Ο Παρθενώνας ως αρχιτεκτόνημα είναι φημισμένος για τις λεγόμενες εκλεπτύνσεις ή καμπυλότητες, χάρις στις οποίες το κτήριο δεν είναι στατικό και άψυχο, αλλά μοιάζει σαν ένας ζωντανός οργανισμός με εσωτερική πνοή.
Η καμπύλωση Αρχίζει από το θεμέλιο, περιλαμβάνει την κρηπίδα, τον θριγκό, τις οροφές, την στέγη και την κεράμωση. ξεκινάει από τον στερεοβάτη του Προπαρθενώνα στον οποίο προβλεπόταν ήδη καμπύλωση. Αρχίζει από τον αρμό ανάμεσα στην 18η και 19η στρώση και σταδιακά αυξάνει έως την 22η στρώση. Εκεί ο Πειραϊκός Ακτίτης λαξεύεται εκ νέου, ώστε από την παλαιά καμπύλωση να προκύψει νέα ισχυρότερη για τον Περίκλειο Παρθενώνα.
Μία από τις σπουδαιότερες εκλεπτύνσεις του Παρθενώνα είναι η καμπύλωση όλων των ύπτιων γραμμών και επιφανειών προς τα άνω. Αρχίζει από το θεμέλιο, περιλαμβάνει την κρηπίδα, τον θριγκό, τις οροφές, την στέγη και την κεράμωση.
Πράγματι οι ευθείες γραμμές απουσιάζουν εξ ολοκλήρου από το αρχιτεκτονικό σχέδιο του Παρθενώνα. Οι 46 κολόνες του ναού παρουσιάζουν μια ελαφρά καμπυλότητα στο κέντρο τους και μια αμυδρή κλίση προς τα μέσα. Αυτή η οπτική βελτίωση της διόγκωσης κατονομάζεται ένταση (entasis) και θεωρείται ότι δίνει παλμό ζωής στις κολόνες. Αξιοσημείωτο είναι ότι η ένταση είναι τόσο ανεπαίσθητη που δεν μπορεί να αναπαρασταθεί με κανέναν παραδοσιακό τρόπο, όπως χειρόγραφο σχέδιο ή μακέτα, παρά μόνο με ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Φωτογραφία από τις ανασκαφές στον Παρθενώνα τα έτη 1885-1890
Από την άλλη, η βάση του ναού είναι κατασκευασμένη, έτσι ώστε στο μέσο της να ανιχνεύεται επιπλέον μάρμαρο, εξυπηρετώντας το σκοπό εξάλειψης των οπτικών πλανών.
ΑΤΤΙΚΗ
Εάν, δηλαδή, τοποθετήσουμε ένα βιβλίο στην μία άκρη της οριζόντιας επιφάνειας, θα διαπιστώσουμε πως δεν είναι ορατό από την άλλη άκρη της, κάτι το οποίο θα συνέβαινε εάν η δοκός ήταν ευθεία και όχι καμπυλόγραμμη.
Η καμπύλωση του κλασικού Παρθενώνα ξεκινάει από τον στερεοβάτη του Προπαρθενώνα στον οποίο προβλεπόταν ήδη καμπύλωση. Αρχίζει από τον αρμό ανάμεσα στην 18η και 19η στρώση και σταδιακά αυξάνει έως την 22η στρώση. Εκεί ο Πειραϊκός Ακτίτης λαξεύεται εκ νέου, ώστε από την παλαιά καμπύλωση να προκύψει νέα ισχυρότερη για τον Περίκλειο Παρθενώνα.
Τα επιστύλια, οι μαρμάρινοι δοκοί που συνδέουν τους κίονες μεταξύ τους, όπως και όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που βρίσκονται επάνω τους, αλλά και οι οριζόντιοι δοκοί επάνω από το σκαλί άνωθεν των προπυλαίων έχουν κατασκευαστεί με καμπυλόγραμμη φορά. Αυτό εξυπηρετεί την αντιστάθμιση της τάσης του ανθρώπινου οφθαλμού να τις αντιλαμβάνεται σαν να κύρτωναν προς τα κάτω.
Ο βράχος και το θεμέλιο (σχέδιο Μ. Κορρέ)
Είναι, επομένως, κατανοητό πως εάν ο Παρθενώνας ήταν χτισμένος κατά ευθύγραμμο τρόπο, το προσλαμβανόμενο οπτικό αντίλημμα θα ήταν πολύ διαφορετικό: η βάση του ναού θα φαινόταν μεσόκυρτη, οι κίονες θα εμφανίζονταν διογκωμένοι στο μέσον τους και όλες οι ευθείες παράλληλες γραμμές θα γίνονταν αντιληπτές ως καμπυλόγραμμες. Με άλλα λόγια θα αντικρίζαμε έναν άλλον Παρθενώνα.
Χλέτσος Βασίλης /επιλογές από αναρτήσεις του κ. Socratis Mavrommatis
