Οι Κοστοβώκοι ήταν αρχαίος λαός κατοίκων στα βόρεια της Δακίας.
Τα ανατολικά γερμανικά φύλα
Στη σημερινή ανάρτηση και την επόμενη θα περιγράψω την ιστορική ανάδυση και πορεία των Ανατολικών Γερμανικών φύλων όπως οι Γότθοι και οι Βάνδαλοι κατά το πρώτο μισό της 1ης μ.Χ. χιλιετίας. Μία από τις πιο αξιοζήτητες διαδικασίες αυτής της ανάδυσης είναι ο εκγερμανισμός της υπερδουνάβιας Δακίας και των δυτικών στεπών κατά τον 3° αιώνα.
Ενώ στα μέσα του 2ου αιώνα, ο Κλαύδιος Πτολεμαίος αναφέρει στην Γεωγραφική Υφήγησή του μόνο ένα -δημογραφικά ασήμαντο- παλαιό γερμανικό φύλο (Βαστάρνες ή Πευκίνοι) σ΄εκείνα τα μέρη και τους Γύθωνες (Γότθοι) και Φρουγουνδίωνες (Βουργουνδίωνες) να ζουν μακριά στην σημερινή βόρεια Πολωνία, στα μέσα του 4ου αιώνα, ο Ευτρόπιος μας πληροφορεί ότι στην εποχή του (nunc = νῦν/τώρα, περ. 369 μ.Χ.) την υπερδουνάβια Δακία, την οποία οι Ρωμαίοι αναγκάστηκαν να εκκενώσουν/εγκαταλείψουν λίγο μετά το 270, πλέον νέμονταν τρία γερμανικά φύλα: οι Θαΐφαλοι (Taifali), οι Βικτόαλοι (Victo(h)ali) και οι (Γότθοι) Τερβίγγοι (T(h)ervingi).
Η κατηγορία «ανατολικά γερμανικά φύλα» που χρησιμοποιούμε σήμερα δεν ήταν εν χρήση κατά την ύστερη αρχαιότητα. Για τους συγγραφείς της αρχαίας ρωμαϊκής περιόδου, η υπερδουνάβια ρωμαϊκή επαρχία της Δακίας χώριζε τους βόρειους βάρβαρους σε δύο χονδρικές κατηγορίες: οι «Γερμανοί» κατοικούσαν δυτικά της Δακίας και οι «Σκύθες» κατοικούσαν ανατολικά της. Όταν μετά το 270 ο Αυρηλιανός εγκατέλειψε την υπερδουνάβια Δακία, προέκυψε ένας νέος, ενδιάμεσος, βαρβαρικός χώρος, του οποίου οι βάρβαροι κάτοικοι έπρεπε να ενταχθούν σε κάποια κατηγορία της ρωμαϊκής ιστοριογραφίας. Ο όρος «Δάκες» ΔΕΝ μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τους νέους βάρβαρους της εγκαταλελειμμένης Δακίας, επειδή ήδη πριν την εκκένωση της Δακίας είχε αποκτήσει την σημασία του Ρωμαίου πολίτη από την επαρχία Δακίας (λ.χ. milites Dacisciani = στρατιώτες που στρατολογήθηκαν από τους Dacisci = κατοίκους της επαρχίας Δακίας) και, μετά την εκκένωση, συνέχισε να περιγράφει τους Ρωμαίους της νέας Δακίας που ο Αυρηλιανός ίδρυσε νοτίως του Δούναβη.
[Ευτρόπιος, Brev., 8.2]* Daciam Decibalo victo subegit, provincia trans Danubium facta in his agris, quos nunc Taifali, Victoali et Tervingi habent.
Ο αυτοκράτορας Δέκιος σκοτώθηκε το 251 στη μάχη της Αβρίτου προσπαθώντας να αναχαιτίσει μια εισβολή Γότθων στην Μυσία και ο αυτοκράτορας Βάλης (Οὐάλης/Valens) σκοτώθηκε το 378 στη μάχη της Αδριανουπόλεως πολεμώντας τους Γότθους που, λόγω ουννικής πίεσης, είχαν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα υπερδουνάβια ήθη τους και να μετεγκατασταθούν νοτίως του Δούναβη. Καθ΄όλο το διάστημα μεταξύ των δύο αυτών μαχών, οι Γότθοι είναι οι συνήθεις υπερδουνάβιοι βάρβαροι που απασχολούν το ρωμαϊκό κράτος στον κάτω Δούναβη.
Οι ονομασίες
Το εθνωνύμιο απαντά με πολλούς φωνητικούς και ορθογραφικούς τύπους στις πηγές, ελληνικές και λατινικές: Κοστοβώκοι (λατ. Costoboci), Κοιστοβώκοι, Κοισστοβώκοι, Κίστοβώκοι, Κοστουβώκοι, Κοστοβώκαι, Κασταβώκοι, Κασταβώκαι, Costobi, Κοστόβοι. Ποικιλία υπάρχει και στα ανθρωπωνύμια: Burebista, Boerebista, Boirebista, Βοιρεβίστας, Βειρεβίστας, Βυραβίστας, Βύρεβίστας. Οι απόπειρες ετυμολόγησης ποικίλουν: η λέξη είναι σύνθετη με πρώτο συνθετικό το "Κόστο", που σημαίνει: φωτισμένος, λαμπρός, έξοχος, δυνατός, διακεκριμένος, συνετός, και δεύτερο συνθετικό το "βώκοι", του οποίου η έννοια: είναι ευγενής, σπουδαίος, ισχυρός.
Αρχική κοιτίδα
Στις πηγές απουσιάζει κάθε σαφής προσδιορισμός της. Απλές μνείες του εθνωνυμίου παρέχουν οι ιστορικοί και γεωγράφοι: Παυσανίας, Δίων Κάσσιος, Αμμιανός Μαρκελλίνος και το λεξικό Σούδα. Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος ασαφώς μας πληροφορεί πως το κοστωβοκικό έδαφος βρίσκεται στην προρωμαϊκή Δακία, ή εντός της Ευρωπαϊκής Σαρματίας. Οι σύγχρονοι ερευνητές επιχειρούν να ταυτίσουν τους παραπάνω χώρους με τις εξής περιοχές: α) τη σημερινή βορρειοδυτική Ρουμανία β) το ανώτερο ρεύμα του ποταμού Τίσα της δυτικής Ουκρανίας, γ) της ανατολικής Ουγγαρίας και της Β.Δ. πρώην Γιουγκοσλαβίας δ) επί της Β.Α ακτής του Εύξεινου Πόντου. Κατά μίαν άλλη εκδοχή πρόκειται για δύο πληθυσμιακές ενότητες, από τις οποίες η μία βρισκόταν στην κοιλάδα του ποταμού Βιστούλα , και η άλλη στον ποταμό Σερέτ ο οποίος πηγάζει από τη Βουκοβίνα και χύνεται στον Δούναβη.
Φυλετική καταγωγή
Οι γνώμες αφθονούν και ως προς την εθνική κατάταξη τους. Από τις αρχές του 19ου αιώνα στους κόλπους της Ρουμανικής ιστοριογραφίας οι Κοστoβώκοι κατατάσσονται στην μεγάλη ενότητα των Θρακικών φυλών. Όμως από το 1880 ο Ρουμάνος Gr. G. Tocilescu επισημαίνει πως οι αρχαίες πηγές δεν τους ονομάζουν ευθέως και ρητώς Θράκες. Όπως παρατηρεί ο Ρωμανιστής Αχιλλέας Λαζάρου, «...η τάση θρακοποιήσεώς τους [...] (εκφράζει) ένα εντελώς αναχρονιστικό ρουμανικό μεγαλοϊδεατισμό»[1]. Προτείνεται ακόμα η Κέλτικη καταγωγή τους ή πρόκειται για Κέλτες εκδακισμένους. Στην Ελλάδα, γίνεται απόπειρα συσχετισμού τους με τους Δάκες του Κεκαυμένου δηλαδή τους Βλάχους[2].
Υλικός πολιτισμός
Σύγκρουση με τη Ρώμη - Στα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ η χερσόνησος του Αίμου δέχεται την εισβολή των Κοστοβώκων. Για τα αίτια και τις ακριβείς συνθήκες καθόδου τους οι ιστορικοί δεν συμφωνούν. Υπάρχουν δύο εκδοχές: σύμφωνα με την πρώτη κινούνται νότια λόγω της πίεσης που δέχονται από τους Κουάδους και τους Μαρκομάνους οι οποίοι κι αυτή με τη σειρά τους πιέζονταν από τους Γότθους. Κατά μίαν άλλη εκδοχή, οι Βάνδαλοι Άσδιγγοι εγκαταστάθηκαν στην Ρωμαϊκή Δακία με σκοπό να υπηρετήσουν ως φοιδεράτοι την Ρώμη και να αποκομίσουν γη και μισθό. Όταν δεν έλαβαν τίποτε από τα παραπάνω εμπιστεύθηκαν τα γυναικόπαιδά τους στον κυβερνήτη της Δακίας (Cornelius Clemens), για να εξασφαλίσουν βιαίως τα εδάφη των Κοστοβώκων[3].
Η επιδρομή των Κοστοβώκων συμπίπτει με την αρχή του λεγόμενου Μαρκομανικού πολέμου, δηλαδή με την εγκατάσταση του Μάρκου Αυρήλιου στο Cornuntum, ανατολικά της Βιέννης με σκοπό την απώθηση γερμανικών φύλων.
Αμφιθέατρον στο Carnuntum.
Οι Κοστοβώκοι χωρίς να υποκείψουν στην κυριαρχία των Βανδάλων διαπεραιώθηκαν στη Δοβρουτσά κι από εκεί νότια ως την σημερινή Ελλάδα. Για το δρομολόγιο που ακολούθησαν υπάρχουν δύο εκδοχές από τους ιστορικούς: ή επέδραμαν από ξηρά και θάλασσα και κατέληξαν στην Αφρική ή κινήθηκαν από την στεριά και λεηλάτησαν Αττική, Βοιωτία και Πελοπόννησο και κατέληξαν στην Αφρική. Η δια ξηράς μετακίνησή τους επιβεβαιώνεται περισσότερο και από επιγραφικό υλικό[4].
Ντόμινο επιδρομών
Οι Κοστοβώκοι παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι. Πιθανώς ήταν φυλή από τη Θράκη και ζούσαν στα ανατολικά των Καρπαθίων στη σημερινή Ρουμανία (ή Μολδαβία). Η ρωμαϊκή επαρχία της Δακίας βρισκόταν στα νότια της πατρίδας τους και αποτελούσε έναν ιδιαίτερα ελκυστικό στόχο, μαζί με τη Μακεδονία και την νότια Ελλάδα. Οι λόγοι για τους οποίους αποφάσισαν να εισβάλλουν παραμένουν άγνωστοι. Ίσως ήταν μία απλή επιδρομή ή προάγγελος μιας μόνιμης μετανάστευσης λόγω πίεσης από άλλες φυλές, οι οποίες είχαν επίσης αναγκαστεί να μετακινηθούν προς τα νότια λόγω της απειλής από τους Γότθους.
Στρατός ληστών
Η εισβολή ξεκίνησε το 170 μ.Χ. Οι Ρωμαίοι είχαν εξασθενίσει τις στρατιωτικές τους δυνάμεις κατά μήκος των συνόρων στον κάτω ρου του Δούναβη προκειμένου να ενισχύσουν το στρατό που πολεμούσε τους Γερμανούς και τους Σαρμάτες στην κεντρική Ευρώπη. Οι Κοστοβώκοι μπόρεσαν έτσι να προχωρήσουν σχεδόν ανενόχλητοι προς το Αιγαίο, λεηλατώντας τις ανοχύρωτες πόλεις της Θράκης και της Μακεδονίας, περιοχές που δεν είχαν βιώσει τα δεινά του πολέμου για πολλές δεκαετίες. Οι τοπικές στρατιωτικές μονάδες δεν μπορούσαν να αντισταθούν στους εισβολείς. Έχουν βρεθεί αρκετές επιτύμβιες στήλες στρατιωτών, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις με τους Κοστοβώκους. Ο περιηγητής Παυσανίας περιέγραψε περιφρονητικά τους εισβολείς ως «στρατό ληστών» αλλά αυτοί οι «ληστές» προκαλούσαν γενικό πανικό καθώς κινούνταν προς τη νότια Ελλάδα.
Αρχαιολογικόςχώρος Ελευσίνας 1898
Η άσπλαχνη μέρα
Στα τέλη του καλοκαιριού του 170 μ.Χ. οι Κοστοβώκοι έφτασαν στην Ελευσίνα, σκότωσαν κάποιους κατοίκους και πυρπόλησαν το ιερό. Η είδηση της καταστροφής απλώθηκε ταχύτατα στη Μεσόγειο. Τον Ιούνιο του 171 ο Έλληνας ρήτορας Αίλιος Αριστείδης θρήνησε τη συμφορά που χτύπησε το ιερό της Δήμητρας μπροστά σε ένα ακροατήριο στη Σμύρνη.
Το γεγονός ότι οι βάρβαροι έφτασαν μέχρι την Ελευσίνα ήταν βαρύτατη προσβολή για τη Ρώμη. Αυτοκρατορικές στρατιωτικές δυνάμεις έφτασαν στην Ελλάδα για να βοηθήσουν τις τοπικές Αρχές και κατάφεραν να νικήσουν τους Κοστοβώκους. Οι επιζώντες επέστρεψαν στην πατρίδα τους με τα λάφυρα. Σύντομα, όμως, γνώρισαν οι ίδιοι οι Κοστοβώκοιτα δεινά του πολέμου λόγω της εισβολής των Βανδάλων, τους οποίους ενθάρρυνε ο Ρωμαίος κυβερνήτης της Δακίας προκειμένου να τιμωρήσει τους θρασύτατους επιδρομείς.
Η πρώτη επιλογή των Ρωμαίων συγγραφέων ήταν η χρήση του όρου «Σκύθες» (ο όρος με τον οποίο περιγράφονται οι Γότθοι από τον Συνέσιο και τον Ευνάπιο γύρω στο 400 και όλους τους μεταγενέστερους συγγραφείς που χρησιμοποίησαν τον Ευνάπιο ως πηγή, όπως ο Ζώσιμος), αλλά, κάποια στιγμή στις αρχές του 6ου αιώνα, ο όρος «Γέτες» καθιερώθηκε στην βιβλιογραφία για εδραίους βαρβάρους της πάλαι Δακίας, όπως τα ανατολικά γερμανικά φύλα και οι Σλάβοι.Ο Προκόπιος εντάσσει όλα τα Ανατολικά Γερμανικά φύλα (Γότθοι, Βάνδαλοι/Βανδίλοι, Γεπίδες/Γηπαίδες, Έρουλοι κλπ) στην κατηγορία «Γοτθικά ή Γετικά έθνη» και, αφού εξηγεί ότι αυτά είναι ομόγλωσσα, ομοιόμορφα, ομοηθή και ομόθρησκα (αρειανισμός), συμπεραίνει ότι τα συγγενή αυτά έθνη προέκυψαν από την διάσπαση ενός μεγάλου, ενιαίου, υπερδουνάβιου έθνους (ἐξ ἑνός … ἔθνους).
Ιστορίες στην πέτρα
Όσο για την Ελευσίνα, τα καμένα ερείπια του ιερού διευκόλυναν τους Ρωμαίους αυτοκράτορες να αποδείξουν την ευλάβεια και αγαθοεργία τους. Ο Μάρκος Αυρήλιος πρόσφερε τα απαιτούμενα ποσά για να αποκατασταθούν οι ζημιές που προκάλεσαν οι Κοστοβώκοι. Το Τελεστήριο και η Στοά του Φίλωνα ανακατασκευάστηκαν με μεγάλη φροντίδα. Οι αρχιτέκτονες τίμησαν το θρίαμβο του Μάρκου Αυρήλιου ενάντια στους Γερμανούς με την προσθήκη ενός γίγαντα στο άγαλμα του αυτοκράτορα που κοσμούσε το κεντρικό αέτωμα των Μεγάλων Προπυλαίων. Οι κάτοικοι της Ελευσίνας μπορούσαν να ηρεμήσουν: η αυτοκρατορία ήταν επιτέλους ασφαλής.
Η μνήμη των Κοστοβώκων έχει σχεδόν σβήσει από την ιστορία, αλλά το τοπίο της Ελευσίνας διατηρεί τα ίχνη της παρουσίας τους. Η καταστροφική επιδρομή είναι γραμμένη στα λίθινα θεμέλια και τα σπασμένα αγάλματα που επιβιώνουν στον αρχαιολογικό χώρο. Πέρα από σκόρπιες αναφορές στους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους συγγραφείς, ελάχιστοι γνωρίζουν σήμερα τα γεγονότα εκείνης της ζεστής μέρας του καλοκαιριού του 170 μ.Χ.
Το ιερό της Δήμητρας, όμως, πήρε τη μορφή με την οποία το γνωρίζουμε ως αποτέλεσμα της επιδρομής των Κοστοβώκων. Αυτό μπορεί να διατηρήσει τη μνήμη αυτού του σημαντικού γεγονότος και να τη μεταδώσει στους κατοίκους και τους επισκέπτες της Ελευσίνας. Τα θεμέλια του Τελεστηρίου μεταμορφώνονται σε ζωντανούς μάρτυρες μίας λαίλαπας και της αναγέννησης της ελπίδας.
[Προκόπιος, Πόλεμοι, 3.2.2-6] Γοτθικὰ ἔθνη πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα πρότερόν τε ἦν καὶ τανῦν ἔστι, τὰ δὲ δὴπάντων μέγιστά τε καὶ ἀξιολογώτατα Γότθοι τέ εἰσι καὶ Βανδίλοι καὶ Οὐισίγοτθοι καὶ Γήπαιδες. πάλαι μέντοι Σαυρομάται καὶ Μελάγχλαινοι ὠνομάζοντο· εἰσὶ δὲ οἳ καὶ Γετικὰ ἔθνη ταῦτ’ ἐκάλουν. οὗτοι ἅπαντες ὀνόμασι μὲν ἀλλήλων διαφέρουσιν, ὥσπερ εἴρηται, ἄλλῳ δὲ τῶν πάντων οὐδενὶ διαλλάσσουσι. λευκοί τε γὰρ ἅπαντες τὰ σώματά εἰσι καὶ τὰς κόμας ξανθοὶ, εὐμήκεις τε καὶ ἀγαθοὶ τὰς ὄψεις, καὶ νόμοις μὲν τοῖς αὐτοῖς χρῶνται, ὁμοίως δὲ τὰ ἐς τὸν θεὸν αὐτοῖς ἤσκηται. τῆς γὰρ Ἀρείου δόξης εἰσὶν ἅπαντες, φωνή τε αὐτοῖς ἐστι μία, Γοτθικὴ λεγομένη· καί μοι δοκοῦν ἐξ ἑνὸς μὲν εἶναι ἅπαντες τὸ παλαιὸν ἔθνους, ὀνόμασι δὲ ὕστερον τῶν ἑκάστοις ἡγησαμένων διακεκρίσθαι. οὗτος ὁ λεὼς ὑπὲρ ποταμὸν Ἴστρον ἐκ παλαιοῦ ᾤκουν. ἔπειτα Γήπαιδες μὲν τὰ ἀμφὶ Σιγγιδόνον τε καὶ Σίρμιον χωρία ἔσχον, ἐντός τε καὶ ἐκτὸς ποταμοῦ Ἴστρου, ἔνθα δὴ καὶ ἐς ἐμὲ ἵδρυνται.
Παραπομπές
Αχιλλεύς Γ. Λαζάρου, «Κοστοβώκοι και σωτηρία της ιεράς πόλεως Ελευσίνος», Πλάτων, τομ. 51 (1999-2000), σελ. 122
όπ.π., σελ. 129
Αχιλλεύς Γ. Λαζάρου, «Θεσπιείς κατά Κοστοβόκων και στρατολογία Ελλήνων επί Ρωμαιοκρατίας», Επετηρίς της Εταιρείας Βοιωτικών Μελετών, τομ. Α΄, α΄, 1998, σελ. 295
Αχιλλεύς Γ. Λαζάρου, «Θεσπιείς» κ.λπ., όπ.π., σελ. 296
Πηγές
Αχιλλεύς Γ. Λαζάρου, «Κοστοβώκοι και σωτηρία της ιεράς πόλεως Ελευσίνος», Πλάτων, τομ. 51 (1999-2000), σελ.1 19-131
Αχιλλεύς Γ. Λαζάρου, «Θεσπιείς κατά Κοστοβόκων και στρατολογία Ελλήνων επί Ρωμαιοκρατίας», Επετηρίς της Εταιρείας Βοιωτικών Μελετών, τομ.Α΄, α΄, 1998, σελ. 291-306
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Αχιλλεύς Γ. Λαζάρου, «Θεσπιείς κατά Κοστοβόκων και στρατολογία Ελλήνων επί Ρωμαιοκρατίας», Επετηρίς της Εταιρείας Βοιωτικών Μελετών, τομ.Α΄, α΄, 1998, σελ. 291-306 [1]
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΡΑΦΩΜΕΝΩΝ
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
EVTROPII BREVIARIVM LIBER EIGHTVS* ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ ΑΠΟ ΛΑΤΙΝΙΚΑ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
[1] Κατά το ογδόντα και πεντηκοστό έτος της ίδρυσης της πόλης, υπό τους προξένους Βέτερους και Βάλενς, το κράτος επέστρεψε σε μια πιο ευημερούσα κατάσταση, που εμπιστεύτηκε με μεγάλη ευτυχία τους καλούς πρίγκιπες.Γιατί τον μοιραίο τύραννο Δομιτιανό διαδέχθηκε ο Νέρβα, ένας μετριοπαθής και ενεργητικός άνθρωπος στην ιδιωτική του ζωή, της μεσαίας αρχοντιάς.Αυτός, που ήταν πολύ ηλικιωμένος, έχοντας υπηρετήσει τον Πετρόνιο Σεκούνδο, τον έπαρχο του πραιτωρίου, καθώς και τον Παρθένιο, τον δολοφόνο του Δομιτιανού, έγινε αυτοκράτορας. έδειξε πολύ δίκαιος και πολιτισμένος.Συμβουλεύτηκε τη θεία πρόνοια της δημοκρατίας υιοθετώντας τον Τραϊανό.Πέθανε στη Ρώμη μετά από ένα χρόνο και τέσσερις μήνες της βασιλείας του και οκτώ ημέρες, στο εβδομήντα δεύτερο έτος της ηλικίας του, και συγκαταλεγόταν στους θεούς.
[2] Τον διαδέχθηκε ο Ulpius Crinitus Traianus, γεννημένος στην Ιταλία στην Ισπανία, από αρχαία και όχι επιφανή οικογένεια.Γιατί ο πατέρας του ήταν ο πρώτος πρόξενος.Και έγινε αυτοκράτορας υπό την Αγριππίνα στη Γαλατία.Διαχειριζόταν το κράτος με τέτοιο τρόπο που ήταν επάξια ανώτερος από όλους τους πρίγκιπες, για ασυνήθιστη ευγένεια και θάρρος.Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η οποία μετά τον Αύγουστο είχε υπερασπιστεί και όχι ευγενώς επεκταθεί, εξαπλώθηκε σε μεγάλο βαθμό.Επισκεύασε τις πόλεις πέρα από τον Ρήνο στη Γερμανία.Μετά την ήττα του Decibalus, υπέταξε τη Δακία, μια επαρχία πέρα από τον Δούναβη στα εδάφη που τώρα κατέχονται από τους Taifali, τους Victoali και τους Tervingi.Αυτή η επαρχία είχε περιφέρεια ένα εκατομμύριο μίλια.
[3] Ανέκτησε την Αρμενία, την οποία είχαν καταλάβει οι Πάρθοι, αφού σκότωσε τον Παρθομάσιρη, ο οποίος την κατείχε.Έδωσε έναν βασιλιά στους Αλβανούς.Πήρε τον βασιλιά των Εβραίων, και τους Sauromata, και τους Bosphorans, και τους Aραβες, και τους Osdroenes, και τους Colchis, σε πίστη.Κατέλαβε τους Carduenos, Marcomedes και Anthemusium, τη μεγάλη χώρα των Περσών, τη Σελεύκεια, τον Κτησιφώντα και τη Βαβυλώνα. Κατέκτησε και κράτησε τους Μεσσήνιους.Έφτασε μέχρι τα σύνορα της Ινδίας και της Ερυθράς Θάλασσας και εκεί έκανε τρεις επαρχίες, την Αρμενία, την Ασσυρία και τη Μεσοποταμία, με αυτά τα έθνη που φτάνουν στη Μαδένα.Στη συνέχεια μείωσε την Αραβία σε μορφή επαρχίας.Ίδρυσε στόλο στην Ερυθρά Θάλασσα, για να λεηλατήσει τα σύνορα της Ινδίας μέσω αυτής.
[4] Ωστόσο, ξεπέρασε τη στρατιωτική δόξα με ευγένεια και αυτοσυγκράτηση, δείχνοντας τον εαυτό του ίσο με όλους στη Ρώμη και σε όλες τις επαρχίες, χαιρετώντας τους φίλους του όταν ήταν άρρωστοι ή όταν είχαν διακοπές, κάνοντας πάρτι μαζί τους αδιακρίτως σε αντάλλαγμα, συχνά να κάθονται στα οχήματά τους, να μην βλάπτουν κανέναν από τους γερουσιαστές, να μην κάνουν τίποτα άδικα για να αυξήσουν το θησαυροφυλάκιο, φιλελεύθεροι σε όλα τα κόμματα, πλουτίζοντας όλους δημόσια και ιδιωτικά, και αυξάνοντας με τιμές τους οποίους γνώριζε έστω και με μέτρια εξοικείωση, χτίζοντας πολλούς σε όλο τον κόσμο, παραχωρώντας ασυλίες στα κράτη, κάνοντας τίποτα που να μην ήταν ήρεμο και ήρεμο, τόσο που σε όλη του την ηλικία καταδικάστηκε ένας γερουσιαστής και όμως πέρασε από τη σύγκλητο χωρίς να γνωρίζει τον Τραϊανό.Εξαιτίας αυτών των πραγμάτων, ο πλησιέστερος θεός δεν άξιζε τίποτα παρά μόνο σεβασμό σε όλο τον κόσμο, ζωντανό και νεκρό.
[5] Μεταξύ άλλων ρήσεων του, αυτό λέγεται ότι είναι εξαιρετικό.Στους φίλους του, που τον επέπληξαν ότι ήταν πολύ κοινός με όλους, απάντησε ότι ήταν τόσο ιδιωτικός αυτοκράτορας όσο θα ήθελε να είναι ένας ιδιωτικός αυτοκράτορας.Μετά την απέραντη δόξα του πολέμου και του περιζήτητου σπιτιού, επέστρεψε από την Περσία στη Σελεύκεια της Ισαυρίας και έσβησε από τη ροή του στομάχου του.Πέθανε στο εξήντα τρίτο έτος της ηλικίας του, τον ένατο μήνα, την τέταρτη ημέρα, τη δέκατη ένατη ημέρα της βασιλείας του, τον έκτο μήνα, τη δέκατη πέμπτη ημέρα.Καταμετρήθηκε στους θεούς και θάφτηκε μόνος από όλους μέσα στην πόλη.Τα οστά τοποθετήθηκαν σε μια χρυσή τεφροδόχο στο φόρουμ, την οποία έχτισε, κάτω από έναν στύλο, του οποίου το ύψος είναι 144 πόδια.Τόσο μεγάλο μέρος της μνήμης του έχει καταρριφθεί, που μέχρι την ηλικία μας, οι πρίγκιπες στη σύγκλητο δεν αποκαλούνται με άλλο τρόπο από το «Καλύτερος Αύγουστος, καλύτερος Τραϊανός».Τόσο πολύ που η δόξα της καλοσύνης κυριάρχησε μέσα του, ώστε είτε αυτοί που ήταν παρευρισκόμενοι είτε εκείνοι που πραγματικά τον επαινούσαν είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν ένα θαυμάσιο παράδειγμα.
[6] Μετά το θάνατο του Τραϊανού, ο Αίλιος Αδριανός έγινε πρίγκιπας, χωρίς τη θέληση του Τραϊανού, αλλά με τη βοήθεια της Πλωτίνας, συζύγου του Τραϊανού. γιατί ο Τραϊανός, αν και γιος του ξαδέλφου του, αρνήθηκε να τον υιοθετήσει ζωντανό.Γεννήθηκε επίσης στην Ιταλία στην Ισπανία.Ζηλεύοντας τη δόξα του Τραϊανού, εγκατέλειψε αμέσως τις τρεις επαρχίες που είχε προσθέσει ο Τραϊανός και ανακάλεσε τον στρατό του από την Ασσυρία, τη Μεσοποταμία και την Αρμενία και διάλεξε τον Ευφράτη ως το τέλος της αυτοκρατορίας του.Οι φίλοι εμπόδισαν την προσπάθεια να κάνουν το ίδιο για τη Δακία, μήπως και παραδοθούν πολλοί Ρωμαίοι πολίτες στους βαρβάρους, γιατί ο Τραϊανός, έχοντας κατακτήσει τη Δακία, είχε φέρει μαζί του άπειρους ανθρώπους από ολόκληρο τον ρωμαϊκό κόσμο για να καλλιεργήσουν τα χωράφια και οι πόλεις.Γιατί η Dacia είχε εξαντληθεί από τον μακρύ πόλεμο των ανδρών του Decibal.
[7] Ωστόσο, είχε ειρήνη καθ' όλη τη διάρκεια της κυβέρνησής του, πολέμησε μόνο μία φορά μέσω του κυβερνήτη.Γύρισε τον ρωμαϊκό κόσμο. Έχτισε πολλά πράγματα.Μιλούσε άπταιστα λατινικά και έμαθε ελληνικά.Δεν είχε μεγάλη φήμη για την επιείκεια, αλλά πρόσεχε πολύ το ταμείο και την πειθαρχία των στρατιωτών.Πέθανε στην Καμπανία σε ηλικία εξήντα ετών, στο εικοστό πρώτο έτος της βασιλείας του, τον δέκατο μήνα, την εικοστή ένατη ημέρα.Η σύγκλητος αρνήθηκε να του απονείμει θεϊκές τιμές, αλλά όταν ο διάδοχός του, T. Aurelius Antoninus Fulvius, το ζήτησε σθεναρά, παρόλο που όλοι οι συγκλητικοί αντιστάθηκαν ανοιχτά, τελικά το απέκτησε.
[8] Επομένως τον Αδριανό διαδέχθηκε ο T. Antoninus Fulvius Boionius, ο ίδιος επίσης ονόματι Πίος, ένας επιφανής αλλά όχι πολύ παλιά καταγωγή, ένας διακεκριμένος άνδρας και στον οποίο αποδίδεται η πίστωση του Numa Pompilius, ώστε να είναι ίσος με τον Ρωμύλο Τραϊανό. .Έζησε με μεγάλη τιμή, στερήθηκε μεγάλη τιμή στην κυβέρνηση, πικραμένος για κανέναν, ευγενικός με όλους, μετριοπαθής στη στρατιωτική δόξα, επιζητώντας να υπερασπιστεί τις επαρχίες αντί να τις διευρύνει, αναζητώντας τους πιο ικανούς ανθρώπους για τη διοίκηση του κράτους, τιμώντας το καλό , περιφρονώντας τους κακούς χωρίς καμία πικρία, όχι σεβάσμιο στους φίλους των βασιλιάδων, λιγότερο από τρομερό, τόσο πολύ που τα περισσότερα έθνη των βαρβάρων κατέθεσαν τα όπλα και του έφεραν τις αντιπαραθέσεις και τις διαμάχες τους και διευθέτησαν τις απόψεις τους.Πράγματι, πριν από τη βασιλεία αυτού του πολύ πλούσιου ανθρώπου, μείωσε όλο τον πλούτο του από τους μισθούς των στρατιωτών και από την ελευθεριότητα των φίλων του, και άφησε ένα πραγματικά πλούσιο θησαυροφυλάκιο.Ο Πίος κλήθηκε λόγω επιείκειας.Πέθανε στο Λόριο, την ίδια του την πόλη, δώδεκα μίλια μακριά από την πόλη, στο εβδομήντα τρίτο έτος της ζωής του, και στο εικοστό τρίτο της βασιλείας του, και καταμετρήθηκε στους θεούς και αξιακά αφιερώθηκε.
[9] Μετά από αυτόν βασίλεψε ο M. Antoninus Verus, χωρίς αμφιβολία ο πιο ευγενής, αφού η πατρική του καταγωγή ήταν από τον Numa Pompilius, η μητέρα του από τον βασιλιά Solentine, και μαζί του ο L. Annius Antoninus Verus.Και τότε για πρώτη φορά το ρωμαϊκό κράτος έγινε έτοιμο για δύο άτομα να διοικούν την κυβέρνηση με ίσα δικαιώματα, αφού μέχρι τότε ο καθένας είχε πάντα τον Αύγουστο.
[10] Αυτά ήταν ενωμένα μεταξύ τους λόγω φυλής και συγγένειας.Διότι ο αληθινός Άννιος ο Αντωνίνος παντρεύτηκε την κόρη του Μ. Αντωνίνου και ο Μ. Αντωνίνος ήταν γαμπρός του Αντωνίνου Πίου μέσω της συζύγου του Γαλερίας Φαυστίνας της Νεώτερης, ξαδέρφης του.Έκαναν πόλεμο κατά των Πάρθων, που είχαν επαναστατήσει για πρώτη φορά μετά τη νίκη του Τραϊανού.Ο αληθινός Αντωνίνος πήγε σε αυτό το τέλος.Αυτός που δρούσε στην Αντιόχεια και γύρω από την Αρμενία πέτυχε πολλά πράγματα μέσω των ηγετών και των γιγάντων του.Κατέλαβε τη Σελεύκεια, την πιο ευγενή πόλη της Ασσυρίας, με τετρακόσιες χιλιάδες άνδρες. Αποκατέστησε τον θρίαμβο των Πάρθων.Θριάμβευσε με τον αδερφό του και τον ίδιο πεθερό.Πέθανε, όμως, στη Βενετία, όταν ξεκινούσε από την Concordia, την πόλη Altinum, και καθόταν σε μια άμαξα με τον αδερφό του, ξαφνικά αιμόφυρτος, από ένα κρούσμα της ασθένειας που οι Έλληνες ονομάζουν αποπληξία.Άνθρωπος με μικρό αστικό χαρακτήρα, αλλά από σεβασμό προς τον αδερφό του, δεν αποτόλμησε ποτέ κάτι τρομερό.Όταν πέθανε το ενδέκατο έτος της βασιλείας του, συγκαταλεγόταν στους θεούς.
[11] Μετά από αυτόν το κράτος είχε μόνο ο Μ. Αντωνίνος, ένας άνθρωπος που είναι πιο εύκολο για κανέναν να θαυμάσει παρά να επαινέσει.Από την αρχή της ζωής του ήταν πολύ ήρεμος, τόσο που και από μικρός δεν άλλαζε πρόσωπο ούτε από χαρά ούτε από λύπη.Αφοσιωμένος στη στωική φιλοσοφία, ήταν επίσης φιλόσοφος, όχι μόνο από τους τρόπους ζωής του, αλλά και από τη μόρφωση.Ήταν ακόμη τόσο νέος στον θαυμασμό, που ο Αδριανός ετοιμάστηκε να τον αφήσει διάδοχό του, αλλά αφού υιοθέτησε τον Αντωνίνο Πίο, ήθελε να γίνει γαμπρός του, ώστε να φτάσει στην αυτοκρατορία με αυτή τη σειρά.
[12] Διδάχτηκε φιλοσοφία από τον Απολλώνιο τον Χαλκηδόνα, τη γνώση της ελληνικής γραμματείας από τον Σέξτο του Χαιρώνου, ανιψιό του Πλούταρχου, και τα λατινικά γράμματα από τον Φρόντο, τον πιο ευγενή ρήτορα, που τον δίδαξε.Εδώ ενήργησε με ίση δικαιοσύνη με όλους τους Ρωμαίους και ανέβηκε στην κορυφή της αυτοκρατορίας χωρίς θρασύτητα. της πιο έτοιμης ελευθερίας.Αντιμετώπιζε τις επαρχίες με μεγάλη καλοσύνη και εγκράτεια.Εναντίον των Γερμανών τα πράγματα διεξήχθησαν με επιτυχία υπό αυτόν τον πρίγκιπα.Ο ίδιος διεξήγαγε έναν Μαρκομανικό πόλεμο, αλλά στο βαθμό που δεν υπήρχε μνήμη, τόσο πολύ που αποδόθηκε στους Πουνίκιους.Διότι η πράξη ήταν ακόμη πιο σοβαρή επειδή ολόκληρος ο ρωμαϊκός στρατός είχε χαθεί.Διότι κάτω από αυτό υπήρχε μια τέτοια περίπτωση επιδημίας, που μετά την περσική νίκη στη Ρώμη και σε όλη την Ιταλία και τις επαρχίες το μεγαλύτερο μέρος του λαού, σχεδόν όλες οι δυνάμεις των στρατιωτών, απέτυχαν από την κούραση.
[13] Επομένως, με πολύ κόπο και έλεγχο, όταν συνέχισε για τρία χρόνια στο Carnuntum, τελείωσε τον Μαρκομανικό πόλεμο, τον οποίο είχε ξεσηκώσει με αυτούς τους Κουάντι, Βάνδαλους, Σαρμάτες, Σουέβι και κάθε βαρβαρότητα και σκότωσε πολλές χιλιάδες των ανδρών, και η υπηρεσία των Παννονίων, απελευθερωμένος πάλι από τη Ρώμη με τον Κόμοδο Αντωνίνο, θριάμβευσε τον γιο του, τον οποίο είχε ήδη κάνει Καίσαρα.Για τα έξοδα αυτού του πολέμου, όταν το θησαυροφυλάκιο εξαντλήθηκε, δεν είχε δώρα, ούτε ήθελε να αναφέρει κάτι στους επαρχιωτές ή στη σύγκλητο, έσκισε τα όργανα της βασιλικής λατρείας που φτιάχτηκαν στο φόρουμ του τμήματος του Τραϊανού, χρυσά αγγεία, κρυστάλλινα κύπελλα και μουρίνα, η γυναίκα του και τα μεταξωτά και χρυσά ρούχα του, πολλά στολίδια από κοσμήματα.Και για δύο συνεχόμενους μήνες έγινε αυτή η πώληση και μειώθηκε πολύ χρυσός.Μετά τη νίκη, όμως, επανέφερε τις τιμές στους αγοραστές, οι οποίοι ήταν πρόθυμοι να πληρώσουν ό,τι είχαν ετοιμάσει. Δεν ήταν πρόβλημα για όποιον προτιμούσε να κρατήσει αυτό που είχε αγοράσει κάποτε.
[14] Εδώ επέτρεψε σε άνδρες μεγαλύτερης φήμης να δίνουν συμπόσια με την ίδια λατρεία με εκείνον και παρόμοιους λειτουργούς.Ήταν τόσο υπέροχος στη διανομή των δώρων μετά τη νίκη, που λέγεται ότι εξέθεσε εκατό λιοντάρια ταυτόχρονα.Όταν, λοιπόν, είχε αποκαταστήσει την τυχερή κατάσταση, τόσο λόγω αρετής όσο και πραότητας, πέθανε το 18ο έτος της βασιλείας του, στο 61ο έτος της ζωής του, και καταμετρήθηκε στους θεούς από όλους όσοι ήταν σε ανταγωνισμό μεταξύ τους. .
[15] Ο διάδοχός του L. Antoninus Commodus δεν είχε τίποτα από τον πατέρα του, εκτός από το ότι ο ίδιος πολέμησε με επιτυχία κατά των Γερμανών.Προσπάθησε να μεταφέρει τον μήνα Σεπτέμβριο στο όνομά του, ώστε να ονομαστεί Commodus.Αλλά επειδή είχε διαφθαρεί από τη λαγνεία και την αισχρότητα, χρησιμοποιούσε συχνά όπλα μονομάχων στο παιχνίδι και στη συνέχεια πάλεψε με τέτοιους άντρες στο αμφιθέατρο.Πέθανε ξαφνικά, τόσο πολύ που θεωρήθηκε ότι τον στραγγάλισαν ή τον σκότωσαν με δηλητήριο, όταν βασίλεψε δώδεκα χρόνια μετά τον πατέρα του και οκτώ μήνες, με τέτοια κατάνυξη από όλους, που ο εχθρός του ανθρώπινου γένους ήταν θεωρείται επίσης νεκρός.
[16] Τον διαδέχθηκε ο Πέρτιναξ, ο οποίος ήταν ήδη σπουδαίος άνδρας και είχε φτάσει τα εβδομήντα του χρόνια, και ο οποίος τότε εκτελούσε καθήκοντα κυβερνήτη της πόλης, διατάχθηκε να κυβερνήσει από τον σύμβουλο της συγκλήτου.Την ογδόντα ημέρα της βασιλείας του σκοτώθηκε από την ανταρσία των πραιτωριανών στρατιωτών και από το έγκλημα του Ιουλιανού.
[17] Μετά από αυτόν, εισέβαλε στο κράτος ο Σάλβιος Ιουλιανός, ένας ευγενής και ειδικός στο νόμο, ο ανιψιός του Σάλβιου Ιουλιανού, ο οποίος υπό τον θείο Αδριανό συνέταξε ένα διαρκές διάταγμα.Νικήθηκε από τον Σεβήρο στη γέφυρα του Μούλβιο και σκοτώθηκε στο παλάτι.Έζησε επτά μήνες αφότου είχε αρχίσει να κυβερνά.
[18] Εξ ου και ο Σεπτίμιος Σεβήρος ανέλαβε τη διοίκηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, προερχόμενος από την Αφρική, στην επαρχία Τρίπολης, στην πόλη Λεπτή.Ήταν ο μόνος αυτοκράτορας σε όλη τη μνήμη πριν και μετά από την Αφρική.Πρώτα ήταν δικηγόρος του θησαυροφυλακίου, μετά στρατιωτικός κερκίδας, και μετά από πολλά και ποικίλα αξιώματα και τιμές περιήλθε στη διοίκηση όλου του κράτους.Επέλεξε να ονομαστεί Περτινάκος προς τιμήν του Περτινάκου, τον οποίο είχε σκοτώσει ο Ιουλιανός.Ήταν ένας πολύ λιτός άνθρωπος από τη φύση του.Έκανε πολλούς πολέμους και με επιτυχία.Ο Πεσκόνιος ο Μαύρος, που είχε επαναστατήσει στην Αίγυπτο και τη Συρία, σκότωσε στην Κύζικο.Κατέκτησε τους Πάρθους και τους εσωτερικούς Άραβες και την Αδιαβένη.Ξεπέρασε τους Άραβες σε τέτοιο βαθμό που έκανε μέχρι και επαρχία εκεί.Για το λόγο αυτό ονομάστηκε Παρθικός, Αραβικός και Αδιαβενικός.Επισκεύασε πολλά πράγματα σε όλο τον ρωμαϊκό κόσμο.Κάτω από αυτόν επίσης ο Κλόδιος Αλβίνος, ο οποίος ήταν σύμμαχος του Ιουλιανού στη δολοφονία του Πέρτιναξ, έγινε Καίσαρας στη Γαλατία και νικήθηκε και σκοτώθηκε στη Λυών.
[19] Ο Σεβήρος όμως, εκτός από τη στρατιωτική του δόξα, φημιζόταν και για τις πολιτικές του σπουδές και διδάχτηκε στη λογοτεχνία, έχοντας αποκτήσει πλήρη γνώση της φιλοσοφίας.Είχε τον τελευταίο πόλεμο στη Βρετανία και για να υπερασπιστεί τις κατακτημένες επαρχίες με κάθε ασφάλεια, έχτισε ένα τείχος 133 μιλίων από θάλασσα σε θάλασσα.Πέθανε στο Γιορκ πολύ μεγάλος, στο δέκατο έκτο έτος της βασιλείας του, τον τρίτο μήνα.Τον έλεγαν Divus.Διότι άφησε δύο γιους για να τον διαδεχθούν, τον Βασιανό και τον Γέτα, αλλά η σύγκλητος ήθελε να του επιβληθεί το όνομα του Βασιανού Αντωνίνου.Και έτσι λέγεται ότι ο Μ. Αυρήλιος Αντωνίνος Μπασιανός διαδέχθηκε και τους δύο πατέρες του.Γιατί ο Γέτα, που είχε κηρυχθεί δημόσιος εχθρός, χάθηκε αμέσως.
[20] Επομένως ο M. Aurelius Antoninus Bassianus, και ο ίδιος ο Καρακάλλας, είχαν σχεδόν πατρικό χαρακτήρα, λίγο πιο τραχύ και πιο απειλητικό.Τα λουτρά της Ρώμης, που ονομάζονται Λουτρά Αντωνίνων, ήταν ένα εξαιρετικό έργο, τίποτα άλλο άξιο αναφοράς.Ένας ανυπόμονος πόθος, που παντρεύτηκε τη θετή του μητέρα Τζούλια.Πέθανε στην Οσδρένα κοντά στην Έδεσσα, σχεδιάζοντας εκστρατεία κατά των Πάρθων, τον έκτο χρόνο της βασιλείας του, τον δεύτερο μήνα, μόλις πέρασε το σαράντα τρίτο του έτος.Έγινε δημόσια κηδεία.
[21] Τότε ο Οπίλιος Μακρίνος, που διοικούσε τον πραίτορα, με τον γιο του Διαδούμενο, που έγιναν αυτοκράτορες, δεν έκαναν τίποτα αξιοσημείωτο λόγω της σύντομης περιόδου.Διότι η βασιλεία τους ήταν δύο μήνες και ένα έτος.Και οι δύο σκοτώθηκαν σε στρατιωτικό πραξικόπημα.
[22] Μετά από αυτά δημιουργήθηκε ο Μ. Αυρήλιος Αντωνίνος.Υποτίθεται ότι ήταν γιος του Αντωνίνου Καρακάλλα, αλλά ήταν ιερέας του ναού του Ηλιογάβαλου.Όταν ήρθε στη Ρώμη με την προσδοκία ενός μεγάλου στρατού και συγκλητικού, μολύνθηκε με όλη την ατιμία.Έζησε πιο ξεδιάντροπα και άσεμνα, και μετά από δύο χρόνια και οκτώ μήνες σκοτώθηκε από στρατιώτη και μαζί του η μητέρα του Συμιάσερα.
[23] Τον διαδέχθηκε ο Αυρήλιος Αλέξανδρος, ο οποίος ονομάστηκε Καίσαρας από τον στρατό και Αύγουστος από τη σύγκλητο.Κυβέρνησε τη στρατιωτική πειθαρχία πολύ αυστηρά.Μερικές από τις ταραχώδεις λεγεώνες που διοικούσε.Βοηθό ή δάσκαλο του υπουργικού συμβουλίου είχε τον Ουλπιανό, τον ιδρυτή του νόμου.Ήταν επίσης ευνοϊκός για τη Ρώμη.Χάθηκε στη Γαλατία σε στρατιωτική αναταραχή το δέκατο τρίτο έτος και την ένατη ημέρα της βασιλείας του.Στη Μαμαία η μάνα του, μόνο ευσεβής
ΡΩΜΑΪΚΑ
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
