι Μεσσήνιοι καταφτάνουν με τον Αλκιδαμίδα (επίσης τον 8ο αιώνα π.Χ.) ο οποίος, μετά την άλωση της Ιθώμης από τους Λάκωνες (τέλος του Α΄ Μεσσηνιακού Πολέμου, 724 π.Χ.) ηγήθηκε μεγάλης ομάδας Μεσσηνίων, που εκπατρίσθηκαν, και εγκαταστάθηκαν στην Καλαβρία, για να
αποφύγουν την αιχμαλωσία. Ο Αναξίλας Α΄ προσκάλεσε Μεσσηνίους στο Ρήγιο (όπως τον Γόργο)[4].
Από το Ρήγιον ο Αναξίλας τους διαβίβασε στην Ζάγκλη, όπου και εγκατατάσθηκαν (664 π.Χ.), αφού έδωσαν νικηφόρα μάχη κατά των Ζαγκλαίων. Επακολούθησε συμφιλίωση και μετονόμασαν την Ζάγκλη σε Μεσσήνη.[5]
ΠΟΛΕΙΣ
Έλληνες από την Σικελία, την Μεσσήνη και το Ρήγιο ίδρυσαν τον 7ο αιώνα π.Χ. το Ιππώνιον, που εποικίστηκε με πληθυσμό από τους Λοκρούς. Τον 6ο αι. π.Χ. ήρθαν και Φωκαείς κυνηγημένοι από τους Πέρσες.
Η στιγμή της ευρέσεως των περίφημων αγαλμάτων των πολεμιστών του
Ρηγίου / του Ριάτσε… Τα αγάλματα (κάτω) στο τοπικό Μουσείο.
Το Ρήγιον έγινε σπουδαία πόλις της Μεγάλης Ελλάδας. Κυβερνήθηκε πολλούς αιώνες από Έλληνες: -Μεσσήνιους (737 – 461 π.Χ.), όταν η πόλη συμμάχησε με τον Τάραντα (αποικία Κρητο-Σπαρτιατών) για την αντιμετώπιση των Μεσσαπίων, των Πευκετίων και των Λουκανών.Αλλά οι Ρηγινοί και Ταραντίνοι ηττήθησαν κοντά στην Καιλία (474 π.Χ.). -Συρακουσίους (387 – 351 π.Χ., όταν η πόλις μετονομάσθη Φοιβαία και Απολλωνιάς[6]), και -Καμπανίους Ιταλούς μισθοφόρους.
Κατά τον μεταξύ Ρωμαίων και Πύρρου πόλεμο, φρουρά από 4.000 Καμπανούς κατέβηκε προς την Καλαβρία. Οι ειρηνικοί κάτοικοι τους φιλοξένησαν και τους υποσχέθηκαν βοήθεια και
ασφαλή μετάβαση προς την Ιταλία.
ΤΈΧΝΕΣ
Αλλά οι πανούργοι Ιταλοί μισθοφόροι από την Καμπανία παρεσπόνδησαν, ξεγέλασαν τους
κατοίκους, τους έστησαν ενέδρα, τους κατέσφαξαν (θανάτωσαν τους περισσότερους των κατοίκων), τους πήραν την περιουσία, τις συζύγους, και ανακηρύχθηκαν κύριοι Ρηγίου και Μεσσήνης. Γι’ αυτό και ονομάστηκαν «μαρμετίνοι» (πολεμοχαρείς < Άρης > Mars, ο πολεμικός θεός των Όσκων).
Ανεκήρυξαν βασιλέα τον Πύρρο. Έμειναν στην εξουσία για περισσότερο από 20 χρόνια.
Έκαναν τις πόλεις πειρατικό άντρο. Λεηλάτησαν οικισμούς,εμπορεύονταν λεηλασίες και αιχμαλώτους, έκοψαν νομίσματα…
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
Η πόλις έφθασε στην ακμή της τον 6ο (με νομισματοκοπείο ήδη από το 525 π.Χ.) και δη τον 5ο αι. π.Χ. υπό την κυβέρνηση του τυράννου Αναξίλαου / Αναξίλα Β΄ (494 – 476 π.Χ.), που ήταν απόγονος του εκ Μεσσήνης στο Ρήγιο μετοικήσαντα Αλκιδαμίδα.
Από τον 5ο ως τον 3ο αιώνα π.Χ. το Ρήγιον ήταν ανεξάρτητο κράτος. Ο Αναξίλαος είχε σύζυγο την Κυδίππη, θυγατέρα του τυράννου της Ιμέρας Σικελίας, Τηρίλλου.
Κυβερνούσε όλα τα Στενά της Μεσσήνης, συμπεριλαμβανομένης και της Ζάγκλης (σύγχρονη Μεσσίνα). Ο Αναξίλαος επιχείρησε να κατακτήσει και τα προς ανατολάς μέρη, λ.χ. την Λοκρίδα (477 π.Χ.) αλλά αποκρούστηκε.
Ο Αναξίλαος ήταν και ολυμπιονίκης στο ιππικό άθλημα της απήνης. Όταν πέθανε (476 π.Χ.), οι δύο υιοί του ήταν πολύ μικροί για να κυβερνήσουν.
Έτσι την εξουσία ανέλαβε ο αντιβασιλέας Μίκυθος.
Υπό την κυριαρχία του, το Ρήγιο ίδρυσε μια αποικία, την Πυξούντα (νυν Πολύκαστρο / Policastro Bussentino) στην Καμπανία (471 π.Χ.).
Αλλά ο Ιέρων Α΄ των Συρακουσών ενορχήστρωσε την απομάκρυνση του Μικύθου από την εξουσία το 467 π.Χ.
O ΕΦΗΒΟΣ / ΚΟΥΡΟΣ του Ρηγίου Από πάριο μάρμαρο. Άγαλμα ύψους 93 εκατ.
Του 6ου αι. π.Χ. Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Ρηγίου Καλαβρίας, στην Ιταλία.
Πρόσωπο με μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια και αρχαϊκό χαμόγελο.
Το χτένισμα με σπειροειδή «κοχύλια» (εδώ λέγεται calotte), με
βοστρύχους (μπούκλες, lumachella), πλαισιωμένο στα πλαϊνά με
σπειροειδείς βοστρύχους. Με κόκκινα χρωματικά σημάδια στην επιφάνεια
της τρίχας – και οπές για χρυσό στεφάνι.
Το άγαλμα του «Κούρου του Ρηγίου» ευρέθη ευτυχώς,
κατά την διάρκεια ελέγχου της Αστυνομίας
σε πλούσιο σπίτι τοπικού επιχειρηματία,
ο οποίος το είχε στο… σαλόνι του…
Υποθετική αναπαράσταση του εφηβου Κούρου του Ρηγίου -ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
Ο ένας υιός του Αναξιλάου, ο Λεώφρων / Λεόφρων εν τέλει διαδέχθηκε τον πατέρα του στην εξουσία (467–461 π.Χ.), μέχρι που εκδιώχθηκε, μαζί με τον αδελφό του, μετά από μια λαϊκή εξέγερση, που εκδηλώθηκε τόσο στο Ρήγιο όσο και στην Ζάγκλη. Πρόλαβε και έκανε πόλεμο ενάντια στην γειτονική πόλη των Λοκρών.
Έφηβος- Κούρος Πρόκειται για ένα γλυπτό από Πάριο μάρμαρο , δυστυχώς ημιτελές, το όνομα του οποίου προέρχεται από το ελληνικό που σημαίνει «παιδί». Στην αρχαιολογία χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια κατηγορία γυμνών ανδρικών αγαλμάτων σε μετωπική θέση, με τα χέρια τεντωμένα στα πλάγια και το ένα πόδι προς τα εμπρός. Το άγαλμα μπορεί να χρονολογηθεί γύρω στο 500 π.Χ. και έχει ύψος περίπου 90 εκ (αρχικά έπρεπε να ήταν γύρω στα 130 εκ). Παρά το γεγονός ότι η προέλευση του μαρμάρου ήταν από το ελληνικό νησί της Πάρου, μπορεί να ήταν έργο ενός καλλιτέχνη που δραστηριοποιήθηκε στη Magna Graecia, Μεγάλη Ελλάδα πιθανώς στο Ρήγιο. Το πρόσωπο έχει μόνο μερικώς καθορισμένα μάτια, που αρχικά περιβάλλεται από μια σκούρα επικάλυψη και χείλη ανασηκωμένα στα άκρα, στο λεγόμενο «αρχαϊκό χαμόγελο». Τα εκλεπτυσμένα μαλλιά αποτελούνται από τέσσερις σειρές σπειροειδείς μπούκλες στο μέτωπο και τους κροτάφους, με ακτινωτές μπούκλες να κυματίζουν γύρω από το λαιμό σε μια λεία πλεξούδα. Σώζονται εκτεταμένα ίχνη κόκκινου χρώματος.
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
Η εικόνα αρχικά ταυτίστηκε με έναν νεαρό αθλητή και το άγαλμα θεωρήθηκε ταφικό στοιχείο ή θρησκευτικό (εκ των υστέρων σε ιερό). Πρόσφατα προτάθηκε ότι αυτή θα μπορούσε να είναι η αναπαράσταση του Απόλλωνα.ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
Ήταν και αυτός ολυμπιονίκης. Εστέφθη νικητής στο ιππικό αγώνισμα με τέθριππο στα 78α Ολύμπια (468 π.Χ.). Μετά την νίκη του, αναφέρεται πως παρέθεσε δεξίωση για όλους τους παρευρισκομένους και ο ποιητής Σιμωνίδης ο Κείος του έγραψε επινίκια ωδή.
Η ιστορική επιγραφή που συνδέει Αθήνα – Ρήγιον στο… Βρετανικό Μουσείο! Πότε θα την ζητήσουν πίσω Αθήνα και Ρήγιο;
Η Ρηγεία / Ρήγιον, η Νάξος Σικελίας, η Κατάνια, κ.ά. πόλεις αργότερα συμμάχησαν με την Αθήνα κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, λόγω εχθρότητος προς την Μεσσήνη.Μια αθηναϊκή επιγραφή (IG,I3,53) αναφέρει ανανέωση αυτής της συμμαχίας το 433 π.Χ.
[θεοί· πρέσβες ἐκ Ῥεγίο ℎ]οὶ τὲν χσυμμαχίαν
[ἐποέσαντο καὶ τὸν ℎόρκ]ον Κλέανδρος Χσεν-
[․․․․․․․․19․․․․․․․․․]τίνο, Σιλενὸς Φόκο,
[․․․․․․15․․․․․․․ ἐπ’ Ἀφ]σεύδος ἄρχοντος κ-
5 [αὶ τε͂ς βολε͂ς ℎε͂ι Κριτιά]δες προ͂τος ἐγραμμ-
[άτευε vv ἔδοχσεν τε͂ι βο]λε͂ι καὶ το͂ι δέμοι· Ἀ-
[καμαντὶς ἐπρυτάνευε, Χ]αρίας ἐγραμμάτευ-
[ε, Τιμόχσενος ἐπεστάτ]ε, Καλλί
[ας εἶπε· χσυμμαχίαν εἶν]αι Ἀθεναίοις καὶ
10 [Ῥεγίνοις· τὸν δὲ ℎόρκο]ν ὀμοσάντον Ἀθενα-
[ῖοι ℎίνα ἐ͂ι τὰ πάντα πι]στὰ καὶ ἄδολα καὶ ℎ-
[απλᾶ παρ’ Ἀθεναίον ἐς ἀί]διον Ῥεγίνοις, κα-
[τὰ τάδε ὀμνύντες· χσύμ]μ̣αχοι ἐσόμεθα πισ-
[τοὶ καὶ δίκαιοι καὶ ἰσ]χυροὶ καὶ ἀβλαβε͂ς
15 [ἐς ἀίδιον Ῥεγίνοις καὶ] ὀφελέσομεν ἐ[άν τ]-
[ο δέονται — — — — — — — — — — — — — — —]
IG,I3,53
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
Οι Αθηναίοι υποστήριξαν το Ρήγιο στον πόλεμό του με την Λοκρίδα (Καλαβρίας), κατά την διάρκεια της Α΄ Σικελικής Εκστρατείας (427 – 425 π.Χ.) Αλλά όταν οι Αθηναίοι ξεκίνησαν την πολύ μεγαλύτερη Σικελική Εκστρατεία του 415 – 413 π.Χ., το Ρήγιο τους προσέφερε μόνον λίγη βοήθεια. Σε όλο αυτό το διάστημα κυρίαρχη θεοτητα της πόλεως ήταν η Αθηνά Πρόμαχος. Εξόριστοι από την Νάξο Σικελίας[7] και την Κατάνη εδημιούργησαν μια ισχυρή συμμαχία και με το Ρήγιο προσπάθησαν να δημιουργήσουν έναν νέον οικισμό στην Μίλητο / Μίλατσο[8], το 394 π.Χ. Απέτυχαν. Οι Μεσσήνιοι τους έδιωξαν γρήγορα και σκόρπισαν σε διάφορα μέρη της Σικελίας. Το Ρήγιον κυριεύθηκε από τον Διονύσιο τον Πρεσβύτερο (387 π.X.), όταν και υπέστη απ’ αυτόν μεγάλη καταστροφή, αλλά ανεκτίσθη από τον
Διονύσιο τον Νεώτερο, ο οποίος την μετονόμασε Φοιβία.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΤΕΊΧΟΣ
Όσον αφορά τον προσδιορισμό της ηλικίας του τοίχους, τα αρχαία κεραμικά θραύσματα που βρέθηκαν στα τούβλα δεν βοηθούν στην προσπάθεια προσδιορισμού της ακριβούς στιγμής κατασκευής του. Η υπόθεση ότι τα τείχη χτίστηκαν μετά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. , όταν ο Διονύσιος Β' ανοικοδόμησε την πόλη Ρήγιον με το όνομα Φοιβία, η πόλη του ΦΟΊΒΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ , είναι η πιο πιθανή.
Η Αρχαιολογική Εποπτεία έχει υποθέσει ότι, στο κύκλωμα των τοίχων του Ρηγίου, οι τοίχοι από ακατέργαστα τούβλα προέρχονται από την περίοδο του τυράννου Ανασίλα (5ος αιώνας π.Χ.), ενώ αυτοί με καμένα τούβλα μπορούν να αποδοθούν στον τύραννο Διονύσιο Β' , ο οποίος ήταν μόλις στο Ρήγιο μεταξύ 356 και 351 π.Χ. Άλλοι μελετητές πιστεύουν ότι τα τείχη, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, προέρχονται από τον 4ο αιώνα π.Χ., με βάση τις μαρτυρίες επεμβάσεων του Διονυσίου Β', της Δημοκρατίας της Ρεγγίνας και του βασιλιά Αγαθοκλή . Πέρα από το ζήτημα της ακριβούς χρονολόγησής του, τα ελληνικά τείχη αντιπροσωπεύουν μια σημαντική ιστορική καταγραφή όχι μόνο της πόλης, αλλά και ολόκληρου του κλασικού πολιτισμού κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου-ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
Αυτός, βρήκε καταφύγιο (356 π.X.) στο Ρήγιο, όταν εξεδιώχθη των Συρακουσών υπό του θείου του, στρατηγού Δίωνος. Ο Αθηναίος Καλλιππος[9], εξορισθείς από την Αθήνα, έλαβε μέρος στην
εκστρατεία του Δίωνος για την απελευθέρωση της Σικελίας, αλλάσυνωμότησε εναντίον του, μαζί με τον υιό του, Απολλοκράτη.
Όταν δολοφονήθηκε ο Δίων, ο Κάλλιπος ανέλαβε την εξουσία.Αλλά εξ αιτίας της τυραννίας του, ο λαός εστασίασε.Κατέφυγε τότε στους Λεοντίνους. Συγκρότησε μισθοφορικό σώμα και εκστράτρευσε εναντίον της Κατάνης, την οποία και κατέλαβε. Κατέλαβε και το Ρήγιο, αλλά νικήθηκε στην Μεσσήνη.
Τέλος, δολοφονήθηκε από τους μισθοφόρους του, γιατί παρά τις υποσχέσεις του δεν πλήρωνε τους μισθούς τους!Η συμμαχία Ρηγίου-Αθηνών ίσχυσε μέχρι το 387 π.Χ. όταν η πόλη
κατελήφθη από τους Συρακουσίους, οι οποίοι συμμάχησαν με τους
Επιζεφύριους Λοκρούς (οι οποίοι δεν ξέχασαν την επίθεση του Αναξιλάου).
Έτσι, τερματίσθηκε η κυριαρχία του Ρηγίου, το οποίο άρχισε να φθίνει…Την άνοιξη του 344 π.Χ. καταφτάνει ο Κορίνθιος στρατηγός και πολιτικός, Τιμολέων, με μια μικρή δύναμη 10 τριήρεων και 700 μισθοφόρων. Τυγχάνει θερμής υποδοχής.
ΜΕΓΆΛΗ ΕΛΛΆΣ
Αλλά οι Καρχηδόνιοι είχαν ήδη αρχίσει να δείχνουν τα δόντια τους. Ο καρχηδονιακός στόλος που είχε αγκυροβολήσει στο λιμάνι απαιτεί την επιστροφή της κορινθιακής δύναμης στην Ελλάδα.
Ο Τιμολέων προσποιείται πως δέχεται, αλλά απομακρυνόμενος άλλαξε ρότα, και κατέπλευσε στο Ταυρομένιο / Ταορμίνα της Σικελίας…
Το 282 π.Χ. οι Ρωμαίοι εγκαθιστούν φρουρά στους Θουρίους (αργότερα και στον Κρότωνα και το Ρήγιο), προκαλώντας την έντονη δυσαρέσκεια του Τάραντα – άντρο των δημοκρατικών – οι οποίοι έβλεπαν να χάνεται η επιρροή τους στην Κάτω Ιταλία… Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το 210 π.Χ., ο ύπατος Λαίβινος πουμκατάφερε και τερμάτισε την δράση Καρχηδονίων ληστών στην Σικελία, μετέφερε 4.000 ληστοπειρατές στο Ρήγιον… Πάντως το Ρήγιον έφθασε σε μεγάλα καλλιτεχνικά και πολιτιστικά ύψη, μεμακαδημιες τέχνης[10], φιλοσοφίας, επιστήμης, και διάσημους ποιητές,
ιστορικούς και γλύπτες.
Ιδού μερικοί:
– Αθοσίων, πυθαγόρειος φιλόσοφος.
(Ας μην ξεχνάμε πως ο Κρότων, όπου η Σχολή του Πυθαγόρα, ήταν μεταξύ
Ρηγίου και Τάρνατος).
– Ανδρόμαχος, νομοθέτης.
– Αριστοκράτης, πυθαγόρειος φιλόσοφος.
– Αρίστων, κιθαρωδός περίφημος.
– Γλαύκος, ο του Ρήγιου (5ος αιώνας π.Χ.), ιστορικός.
– Διοκλής, αρχιτέκτων.
– Θεαγένης, ο του Ρήγιου (6ος αιώνας π.Χ.), κριτικός λογοτεχνίας, εις των
σχολιαστών του Ομήρου, ζήσας επί Καμβύση. – βλ. βιβλίο του Γ. Λεκάκη
«Αρχαίοι σχολιαστές του Ομήρου».
– Ίβυκος (6ος αι. π.Χ.), χωρικός / λυρικός ποιητής, εφευρέτης μουσικών
οργάνων όπως η σαμβύκη, και ένα που φέρει το όνομά του «ιβύκινο».
– Ιππαρχίδης, πυθαγόρειος φιλόσοφος.
– Ίππυς, ή Ιππεύς, ή Ιππίας, ποιητής, φιλόσοφος και λογογράφος (5ος
π.Χ. αιώνας), ο αρχαιότερος ιστορικός της Μεγάλης Ελλάδος.
Έγραψε, τα έργα «Σικελικές πράξεις»[11], «Κτίσις Ιταλίας», «Σικελικά»,
«Χρονικά» και «Αργολικά». Διασώθηκε μικρός μόνον αριθμός αποσπασμάτων.
Ήταν ο πρώτος απεκάλεσε τους Αρκάδες προσελήνους (θέλοντας να δηλώσει την αρχαιότητά τους). Έγραψε πως υπάρχουν 182 κόσμοι εν σειρά, οι οποίοι εφάπτονται μεταξύ τους…
– Ίππων (6ος/5ος αιώνας π.Χ.) προσωκρατικός φιλόσοφος. Εκατηγορήθη
επί αθεΐα και εκαλείτο Μήλιος, διότι παραδεχόταν τις δοξασίες του
Διαγόρα του Μηλίου[12].
– Καρκίνος, κεραμέας, φυγάς από το Ρήγιο, πατέρας του Αγαθοκλή,
τυράννου των Συρακουσών…
– Κλέαρχος (7ος – 6ος αιώνας π.Χ.), γλύπτης, μαθητής του Εύχειρου του
Κορίνθιου.Φιλοτέχνησε το μπρούντζινο άγαλμα του Διός που ήταν στημένο στην
Σπάρτη.
– Λύκος, ο του Ρηγίου, γνωστός και ως Βουθήρας, ιστορικός που έγραψε
«Ιστορία της Λιβύης και της Σικελίας», πατέρας του Λυκόφρονος,
– Όψιμος, Πυθαγόρειος φιλόσοφος.
– Πρόκλος (ο του Ρήγιου, 1ος–2ος αι. μ.Χ.), ιατρός.
– Πυθαγόρας, επισημότατος γλύπτης, χαλκοπλάστης (490 π.Χ.).
Εν τέλει, το 91 π.Χ. η πόλις σχεδόν ισοπεδώθηκε από ισχυρό σεισμό,
που συνοδεύτηκε και από μεγάλο «τσουνάμι».
Το 1783 η πόλη θυμήθηκε επίσης το όνομά της και το μέγα σεισμικό
ρήγμα, στην κατεστροφή που υπέστη από σεισμούς, όπως και το 1811,
και το 1894, και το 1908.
Ο ισχυρός σεισμός (στις 28.12.1908) κατέστρεψε εκτός από το Ρήγιο και
τις προαναφερόμενες Μίλητο και Μεσσήνη… Έτσι πλήρωσε και την
ωραία θέα που έχει στο ηφαίστειο της Αίτνας…
Τέλος, περί το 587-588 μ.Χ. εξ αιτίας επιδρομών Σλάβων, Έλληνες
ξανακατέφυγαν στο Ρήγιο Καλαβρίας, αυτήν την φορά από την Πάτρα
Αχαϊας…
Οι ενδιάμεσες περίοδοι της ρωμαϊκής, βυζαντινής και μεταβυζαντινής
εποχής της πόλεως, είναι εξ ίσου συναρπαστικές, με μεγάλη και
ουσιαστική συμμετοχή / συμβολή Ελλήνων, αλλά είναι θέμα άλλου
άρθρου…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Έτσι συνδέεται και με Μακεδόνες.
[2] Με το ίδιο όνομα ευρίσκουμε σήμερα και ένα χωριό στον ν. Έβρου
στην Θράκη, αλλά και το Ρήγαιο Λαρίσης.
Το ίδιος και το Ρήγιον Προποντίδος – αργότερα Μύρμηξ, Μικρόν Ζεύγμα
(από την λίθινη γέφυρα που έφτιαξε στον κόλπο ο Ιουστινιανός) και Μικρά
Γέφυρα (νυν Κιουτσούκ-Τσεκμετζές, 20 χλμ. Δ και προάστιον της
Κωνσταντινουπόλεως, ΒΔ του Αγ. Στεφάνου, στο Ν άκρο ομώνυμης
μικρής λίμνης).
[3] Οι Διόσκουροι εικονίζονται στα νομίσματά της.
[4] υιός του Αριστομένους, βασιλέως των Μεσσηνίων, εκ των
ηρωικότερων υπερασπιστών της Είρας.
Με εντολή του πατρός του, επήγε στην Κυλλήνη, με τους μαχιμώτερους
των Μεσσηνίων και τον Μάντικλο, υιό του Θεόκλου.
[5] Βλ. Παυσανίας.
[6] Ο θεός Απόλλων εικονίζεται στα νομίσματά της.
[7] αποικία της Νάξου Κυκλάδων.
[8] αποικία της Μιλήτου Μ. Ασίας.
[9] υιός του Φίλωνος, μαθητής του Πλάτωνος (4ος π.Χ. αι.).
[10] Τον Ιούλιο του 2013 μαθητές από την Αργεντινή και την Ιταλία
ανακάλυψαν ένα τμήμα μωσαϊκού, που απεικονίζει δράκους και δελφίνια
στο Μοναστηράκι / Monasterace του Ρηγίου Καλαβρίας.
Είναι το μεγαλύτερο ελληνικό μωσαϊκό της Μεγάλης Ελλάδος / Magna
Grecia», εδήλωσε ο αρχαιολόγος Francesco Cuteri!
Το 2012, ο κ. Cuteri απεκάλυψε πολλά κομμάτια του μωσαϊκού, που
απεικόνιζαν δράκο, ροζέτα και έξι φυτικά μοτίβα.
Πιστεύει ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο ακόμη κομμάτια που πρέπει να
βρεθούν. Δουλεύει σε αυτήν την ανασκαφή 15 χρόνια!
[11] Επιτομή τους εκυκλοφόρησε αργότερα ο Μύης.
[12] Την καταγωγή του διεκδικούν επίσης η Σάμος, το Μεταπόντιο, και ο
Κρότων.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος Περιήγησις» (απόσπασμα).-ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2019.
Διοδ. Σικ. VIII, 23, Στραβ. VI, 1,6, Her. Lem., Const. 25, Διονύσιος
Αλικαρνασσεύς Excerpta XIX, 2, λεξ. ΣΟΥΔΑΣ, Αθήναιος ο Ναυκρατίτης,
κ.ά.
Και επικουρεία Αρχαιογνώμων-ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
